Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin, evvelki periyottan bu yana gündemde olan Tatlar Atık Su Arıtma Tesisi’nin, ileri düzey arıtma tesisine dönüşümü ve kapasitesinin artırılmasına yönelik proje, dış finansman bulunmasına ve Ankara Valiliği’nin 2018’de belediyeyi projenin hayata geçirilmesine yönelik uyarmasına karşın, ABB Meclisi’nde bir türlü görüşülemedi. Ankara’da arıtılamayan yaklaşık 285 bin metreküp kirli su her gün Ankara Çayı, Porsuk Çayı aracılığıyla Sa karya Irmağı’na veriliyor. Bu ırmak ise İstanbul’un değerli içme suyu kaynaklarından Ömerli Barajı ile temaslı. Ömerli Barajı’na risk nedeniyle Sakarya Irmağı’ndan su alımı kesilirken, Ankara’nın arıtılamayan atık suyu, İstanbul’u kuraklık ve etraf tehdidi altında bırakıyor.
Ankara’nın atık suyunun arıtıldığı ve 1992 yılında inşa edilen Tatlar Atık Su Arıtma Tesisi günlük 765 bin metreküp kapasitesiyle çalışıyor. Proje basamağında, Ankara’nın gelişimi ve su kullanımındaki artışlar öngörülerek 2002 yılında mevcut kapasitenin dolacağı, 2010 yılına kadar kapasite artışının gerekli olduğu ve 2025 itibariyle İleri Biyolojik Arıtma tesisi haline getirilmesi kararlaştırıldı. Her gün 1 milyon 50 bin metreküp atık su ulaşan tesiste arıtılamayan yaklaşık 285 bin metreküp kirli su Ankara Çayı’na bırakılıyor. Ankara Çayı ise atık suyu Porsuk Çayı aracılığıyla Sakarya Irmağı’na ulaştırıyor.
Proje uzun müddettir gündemde
EKONOMİ’nin aldığı bilgilere nazaran; 2009’da tesisin yenilenmesi için Ankara Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nden karar çıkmasına ve kredi alınmasına karşın proje yapılmayarak, kredinin diğer alanlarda kullanıldığı savı bulunuyor. ASKİ, 2017’de projeyi tekrar gündemine almasına karşılık şimdi harekete geçilmedi.
Diğer yandan, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2016’da tesis kapasitesinin yetersizliği nedeniyle atık suyun Ankara Çayı’na karıştığına dair tutanak tuttuğu, 2017’de ceza uyguladığı kaydedildi. Bakanlık ayrıyeten 2017-2023 Atık Su Arıtımı Hareket Planı’nda, Porsuk ve Ankara çaylarının Sakarya Irmağı’na karışmasından sonra kirlilik oluştuğuna dair tespitine yer verdi. Mart 2018’de Ankara Valiliği resmi bir yazı ile Ankara Büyük Kent Belediyesi’ne projeyi en geç 23 Aralık 2023’e kadar tamamlanması ihtarında bulundu.
Siyaset projeyi engelliyor iddiası
EKONOMİ’ye bilgi veren kaynaklar, projenin tekrar hayata geçirilmesi hedefiyle 2020’de başlatılan çalışmaların 2021 sonunda tamamlandığını vurguladılar. ASKİ’nin kelam konusu çalışmalar sonrasında, Ocak 2023’te ÇED onayı aldığı, tekrar Ocak 2023’te Cumhurbaşkanlığı tarafından Yatırım Programı’na dahil edildiği kaydedildi. Projeye ait 270 milyon dolarlık finansman ise Dünya Bankası Memleketler arası Finans Kurumu (IFC) ile Fransız Kalkınma Ajansı’ndan (AFD) sağlandı. Olağan proje finansmanlarına kıyasla uzun vadeli ve uygun faizli olan krediler iki kurum tarafından sağlanmasına karşılık, projenin başlatılması ve kredinin kullanılması için gerekli olan Meclis kararı etabında ise meseleler ortaya çıktı. ASKİ’nin üstlendiği projenin, Meclis çoğunluğunu oluşturan küme tarafından görüşülmesinin engellendiği kaydedildi. Teklif, Ağustos 2023 ve Eylül 2023’te gündeme sunulmasına karşılık çoğunluk tarafından görüşme ertelendi.
Maruf BUZCUGİL, Mehmet KAYA / Ekonomim
