KİT’lerin ve bağlı iştiraklerin 2024 yılına ilişkin Genel Yatırım ve Finansman Programı Resmi Gazetede yayımlandı. Programın II. kısmında işçi alımı siyasetlerine dair kararlara yer verildi.
İşte Resmi Gazetede yayımlanan program:
CUMHURBAŞKANI KARARI
Karar Sayısı: 7723
Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştiraklerinin 2024 yılına ilişkin Genel Yatırım ve Finansman Programının ekli Kararda belirtildiği halde tespit edilmesine, 233 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin 29 uncu unsuru yeterince karar verilmiştir.
16/10/2023 TARİHLİ VE 7723 SAYILI CUMHURBAŞKANI KARARININ EKİ
KARAR
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Kararın emeli, 2024 yılında kamu işletmelerinin ülke kaynaklarını faal ve verimli kullanmak suretiyle işletmecilik faaliyetlerini yerine getirmelerini ve kendi kıymetlerini azami seviyeye çıkarmalarını sağlayacak strateji ve yolları belirlemektir,
(2) Bu Karar, 8/6/1984 tarihli ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Kararında Kararnameye tabi kamu iktisadi teşebbüsleri ile bağlı iştiraklerini ve ekli tabloda yer alan 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanuna tabi olup sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ilişkin olan işletmeci kuruluşları kapsar.
(3) Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu ile sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ilişkin olan yahut Sayıştay tarafından denetlenen ikinci fıkra kapsamı dışındaki başka işletmeler, bu Kararın yalnızca 22 nci, 23 üncü, 27 nci ve 28 inci unsurları kararlarına tabidir.
Tanımlar
MADDE 2- (1) Bu Kararda geçen;
a) Bağımsız kontrol kuruluşu: 26/9/2011 tarihli ve 660 sayılı Kamu Nezareti, Muhasebe ve Kontrol Standartlan Kurumunun Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun Kararında Kararname uyannea bağımsız kontrol yapmak üzere Kamu Nezareti, Muhasebe ve Kontrol Standartları Kurumu tarafından bağımsız kontrolle yetkilendirilen sermaye şirketlerini,
b) Bağlı iştirak: 233 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin 58 inci hususunun üçüncü fıkrası ile 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununun ek 1 inci unsuru kapsamında kürdanlar hariç olmak üzere sermayesinin %50’sinden fazlası kamu iktisadi teşebbüsüne ilişkin olan işletme yahut işletmeler topluluğundan oluşan anonim şirketleri,
c) Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığım,
ç) Finansal raporlar: Finansal tablolar, idare konseyi faaliyet raporları ve sorumluluk beyanlarından oluşan raporları,
d) Finansal tablolar: Dipnotlarıyla birlikte finansal durum tablosu, kapsamlı gelir tablosu, nakit akış tablosu ve öz kaynak değişim tablosunu,
e) Kamu iktisadi teşebbüsü: 233 sayılı Kanun Kararında Kararnameye tabi iktisadi devlet teşekkülü ile kamu iktisadi kuruluşlarını,
f) Kamu işletmesi: 1 inci husus kapsamına giren işletmeleri,
g) Kamu teşebbüsü: (b), (e) ve (ğ) bentlerinde sayılan teşebbüsleri,
ğ) Kuruluş: 4046 sayılı Kanuna tabi olup sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ilişkin olan özelleştirme kapsam ve programındaki işletmeci teşebbüsleri,
h) Program: Bu Kararın ekinde yer alan tablodaki mali amaçlar ile Bakanlıkça kamu teşebbüslerine gönderilecek 2024 yılma ilişkin Genel Yatırım ve Finansman Programını,
ı) TMS/TFRS: Kamu Nezareti, Muhasebe ve Kontrol Standartları Kurumu tarafından yürürlüğe konulmuş olan Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile bunlara ait ek ve yorumları,
i) Uygulanan ekonomik siyasetler: Kalkınma Pladarı, Orta Vadeli Program, Yıllık Program ve bunlara istinaden hazırlanan dokümanlarda yer alan politikalan,
ifade eder.
Genel ilkeler
MADDE 3- (1) Kamu teşebbüsleri, 2024 yılı faaliyetlerini, uygulanan ekonomik siyasetler ile Program çerçevesinde aşağıda belirtilen prensiplere ve tabi oldukları mevzuata uygun olarak yürüteceklerdir:
a) Kurumsal idare unsurları çerçevesinde faaliyet gösterilecektir.
b) Tüm işletmecilik faaliyetlerinde verimliliği ve karlılığı artıracak önlemler alınacaktır.
c) Faal bir insan kaynakları siyaseti izlenecektir.
ç) İşletme siyasetleri çerçevesinde faal stok idaresi yapılacaktır.
d) Atıl durumda olan gayrimenkuller, ilgili mevzuat kararları gizli kalmak kaydıyla satış, kiralama yahut bedelli periyot üzere yöntemlerle, rayiç bedel temel alınarak değerlendirilecektir.
e) Üretilecek mal ve hizmetlere yönelik tedarik edilecek hammadde ölçüsü ve fiyatı ile üretilen mal ve hizmetlerin ölçü ve fiyatları, Programda yer alan gayeleri sağlayacak halde tespit edilecektir.
f) Faaliyet alanlarını ilgilendiren hususlarda AR-GE ve inovasyon çalışmalarına gereken değer verilecektir.
g) Piyasa şartlarında daha kaliteli ve düşük maliyetli mal ve hizmet üretmek emeliyle, üretim teknolojisindeki gelişmeler takip edilecek, bilgi ve irtibat alt yapısı ile tertip yapıları gözden geçirilecektir.
ğ) Kamu teşebbüsleri, ticari kredi kullanımlarını ve mali yükümlülüklerini, Programda belirlenen amaçlar çerçevesinde taban seviyede tutmak ve yönetmekle yükümlüdür.
h) Cari açığın azaltılmasını teminen yerli ve yenilenebilir güç kaynaklarından sağlanan üretim azami seviyeye çıkarılacaktır.
ı) İşletme faaliyetlerinde etkin risk idaresi yapılacak ve fınansal risklere karşı önlem alınacaktır.
İKİNCİ BÖLÜM
İstihdam ve Hizmet Alımları
Açıktan ve naklen atama
MADDE 4- (1) Teşebbüs içi işçi nakli suretiyle işçi muhtaçlığının karşılanmasının mümkün olmadığı hallerde, kamu teşebbüslerinde;
a) 2023 yılında ayrılan işçi sayısının (askerlik ve 4046 sayıh Kanunun 22 nci hususu çerçevesinde istihdam fazlası olarak bildirilenler ile 11/10/2022 tarihli ve 6206 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında işe alınanlardan ayrılanlar hariç) en fazla %75’i kadar işçinin açıktan ve/veya naklen atanması,
b) 2023 yılında ayrılan işçi sayısının (askerlik ve 4046 sayılı Kanunun 22 nci unsuru çerçevesinde istihdam fazlası olarak bildirilenler ile 6206 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında işe alınanlardan ayrılanlar hariç) en fazla %10’u kadar işçinin de, özelleştirme uygulamaları nedeniyle Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığına bildirilen nakle tabi çalışandan atanması,
hususlarında kamu teşebbüsünün idare şurası yetkilidir.
(2) Bakanlıkça 2023 yılında sermaye transferi yapılan kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı iştiraklerinin birinci fıkra kapsamındaki işçi atama süreçleri Bakanlığın uygun görüşüne bağlıdır.
(3) 3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin eki (I) ve (II) sayılı cetvellerde yer alan takım, konum ve vazifelere yapılan atamalar, özel kanunlarda belirtilenler ve sivil havacılık dalında faaliyet gösteren kamu teşebbüslerinde istihdam edilecek uçucu işçi hariç, 2024 yılında emekli yeni işçi istihdamı yapılmayacaktır.
(4) Kamu teşebbüslerince, 2022 ve 2023 yıllarında ilgili yıl genel yatırım ve finansman programı kararları kapsamında Bakanlıktan yahut Özelleştirme Yönetimi Başkanlığından uygun görüş alınan ve atama süreçlerine yönelik olarak ÖSYM Başkanlığı yahut Türkiye iş Kurumu yahut Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı yahut Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı nezdinde gerekli süreçlere başlandığı halde sonuçlandınlamayan işçi atama müsaadeleri, kelam konusu süreçlerin tamamlanması kuralıyla 2024 yılında ek bir müsaadeye gereksinim bulunmaksızın kullanılabilecektir.
(5) 2023 ve 2024 yıllarında açıktan atama yoluyla birinci sefer işe alman işçiye ilişkin takımların mevt, istifa, kamu vazifesinden çıkarılma, kontratın feshi, naklen atama sebebiyle işçinin işe başlama tarihinden itibaren bir yıl içinde boşalması halinde, kamu teşebbüslerinin 2024 yılında rastgele bir müsaadeye gereksinim duymaksızın bu işçi yerine yeni işçi alma hakkı gizlidir.
(6) Üçüncü fıkra kapsamında yapılacak emekli işçi atamaları (3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin eki (I) ve (II) sayılı cetvellerde yer alan takım, durum ve misyonlara yapılan atamalar hariç), birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen sınırlamalara tabidir. Dördüncü ve beşinci fıkralar kapsamında yapılacak atamalar ise birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen sınırlamaların dışındadır.
İlave atamalar
MADDE 5- (1) Milletlerarası standartlar çerçevesinde istihdamına gerek görülen özel niteliklere sahip işçi, yeni üretim tesisi, işletme ünitesi kurulması yahut dönem alınması yahut yeni hizmet ünitelerinin faaliyete geçmesi halinde bu tesisler için gerekli işçi, kamu teşebbüslerinin mal yahut hizmet üretiminde artış görülmesi yahut faaliyet alanının genişlemesi durumunda gereksinim duyulan işçi ile AR-GE faaliyetleri için istihdamına gerek duyulan çalışana yönelik talepler ve öteki nedenlerle kamu teşebbüsünce ortaya konulan işçi muhtaçlığına ait talepler ek atamalar kapsamında kıymetlendirilebilir. Kamu teşebbüsleri kelam konusu gereksinimlerine ait ayrıntılı tahlil ve münasebetleri ilgisine nazaran Bakanlığa yahut Özelleştirme Yönetimi Başkanlığına bildirir. Bakanlığın yahut Özelleştirme Yönetimi Başkanlığının uygun görüşü üzerine, bu talepler, kamu teşebbüsünün ilgili olduğu Bakanlık tarafından statü ve unvan belirtilerek Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığına gönderilir. Kelam konusu atama müsaadelerine ait talepler Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığınca sonuçlandırılır. Bu fıkra kapsamında ilaveten atanacak işçi sayısı, 2023 yılında ayrılan işçi sayısının (askerlik ve 4046 sayılı Kanunun 22 nci hususu çerçevesinde istihdam fazlası olarak bildirilenler ile 6206 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında işe alınanlardan ayrılanlar hariç) %50’sini geçemez.
(2) 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun ek 8 inci unsuru çerçevesinde oluşan işçi gereksinimine yönelik talepler ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından uygun görülen yatırımlar kapsamında kurulan ve işçi muhtaçlığı 4 üncü husus ile bu hususun birinci fıkrası kapsamında karşılanamayan yeni tesis ve işletme ünitelerine ait işçi talepleri, Bakanlık yahut ilgisine nazaran Özelleştirme Yönetimi Başkanlığının uygun görüşü üzerine, kamu teşebbüsünün ilgili olduğu Bakanlık tarafından gönderilen talepler Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığınca sonuçlandırılır.
(3) Kamu teşebbüslerinin, istihdam maliyetleri kısmen yahut büsbütün memleketler arası kuruluşlar tarafından karşılanan çalışana ait atamalarına, memleketler arası standartlarla belirlenen minimum istihdam sayısı şartlarının karşılanması emeliyle yapılacak olan ARFF memuru (hava alanı kurtarma ve yangınla uğraş memuru) ile kılavuzluk ve römorkaj hizmetleri, gemi trafik hizmetleri sisteminde vazife yapacak kılavuz kaptan, gemi adamı, deniz trafik operatörü ve 2024 yılı için makinist atamalarına yönelik talepleri ile özelleştirme kapsam ve programında bulunan kuruluşların işçiye yönelik nakil talepleri kelam konusu çalışanın yalnızca talep edilen ilgili alanda istihdam edilmesi kaydıyla, 4 üncü unsurun birinci fıkrası ile bu hususun birinci fıkrasında belirtilen sınırlamalara tabi olmaksızın ilgisine nazaran Bakanlıkça yahut Özelleştirme Yönetimi Başkanlığınca ayrıyeten kıymetlendirilir.
Zorunlu istihdam
MADDE 6- (1) Aşağıda belirtilen atamalar, 4 üncü unsurun birinci fıkrası ile 5 inci unsurun birinci fıkrasında belirtilen sınırlamaların dışındadır. Bu kapsama giren işçi, rastgele bir müsaadeye tabi olmaksızın, boş kadro/pozisyon dahilinde misyona başlatılabilir.
a) ilgili yıl içinde minimum hudutlara nazaran kontenjan açığı doğması kaydıyla, özel kanunlar ve ilgili mevzuat gereği çalıştırılması zarurî olan çalışana ait atamalar.
b) 3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin eki (I) ve (II) sayılı cetvellerde yer alan takım, durum ve vazifelere yapılan atamalar.
c) İlgili mevzuat kararları mucibince, kamu teşebbüsü tarafından gönderildiği eğitim yahut görevlendirmeler kapsamında teşebbüse karşı mecburi hizmet ile yükümlü bulunan çalışana ait atamalar.
ç) Askerlik hizmeti sonrasında kamu teşebbüsündeki vazifesine geri dönen işçiye ait atamalar.
d) Profesyonel sendikacı olarak vazife yapmasının akabinde kamu teşebbüsüne geri dönen çalışana ait atamalar.
(2) Mahkeme kararları nedeniyle vazifeye başlatılması gereken çalışana ait açıktan atamalar öncelikle 4 üncü unsurun birinci fıkrası kapsamında doğan kontenjandan, bunun kâfi olmaması halinde ise izleyen yıllar kontenjanlarından mahsuben gerçekleştirilir.
(3) Engelli işçi istihdamında, kamu teşebbüsünün çalışanı iken engelli olmuş olanlara öncelik tanınır.
Sınavlar
MADDE 7- (1) birinci kez açıktan atama ile işçi alımı, 399 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin eki (I) ve (II) sayılı cetvellerde yer alan takım ve konumlar için Kamu Misyonlarına Birinci Kere Atanacaklar İçin Yapılacak İmtihanlar Hakkında Genel Yönetmelikte; personel statüsü için ise Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Personel Alınmasında Uygulanacak Yordam ve Temeller Hakkında Yönetmelikte belirlenen yordam ve asıllar çerçevesinde yapılır.
(2) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştirakler, Bakanlık uygun görüşünü alarak çıkaracakları Yönetmelikle, faaliyet alanı prestijiyle özel niteliği haiz konumlara, birinci fıkra kapsamı dışında kurumsal imtihan ile atama yapabilir. Bu kapsamda yapılan atamalarda en geç 30 gün içerisinde Bakanlığa yazılı olarak bilgi sunulur. İmtihan hususları, imtihanın biçimi ve imtihan kurulunun teşkili ile imtihana ait öteki konular da bu Yönetmelikle düzenlenir. İlgili teşebbüsler Yönetmelik kapsamında belirlenen durumlara atama yapmak için yürürlükteki mevzuata uygun olarak açıktan atama müsaadesi alınmış durumların sayısı ve unvanı ile genel mevzuattaki ve kendi mevzuatındaki şartları, Kamu İşçi Seçme İmtihanı (KPSS) taban puanını, Resmi Gazete ile kendi kurumsal internet adreslerinde ilan vermek suretiyle adaylara duyurur. 70 puandan az olmamak üzere KPSS puan sırası dikkate alınarak belirlenen adaylardan, açıktan atama müsaadesi alınmış durum kontenjanının 10 katından fazla olmamak üzere ilgili teşebbüs tarafından belirlenen sayıda aday yazılı imtihana çağrılır. Yazılı imtihan sonucunda en yüksek puandan başlanarak giriş imtihanı duyurusunda belirtilen takımın üç katma kadar aday sözlü/uygulamalı imtihana çağrılır. Adayların kesin muvaffakiyet puanı KPSS, yazılı ve sözlü/uygulamalı imtihan notlarının aritmetik ortalaması alınarak bulunur. Halihazırda yürürlükte olan yönetmelik kararlarının uygulanmasına devam edilir.
(3) Kamu teşebbüsleri, 2024-2026 devrinde, Türkiye iş Kurumu ve kamu teşebbüsünün karşılıklı mutabakatı olması halinde, Türkiye iş Kurumu tarafından düzenlenecek istihdam garantili eğitimler vasıtasıyla işçi temin edebilir. Bu biçimde yapılacak atamalar öncelikle 4 üncü hususun birinci fıkrası ile 5 inci hususun birinci fıkrası kapsamında doğan kontenjandan, bunun kâfi olmaması halinde ise izleyen yıllar kontenjanlarından mahsuben gerçekleştirilir.
Hizmet alımı yoluyla çalıştırılan işçinin daima personel takımlarında istihdamı
MADDE 8-
(2) Bu hususun uygulanmasında, bireylerde aranacak koşulların tespiti ve işçi çalıştırılmasına dayalı hizmet alım kontratının kapsamının belirlenmesi açısından, 375 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin süreksiz 23 üncü hususu kararları temel alınır.
(3) Bu husus uyarınca yapılacak atamalar 4 üncü unsurun birinci fıkrası ile 5 inci hususun birinci fıkrası kapsamında doğan kontenjandan, teşebbüslerin talepleri doğrultusunda her bir kamu iktisadi teşebbüsü ve bağlı iştiraki için Bakanlık tarafından belirlenecek sayıyı aşmayacak biçimde karşılanır. Bu formda yapılacak atamalarda 7 nci unsurun birinci fıkrasında belirtilen adap uygulanmaz.
(4) Teşebbüs ve bağlı paydaşlıklar yılı içerisinde yazılı ve/veya kelamlı ya da uygulamalı imtihan yapar. Bu kapsamda yapılacak imtihana ait yol ve asıllar ile gerekli nitelikleri tespit etmeye idare heyetleri yetkilidir.
(5) Bu unsur kapsamında yapılacak süreçler sebebiyle oluşacak kurallara ahenk sağlanması maksadıyla hizmet alım mukavelelerinde değişiklik yapmaya 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu ihale Kontratları Kanunu ile 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu kararları çerçevesinde idare heyetleri yetkilidir.
(6) Bu unsur kapsamında oluşacak tereddütleri gidermeye Bakanlık yetkilidir.
(7) Bu husus kapsamında yapılan yerleştirmeler, hizmet çeşidi, unvanı, sayısı vb. bilgileri içerecek halde 15 gün içerisinde Bakanlığa bildirilir. Bu kapsamdaki yerleştirmeler kaynaklı hizmet alımı meblağlarında eksilme oluşması halinde bu meblağ, ilgili yıl Genel Yatırım ve Finansman Programı Hakkında Karar uyarınca belirlenen ihale yoluyla hizmet alım tavanından düşülür.
Geçici işçiler
MADDE 9- (1) Kamu teşebbüsleri, 4/4/2007 tarihli ve 5620 sayılı Kanun çerçevesinde yalnızca mevsimlik işlerde ve/veya kampanya işlerinde süreksiz personel çalıştırabilir. Kelam konusu süreksiz çalışanlarla yapılacak kontratlarda emekçinin mevsimlik ve/veya kampanya emekçisi olduğu belirtilir.
(2) 2024 yılında süreksiz emekçilerin çalıştırılacakları toplam adam/ay müddeti, 24 üncü unsurun birinci fıkrası uyarınca bildirilecek olan tavanı aşmayacak formda, yıl içinde askerden dönecekler de dikkate alınarak, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığına vize ettirilir.
(3) Vize edilen cetvellerin bir örneği, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığınca ilgili kamu teşebbüsüne, Sayıştay Başkanlığına, Bakanlığa ve ilgisine nazaran Özelleştirme Yönetimi Başkanlığına gönderilir. Bu vize süreci yapılmaksızın ilgili işçiye ödeme yapılamaz.
(4) 4734 sayılı Kanunun ek 8 inci unsuru çerçevesinde oluşan süreksiz işçi gereksinimi öncelikle ikinci fıkra kapsamında kıymetlendirilir.
(5) Mevsimlik ve kampanya işleriyle ilgili faaliyetlerde artış görülmesi yahut öteki sebeplerle ikinci fıkradaki tavanın kâfi olmaması durumunda oluşan ek süreksiz işçi talebi Bakanlık yahut ilgisine nazaran Özelleştirme Yönetimi Başkanlığı tarafından karara bağlanır ve bu Karar Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığına gönderilir.
Fazla çalışma
MADDE 10- (1) Kamu teşebbüsleri, 2024 yılında, 24 üncü unsurun birinci fıkrası uyarınca bildirilecek olan tavanı aşmayacak halde ilgili mevzuat çerçevesinde fazla çalışma yaptırabilir.
(2) Fazla çalışma tavanının kâfi olmaması halinde, birinci fıkrada belirtilen tavanı %10’una kadar artırmaya kamu teşebbüsü idare konseyi yetkilidir.
(3) Eser alım kampanya faaliyetleri rekolteye bağlı olarak değişiklik gösteren, yeni mal yahut hizmet üretim üniteleri faaliyete geçen yahut tesis yahut üniteleri diğer bir kamu işletmesine devredilen, özelleştirilen yahut öteki bir kamu işletmesinin tesis yahut ünitelerini devralan, mal yahut hizmet üretiminde artış görülen, rehabilitasyon ve bakım tamir faaliyetleri yürüten ve güç arz güvenliğinin sağlanması gayesiyle faaliyet gösteren kamu teşebbüsleri ile üretiminin yarısından fazlasını ihraç eden ve öteki fazla çalışmayı gerektirecek durumlarının ortaya çıktığı kamu teşebbüslerinde fazla çalışma tavanı ilgisine nazaran Bakanlık yahut Özelleştirme Yönetimi Başkanlığı tarafından tekrar belirlenebilir.
Pozisyon iptali
MADDE 11- (1) Maaş ve fiyat ödemeleri Özelleştirme Yönetimi Başkanlığınca karşılanan kuruluşlarda, 2023 yılı içinde emeklilik yahut iş akdi feshi nedeniyle ayrılan çalışanların durumlarının tamamı 30/6/2024 tarihine kadar idare konseyi kararı ile iptal edilecek ve Özelleştirme Yönetimi Başkanlığına bilgi verilecektir.
Diğer istihdam şekilleri
MADDE 12- (1) Kamu teşebbüsleri, bu Kararda bahsi geçmeyen her türlü işçi alımından evvel ilgisine nazaran Bakanlıktan yahut Özelleştirme Yönetimi Başkanlığından müsaade almak zorundadır.
İhale yoluyla hizmet alımı
MADDE 13- (1) Kamu ihale mevzuatında tarifi yapılan hizmetler, 2024 yılında; 4734 sayılı Kanun, 4857 sayılı Kanun, teşebbüs ana statüsü ve ilgili öteki mevzuat kararları çerçevesinde ihale yoluyla temin edilebilir. Bu Kararın yayımı tarihinden itibaren, kamu teşebbüsleri, kamu ihale mevzuatı gereklerini yerine getirmek kuralıyla, 2024 yılı için hizmet alımı ihalesi sürecini başlatabilir.
(2) Kamu teşebbüsleri, maliyetlerin düşürülmesi ve sağlanan yararın artırılması emeliyle, Program kapsamında işletme bütçelerini 2024-2026 periyodunu kapsayacak biçimde yaparak hizmet alımlarma çıkabilir.
(3) Özel niteliği nedeniyle 2026 yılı sonrasını kapsayan devir için de mukavele yapılmasına gereksinim duyulan çok yıllı hizmet alımlarımn yapılıp yapılmayacağına ait karar, ilgili Bakanlığın görüşünün alınmasını müteakip Bakanlık tarafından verilir.
(4) Program amaçları ve işletme bütçesi kısıtları dahilinde, 2024 yılında ihale yoluyla alınacak hizmetlerin meblağı, 24 üncü unsurun birinci fıkrası uyarınca bildirilecek olan meblağı aşamaz. 2023 yılında yüklenici firma aracılığıyla sağlanan hizmetlerin 2024 yılında teşebbüs çalışanı eliyle yapılması yahut bu hizmetlere gereksinim kalmaması durumunda, anılan hizmet alımları için ayrılan hizmet alımı fiyatı, 2024 yılı tavanından düşürülür. 2025 yılı ve sonrasına ait hizmet alımı tavanları, bu Karar kapsamında bildirilen tavanın her yıl için %10’ar artırılması yoluyla hesaplanır.
(5) Kamu teşebbüsünün ve çalışanlarının kurmuş olduğu vakıf, dernek, birlik, sandık üzere kuruluşlar ile bu kuruluşların kurmuş olduğu yahut iştirak ettiği şirketler, direkt yahut dolaylı olarak hizmet alımı ihalelerine iştirak edemez ve bunlardan rastgele bir biçimde hizmet alımı yapılamaz.
(6) Kamu teşebbüsleri ihale yoluyla yaptırdıkları hizmet alımlarına ait olarak, Sayıştay Başkanlığına, Bakanlığa ve ilgisine nazaran Özelleştirme Yönetimi Başkanlığına Mart ayı sonuna kadar sunulmak üzere rapor hazırlar. Kelam konusu raporda, her bir ihale bazında hizmet alımlarınm niteliği, değer derecesi, hizmetin dışarıdan alım yoluyla yaptırılmasının münasebeti, ihale kapsamında kaç kişi çalıştırıldığı, maliyeti, ileriki yıllarda devam edip etmeyeceği, mühleti ve mukavelelerin yenilenmesi sırasında sağlanabilecek tasarruf hususlarında ayrıntılı bilgiler bulunur.
(7) Bu Karar kapsamında gerçekleştirilecek hizmet alımlarına ait iş ve ihalelerin; 4734 sayılı Kanun, 4857 sayılı Kanun ve ilgili başka mevzuata uygun bir biçimde yapılmasından ve ihalenin kamu teşebbüsüne en az mali yük getirecek formda sonuçlanmasını sağlayacak önlemlerin alınmasından kamu teşebbüsü idare konseyi sorumludur.
İlave hizmet alımla»
MADDE 14- (1) Yeni üretim tesisi, işletme ünitesi kurulması yahut evre alınması, yeni hizmet ünitelerinin faaliyete geçmesi, kamu teşebbüslerinin mal yahut hizmet üretiminde artış görülmesi yahut faaliyet alanının genişlemesi durumunda ek hizmet alımı talepleri ile başka nedenlerle kamu teşebbüsünce ortaya konulan hizmet alımı muhtaçlığına ait talepler ayrıyeten kıymetlendirilir. Bu konuda karar almaya, kelam konusu taleplere ait bedellerin 13 üncü hususta belirtilen hizmet alımı tavanında;
a) %25’i kadar bir artışı gerektirmesi halinde, kamu teşebbüsü idare şurası,
b) %25’in üzerinde bir artışı gerektirmesi halinde, Bakanlık yahut ilgisine nazaran Özelleştirme Yönetimi Başkanlığı,
yetkilidir.
(2) İnanılmaz şartlardan (yangın, zelzele, sel, heyelan gibi) kaynaklanan süreksiz periyodik hizmet alımlarına yönelik harcamalar bu Karar kapsamındaki sınırlamalara tabi değildir.
(3) İhracat yapan kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştiraklerin yapacakları ihracat kapsamında dışarıdan alacakları iç ve dış navlun hizmetlerine ait bedeller ile güç alanında faaliyette bulunan kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştiraklerince sistem arz güvenliğinin sağlanması açısından hayati değer taşıyan acil durumlarda, ilgili Bakanlığın kıymetlendirme ve talimatları çerçevesinde yapılması mecburilik arz eden hizmet alımlarına ait bedeller hizmet alımı tavanı sınırlamalarının dışındadır. Bu kapsamda yapılan hizmet alım fiyatları ve hizmet alımlarınm mahiyeti Bakanlığa bildirilir.
(4) 13 üncü ve 14 üncü unsurlar uyarınca, hizmet alımlarına ait olarak verilen müsaadeler, 4734 sayılı Kanunun ek 8 inci hususu kapsamında verilmiş sayılır.
Kamu teşebbüsü ile yüklenici firma ilişkisi
MADDE 15- (1) İhale yoluyla yapılacak hizmet alımlarmda, yüklenici firmanın istihdam ettiği personellerin kamu teşebbüsü ile olan ilgilerinde 8/2/2015 tarihli ve 29261 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Kanununa Nazaran İhale Edilen İşçi Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımları Kapsamında İstihdam Edilen Personellerin Kıdem Tazminatlarının Ödenmesi Hakkında Yönetmelik kararları, ile başka ilgili mevzuat kararları dikkate alınacaktır. Yüklenici firma tarafından istihdam edilen personellerin kamu teşebbüsü ile olan bağlantılarında, iş hukukuna nazaran devamlılık arz edebilecek kararlara ve uygulamalara mukavelelerde yer verilmeyecektir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Mali Hükümler
İşletme bütçesi
MADDE 16- (1) Bakanlık bu Kararın yayımı tarihinden itibaren 1/11/2023 tarihine kadar Programı kamu teşebbüslerine gönderir. Kamu teşebbüsleri, 2024 yılma dair işletme bütçelerini Program amaçlarını temel alarak hazırlar ve 31/12/2023 tarihine kadar, Bakanlığa ve ilgisine nazaran Özelleştirme Yönetimi Başkanlığına bildirir.
(2) İşletme bütçesinde taban olarak faiz dışı fazla tablosuna, gelir tablosuna, bilançoya, ayrıntılı yatırım harcamalarına, nakit akım tablolarına ve kullanılması öngörülen kredi bilgilerine ait tablolara yer verilir.
(3) Gerek duyulması halinde ilgili kuramların görüşünü alarak işletme bütçelerinde, programda ve performans amaçlarında değişiklik yapmaya ve gerekli önlemleri almaya Bakanlık yetkilidir. Bu kapsamda kamu teşebbüsleri ve bunların bağlı iştirakleri, faiz dışı fazla tablosunda yer alan ve işletme bütçesine temel teşkil eden faaliyet yahut periyot karında %20’yi aşan bir azalma yahut borçlanma gereğinde %20’yi aşan bir artış olmasının beklenmesi durumunda işletme bütçesi değişiklik taleplerini ayrıntılı münasebet ve mali büyüklükleri içerecek halde Bakanlığa iletir. Bu durumlar dışında kalan değişikliklerde işletme bütçesinde değişiklik yapmaya kamu teşebbüsü idare heyeti yetkilidir.
(4) İşletme bütçesinde yapılan değişiklikler kamu teşebbüslerince beş iş günü içerisinde Bakanlığa ve ilgisine nazaran Özelleştirme Yönetimi Başkanlığına bildirilir.
(5) Bakanlıkça taahhüt edilen sermayeye mahsuben yapılan ödemeler, görevlendirme ödemeleri ve uygulamaları, yatırım tavanının değişmesi, gerçekleşen kambiyo ziyanı, bu Karar kapsamında verilen müsaadeler ile idare heyeti kararma bırakılan yetkiler ve/veya temettü transferi kaynaklı değişiklikler nedeniyle işletme bütçelerinde değişiklik yapmaya kamu teşebbüsü idare heyetleri yetkilidir. Bunlardan yatırım ödeneği tavanının değişmesi halinde kamu teşebbüslerince Bakanlığa yahut ilgisine nazaran Özelleştirme Yönetimi Başkanlığına beş iş günü içerisinde bilgi verilir.
Alım ve satımlarda fiyat ve ölçü uygulamaları
MADDE 17- (1) Kamu teşebbüsleri, ilgili mevzuat kararları gizli kalmak kaydıyla, ürettikleri mal ve hizmetlerin fiyat ve tarifelerini belirlemekte özgürdür. Satış fiyatları ve tarifeler; uygulanan ekonomik programda yer alan unsur ve siyasetler, programdaki mali maksatlar ve teşebbüsün finansman gereksinimi dikkate alınarak belirlenecektir.
(2) Fiyat ve tarife düzenlemelerinde, ilgili düzenleyici ve denetleyici üst şuranın uygulamaları ile gerekli uyum sağlanır. Kamu teşebbüsleri, düzenleyici ve denetleyici üst kurallara yapacakları tarife ayarlama müracaatlarının bir örneğini bilgi için, Bakanlığa ve ilgisine nazaran Özelleştirme yönetimi Başkanlığına eş vakitli olarak gönderir.
(3) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştirakleri alım fiyatı açıklayarak temin ettikleri tarım eserlerinin alım ölçü ve fiyatını Bakanlığın görüşünü alarak belirler.
Borç ve alacaklar
MADDE 18- (1) Kamu teşebbüsleri, kamu ve özel dal ayrımı yapmaksızın, tüm borçlarım vaktinde ödemek ve temettü dahil alacaklarının tahsilatında gerekli süreçleri vaktinde tesis ettirmek zorundadır.
Kamu iktisadi teşebbüsleri ortası faiz uygulaması
MADDE 19- (1) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştirakler, kendi ortalarındaki ticari alakalar münasebetiyle oluşan yahut oluşacak borç ve alacaklara uygulayacakları faizi, kendi ortalarında yapılacak bir protokol ile belirler ve hesaplarını uzlaşılan faiz oranları üzerinden fiyat. Yapılan protokolün bir örneği, en geç protokol tarihini takip eden 15 iş günü içinde Bakanlığa gönderilir.
(2) Taraflar ortasında uygulanacak faiz konusunda uzlaşmaya varılamadığı takdirde, Bakanlık genel faiz oranlarını dikkate alarak, uygulanacak faiz oranını belirlemeye yetkilidir.
Finansal korunma
MADDE 20- (1) Kamu iktisadi teşebbüsleri, finansal piyasalarda mevcut olan araçları sadece ana faaliyetleri kapsamında gerçekleştirdikleri yahut gerçekleştirecekleri kesin olan ticari yahut finansal süreçlerden doğan risklerden korunmak maksadıyla kullanabilir. Teşebbüslerde bu cins finansal araçların kullanılmasında ve bu maksat doğrultusunda yapılacak süreçlere ait yöntem ve temellerin belirlenmesinde teşebbüs idare heyetleri yetkilidir.
(2) Bu kapsamda yapılacak süreçlerin çeşidi, boyutu ve müddeti teşebbüsün korunmak istediği risk ölçümlemeleri ile uyumlu olmalıdır.
(3) Teşebbüsler kendi risk idare sistemi ile iç kontrol ünitesi, fon hizmet ünitesi ile gerekli öteki üniteleri kurar. Finansal ve emtia risklerinin yönetilmesi, piyasaların kıymetlendirilmesi ve sair gayelerle alanlarında uzmanlaşmış gerçek yahut hükmî şahısların sahip olduğu bilgi ve maharetlerinden istifade etmek hedefiyle İlgili alt ünite tarafından kâfi uzmanlık seviyesi sağlanıncaya kadar onaylanmış bütçe hudutları içerisinde kalmak kaydı ile danışmanlık hizmeti alınabilir.
(4) Finansal araçları kullanacak kamu iktisadi teşebbüsleri, kuruluşun finansal risklerinin ve emtia risklerinin saptanması ve ölçülmesi, sonrasında alınacak aksiyonların belirlenmesi, kıymetlendirilmesi ve güncellenmesinden sorumlu riskin erken saptanması komitesi ve finansal risk idaresi komitesi kurar.
(5) Bu unsur kapsamında süreç yapılması halinde takip eden ayın birinci beş iş günü içerisinde bir evvelki aya ait yapılan sürecin ismi, maksadı, meblağı, vadesi, niteliği üzere sürece ait bilgiler teşebbüslerce Bakanlığa iletilir. Ayrıyeten bu süreci yıl içerisinde gerçekleştiren teşebbüsler, takip eden yılın Ocak ayının son iş gününe kadar bir evvelki yıla ait yapılan tüm süreç ve sonuçlarını rapor olarak Bakanlığa iletir.
Finansman fazlasının Hazineye devri
MADDE 21- (1) 233 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin 37 nci unsurunun beşinci fıkrası uyarınca Hazine’ye devredilecek finansman fazlası fiyatını Hazine ve Maliye Bakanı belirler. Bahisle ilgili iş ve süreçler, Hazine ve Maliye Bakanının belirlediği yola nazaran yürütülür.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İzleme ve Şeffaflık
İzleme
MADDE 22- (1) Mali şeffaflık ve hesap verebilirliğin artırılmasını teminen, Bakanlık, izleme kapsamına alınacak kamu işletmelerini belirlemeye yetkilidir.
(2) Kamu işletmeleri, yatırım ve finansman programındaki maksatların gerçekleşmesinin izlenmesi maksadıyla istenilen bilgi ve dokümanlar ile içeriği Bakanlıkça belirlenecek mali ve mali olmayan tabloları talep edilen biçimde ve belirlenen müddette Bakanlığa göndermek zorundadır.
Kapasite geliştirme
MADDE 23- (1) Kamu işletmeleri, mali ve mali olmayan konsolide bilgilerini sağlıklı ve daima bir biçimde üretecek bilgi süreç alt yapısını kuracak yahut kurmuş oldukları bilgi süreç alt yapısını geliştireceklerdir.
(3) Kamu işletmeleri, izleme kapsamında kâfi ölçüde ekipman ve insan kaynağı tahsis eder.
Hedef tespiti ve takibi
MADDE 24- (1) Bakanlık, Program kapsamında ve kamu teşebbüsü bazında 2024 yılı için üçer aylık maksatlar ve yıllık tavan, 2025-2026 devrine ait yıllık gayeler ve tavanlar belirler ve ilgili kamu teşebbüsüne gönderir.
(2) Kamu teşebbüsleri; Mart, Haziran, Eylül ve Aralık ayları sonu prestijiyle, birinci fıkra kapsamında kendileri için belirlenen maksatlara ulaşılıp ulaşılamadığını, ulaşılamadıysa buna ait münasebetleri ve alınacak önlemleri, takip eden ayın sonuna kadar Bakanlığa iletir.
(3) Bakanlık, kamu teşebbüslerinin 2024 yılı faaliyetlerini takip etmek, belirlenen gayeler kapsamında kıymetlendirme yapmak ve teşebbüs faaliyetlerinin bu Karar kararlarına uygunluğunu takip etmek hedefiyle, üçer aylık periyotlar prestijiyle kontrol yapmaya ve rapor hazırlamaya yetkilidir.
(4) Üçüncü fıkra kapsamında yapılacak kontroller esnasında, kamu teşebbüsleri, istenilen bilgi ve dokümanları temin etmek ve kontrolü yapan yetkili işçiye vermek zorundadır. iletilen bilgi ve dokümanların doğruluğundan ve tutarlılığından, kamu teşebbüsünün ilgili ünite yöneticisi, ilgili işçi ile birlikte müteselsilen sorumludur.
(5) Bakanlık, üçüncü fıkra kapsamında kontrol yapılacak kamu teşebbüslerini ve buna ait adap ve asılları belirlemeye yetkilidir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Stratejik planlar
MADDE 25- (1) Stratejik planları Bakanlık olumlu görüşü ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından uygun görülen kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştirakler, kelam konusu planlarda yer alan vizyon, stratejik gaye, maksat ve performans göstergelerine bu planlar kapsamında öngörülen maliyet ve ödenekler çerçevesinde ulaşmak için gerekli önlemleri alır.
(2) Stratejik planları Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından onaylanmamış yahut mevcut stratejik plan devirleri 2024 yılı sonunda bitecek olan kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı paydaşlıklar, Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından Bakanlığın görüşleri dikkate alınarak belirlenen stratejik planlara ait yol ve asıllar çerçevesinde, stratejik planlarını hazırlar ve 29/9/2024 tarihine kadar Strateji ve Bütçe Başkanlığına gönderir.
(3) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı paydaşlıklar, yıllık yatırım ve finansman programlarını stratejik planlarında yer alan emel ve amaçlara uygun olarak hazırlamak zorundadır.
(4) Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanmış olan Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Stratejik Planlarının İzlenmesi ve Kıymetlendirilmesi ile Performanslarının Ölçülmesine Dair Adap ve Asıllar çerçevesinde, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştiraklerin stratejik planları izlenip pahalandırılacak ve performansları ölçülecektir.
(5) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştiraklerin stratejik planlarına ait olarak;
a) 2023 yılma ait performans kıymetlendirme raporları kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı paydaşlıklar tarafından 1/4/2024 tarihine kadar Bakanlığa, Strateji ve Bütçe Başkanlığına ve ilgili Bakanlığa gönderilir.
b) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştirakler tarafından hazırlanacak 2024 yılma ait performans programı, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştiraklerin 2024-2028 periyodu stratejik planlarının Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından onaylanmasından itibaren 15 gün içerisinde Bakanlığa, Strateji ve Bütçe Başkanlığına ve ilgili bakanlığa gönderilir ve 1/1/2024 tarihi prestijiyle yürürlüğe girer.
İç denetim sisteminin oluşturulması
MADDE 26- (1) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştiraklerin idare heyetleri ile vazife ve yetkileri çerçevesinde her seviyedeki yöneticileri;
a) Faaliyetlerin, misyon, yetki ve sorumlulukların belirlendiği uygun bir kurumsal yapı içerisinde, etik bedelleri benimsemiş, kâfi ve ehil işçi tarafından faal, tesirli ve ekonomik bir biçimde yürütülmesini,
b) Emel ve amaçların gerçekleşmesini etkileyebilecek risklerin belirlenmesini ve bu riskleri yönetmek için uygun denetim metotlarının geliştirilmesini ve uygulanmasını,
c) Vaktinde ve gerçek karar alınmasını, işçinin vazifesini yanlışsız bir halde yerine getirmesini, ilgililerin ve kamuoyunun vaktinde ve hakikat bilgiye erişmesini sağlamak üzere aktif bir bilgi ve irtibat sisteminin tüm faaliyetleri destekleyecek yeterlikte kurulması ve işletilmesini,
ç) Yılda en az bir kere denetim öz kıymetlendirme yapılmasını,
d) Tüm bu faaliyetlerin daima ve sistemli bir biçimde izlenmesi ve geliştirilmesini, sağlamak üzere iç denetim sisteminin oluşturulmasından sorumludur.
(2) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı paydaşlıklar, kurumsal idare unsurlarını dikkate alarak, kontrol faaliyetlerini yürütecek tertipleri oluşturmak ve kâfi sayıda iç denetçi istihdam etmekle yükümlüdür.
(3) İç denetçi olarak atanacaklarda,
a) Kamu İç Denetçi Sertifikası,
b) CIA (Certified Internal Auditor),
c) CISA (Certified Information System Auditor),
ç) CCSA (Certifıcation in Control Self-Assessment),
d) CGAP (Certified Government Auditing Professional),
e) CFSA (Certified Financial Services Auditor),
f) CRMA (Certification in Risk Management Assurance),
sertifikalarından birine sahip olma koşulları aranır. İç kontrol ünite lideri, iç denetçiler için aranan kaideleri haiz olan; tercihen ilgili kamu iktisadi teşebbüsü ve bağlı iştirakte çalışanlar ortasından; kıdem, bilgi ve deneyim seviyesi dikkate alınarak ilgili kamu iktisadi teşebbüsü ve bağlı iştirak genel müdürünün teklifi üzerine idare şurası tarafından görevlendirilir.
(4) Üçüncü fıkrada sayılan sertifika koşulları ile 399 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin ek 4 üncü unsurunda sayılan kaideler taban olarak belirlenmiş olup, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştirakler iç kontrolün öncelikli liyakat ve ihtisas alanlarını, tahsil, hizmet ve yeterlilikle ilgili başka konuları da dikkate alarak iç denetçi olarak atanacaklarda aranan kurallara kendi gereksinimlerine nazaran ek kıstaslar getirebilir. İşçinin taban kuralları taşıması iç denetçi olarak atanması için kâfi olmayıp, sonuncu basamakta atamaya ait yetki ve sorumluluk kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştiraklerin idare konseylerine aittir.
Kurumsal dataların yayımlanması
MADDE 27- (1) Kamu işletmeleri, idare bilişim sistemlerinin geliştirilmesi maksadıyla gerekli önlemleri alır. Bu kapsamda, bilgi ve bağlantı teknolojilerinin alt yapısını, kurumsal kaynak planlamasının gerektirdiği yazılım ve sistemlerini, intranet ve internet portallerini geliştirir. Yayınlanan bilgilerin devamlı güncellenmesi sağlanır.
(2) İnternet sitelerindeki bilgiler, kurumsal idare prensiplerinde belirtilen asıllar çerçevesinde, taban içeriği 27/1/2007 tarihli ve 26416 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Kurumlan İnternet Sitesi Kılavuzu ile ilgili 2007/4 sayılı Başbakanlık Genelgesine uyumlu olacak biçimde ve en aktüel haliyle yer alır.
(3) Kamu işletmeleri, kurumsal idare unsurları ile 28/8/2012 tarihli ve 28395 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Şirketlerin Yıllık Faaliyet Raporunun Taban İçeriğinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik kararları çerçevesinde hazırladıkları 2023 yılına ilişkin faaliyet raporlarını, 31/5/2024 tarihine kadar internet sitelerinde yayımlar.
(4) Bakanlık, izleme kapsamına aldığı kamu işletmelerinin toplu bilgilerini ve tahlillerini içeren 2023 yılma ilişkin Kamu İşletmeleri Raporunu, 31/10/2024 tarihine kadar internet sayfasında yayımlar.
Yazışma müddetleri, kanalları ve yöntemi
MADDE 28- (1) Bu Karar kapsamında yapılacak her türlü yazışmaya ait karşılıklandırma mühletleri konusunda, 29/6/2009 tarihli ve 2009/15169 sayılı Bakanlar Şurası Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Uyulacak Adap ve Asıllara Ait Yönetmelikte belirtilen mühletler dikkate alınır.
(2) Bu Karar kapsamında Bakanlığa iletilecek talepler ilgili Bakanlıklar üzerinden değil, direkt kuruluşlar tarafından yapılır.
(3) Kamu işletmelerinin Bakanlık ve ilgili kuruluşlarla yapacakları yazışmalarda, işletmeyi temsile yetkili oldukları hususu idare kurulunca tescil edilmek üzere, ticaret sicil memurluğuna bildirilen, işletmede en üst düzeyde yetkiyi haiz iki yöneticinin imzasının bulunması mecburidir.
Yurt dışı bağlı paydaşlıklar, iştirakler ve yatırımlar
MADDE 29- (1) Kamu teşebbüsleri, yurt dışında kurulmuş ve yerleşik olduğu ülkenin mevzuatına tabi faaliyet gösteren bağlı iştirakleri, bunların iştirakleri ile 4646 sayılı Kanunun ek 1 inci hususuna nazaran kurulmuş şirketlerin yurt içinde ve dışında yapmış oldukları yatırımlara ait her türlü bilgi ve belgeyi, talep edilmesi durumunda, Bakanlığa iletir.
(2) 233 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin 58 inci unsurunun üçüncü fıkrasına nazaran kurulan yahut kurulacak olan bağlı iştirak ve iştirakleri ile 4646 sayılı Kanunun ek 1 inci unsuruna nazaran kurulmuş şirketlerin sermaye değişimlerine ait olarak yapılacak her türlü süreçte, Bakanlığın uygun görüşü aranır.
Sorumluluk
MADDE 30- (1) Kamu teşebbüslerinin ilgili mevzuat ve bu Kararda belirtilen prensipler çerçevesinde faaliyet göstermesinden, kamu teşebbüsleri tarafından iletilen taleplerin mevzuata ve teşebbüsün ana statüsüne uygunluğundan ve Bakanlık, Özelleştirme Yönetimi Başkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı tarafından kamu teşebbüslerine verilen müsaadeler ile Bakanlık bütçesinin “05 – Cari Transferler” ve “08 – Borç Verme” tertiplerinden yapılan ödemelere husus süreçlerin ilgili mevzuata ve emeline uygun olarak kullanılması ve gerçekleştirilmesinden idare heyeti sorumludur.
Bağımsız kontrol ve finansal raporlar
MADDE 31- (1) 29/11/2022 tarihli ve 6434 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Bağımsız Kontrole Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karar uyarınca bağımsız kontrole tabi olan kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştirakleri, bu bahiste gerekli önlemleri alır ve 13/1/2012 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun süreksiz 1 inci unsurunun birinci fıkrasının (a) bendi çerçevesinde Türkiye Muhasebe Standartları ile uyumlu finansal rapor hazırlama konusunda gerekli kurumsal altyapıyı oluşturur.
(2) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştiraklerin idare konseyleri, bağımsız kontrol kuruluşunu seçmeye, kuruluşla bağımsız kontrol kontratı imzalamaya ve hususla ilgili başka konuların yerine getirilmesine yetkilidir. Bağımsız kontrol kuruluşu seçimi sürecinde kaliteli bir bağımsız kontrolü garanti altına alacak her türlü önlemi almak ve satm alma sürecini bunu mümkün kılacak halde yürütmek idare şuralarının sorumluluğundadır.
(3) Bağımsız kontrol seçimine temel ihale şartnameleri yahut direkt alımlarda teknik şartnameler süreç başlatılmadan en az bir ay öncesinde Bakanlık görüşüne sunulur. Gerekli görülmesi halinde, Bakanlıkça bağımsız kontrol hizmeti satm alma süreci ile bağımsız kontrole ait imzalanan “Bağımsız Kontrol Hizmeti Sözleşmesi” kararları kapsamında bağımsız kontrol çalışmaları denetlenebilir.
(4) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştirakleri, münferit ve/veya konsolide finansal tablolarının hazırlanmasında ve sunumunda Kamu Nezareti, Muhasebe ve Kontrol Standartları Kurumu tarafından yayımlanan TMS/TFRS’yi temel alır.
(5) Finansal rapor hazırlamaya ait prensip, metot ve asılların, açık ve anlaşılabilir hale gelmesini yahut uygulama birliğinin sağlanmasını teminen, TMS/TFRS’nin uygulanmasında idare konseylerinin tercihine bırakılan hususlarda, gerekli görülmesi halinde Bakanlıkça kararlar alınabilir.
(6) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı iştirakleri, bağımsız kontrol raporlarını ve eklerini idare konseyine sunulmasından sonra bir ay içerisinde Bakanlığa ve Sayıştay Başkanlığına basılı ve elektronik ortamda gönderir.
Usul ve asıllar tebliği
MADDE 32- (1) Bu Kararda belirtilen kararların uygulanması emeliyle izlenecek metot ve asıllar Bakanlıkça çıkarılacak bildiri ile belirlenir.
Yürürlük
MADDE 33- (1) Bu Kararın;
a) 1 inci, 2 nci, 4 üncü, 13 üncü, 16 nci, 21 inci, 32 nci, 33 üncü ve 34 üncü unsurları yayımı tarihinde,
b) Öbür kararları 1/1/2024 tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 34- (1) Bu Karar kararlarını Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.
KAMU TEŞEBBÜSLERİNİN 2024 YILI MALİ GAYELERİ (Bin TL)
Kamu Teşebbüsleri | Yatırım | Borçlanma Gereği(1) | Faiz Dışı Fazla |
233 sayılı Kanun Kararında Kararnameye Tabi Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklıklar | |||
1-Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. (TŞFAŞ) | 853.835 | 9.290.365 | 1.414.630 |
2-Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ETİ MADEN) | 4.960.000 | -4.534.410 | 4.034.410 |
3-Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) | 250.000 | 9.914.643 | 53.949 |
4-Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) | 2.106.900 | 5.490.894 | -3.812.944 |
5-Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) | 8.100.000 | 259.374.620 | 49.018.659 |
6-Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) | 28.000.000 | -28.693.150 | 29.675.303 |
7-Türkiye Petrolleri A.O. (TPAO) | 102.365.761 | -39.760.955 | 44.219.490 |
8-Boru Çizgileri ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) | 29.000.000 | 289.434.542 | -85.892.004 |
9-Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) | 598.741 | 27.549.580 | 79.544.410 |
10-Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR) | 75.000 | 3.082.163 | 1.594.933 |
11-Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) | 1.030.479 | 2.623.399 | 634.541 |
12-Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü (ESK) | 101.001 | 1.486.276 | 510.056 |
13-Devlet Gereç Ofisi Genel Müdürlüğü (DMO) | 52.000 | 227.167 | -728.167 |
14-T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD) | 61.284.142 | 109.374.646 | 13.337.043 |
15-TCDD Nakliyat A.Ş. | 19.741.829 | 28.531.226 | 4.664.645 |
16-Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii Anonim Şirketi (TÜRASAŞ) | 1.632.397 | 2.856.841 | -358.691 |
17-Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) | 10.000.000 | 17.758.873 | -19.562.833 |
18-Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü (KEGM) | 788.120 | -5.318.091 | 4.098.091 |
19-Türkiye Elektromekanik Sanayi A.Ş. (TEMSAN) | 54.500 | 33.719 | 44.531 |
20-Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) | 560.000 | 515.133 | -462.277 |
4046 sayılı Kanuna Tabi Olup Sermayesinin Yandan Fazlası Kamuya İlişkin Olan İşletmeci Kuruluşlar | |||
Sümer Holding A.Ş. | 1.500 | 149.888 | 24.512 |
Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş. (TDİ) | 88.000 | 66.601 | -95.779 |
(1) Borçlanma gereğindeki müspet fiyatlar, kuruluşun finansman muhtaçlığı olduğunu tabir etmektedir.