Detaylar/Değerlendirmeler:
EYT konusu 1/3/2023 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7438 sayılı Kanunla 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanununa eklenmiş olan süreksiz unsur 95 kararı ile sağlanmıştır.
Bu unsur kararında, 506 sayılı Kanun süreksiz unsur 81 (işçi statüsündekiler), 1479 sayılı Kanun süreksiz husus 10 (Esnaf statüsündekiler), 2925 sayılı Kanun süreksiz husus 2 (Tarım statüsündekiler) ve 5434 sayılı Kanun Süreksiz Unsur 205 (memur statüsündekiler) kararında değişikliğe gidilmiş, böylelikle bu unsurlarda yer alan yaş kuralları kaldırılmış, memurlar hariç başkaları için sigortalılık müddeti koşulu korunmuştur. Memurlar için emeklilik kaideleri ortasında sigortalılık mühleti kuralı bulunmamaktadır. Bu unsurlar büsbütün 8 Eylül 1999 tarihinden evvel çalışmaya başlamış bireyleri kapsamaktadır.
Dolayısıyla, 8 Eylül 1999 tarihinden evvel çalışma hayatına başlayanlar çalışma statülerine ve çalışma yaşlarına bakılmaksızın EYT kapsamına girerler ve son statülerinin tabi olduğu yaş kaidesi dışında emeklilik kaidelerine tabi olurlar.
Devlet memurları açısından:
1 Ekim 2008 tarihinden evvel memurluk hizmeti olanlar, memurluk hizmetinden sayılan yedek subaylık, vekil öğretmenlik vb. üzere hizmeti olanlar hakkında büsbütün 5434 sayılı Kanun kararları uygulanır.
5434 sayılı Kanun kararlarının uygulanmasında;1- 8 Eylül 1999 tarihinden evvel çalışmaya başlamış olanlar için başka,2- 8 Eylül 1999 dahil bu tarihten sonra çalışmaya başlamış olanlar için farklı,
Emeklilik koşulları oluşur.
1- 8 Eylül 1999 tarihinden evvel çalışmaya başlamış olanlar için emeklilik kaideleri;
EYT’den evvel bu durumda olanlar için bu tarihten evvel ister personel, ister esnaf, ister memurluk hizmetine başlamış olsunlar emeklilik yaş hesabında 23/05/2002 tarihine kadar olan hizmetlere nazaran emeklilik yaşı tespit edilmekteydi. Bu tespit 5434 sayılı Kanun Süreksiz Unsur 205 kararına nazaran yapılmaktaydı. Bu tespit yapılırken de kesinlikle 8 Eylül 1999 tarihinden evvel memurluk hizmetinin olması koşulu aranmamaktadır.
EYT çıktıktan sonra ister 8 Eylül 1999 tarihinden evvel memurluk hizmeti olsun yahut olmasın, değerli olan bu tarihten evvel çalışma hayatına başlamış olmalarıdır.
Ayrıyeten, EYT kanununa nazaran 8 Eylül 1999 tarihinden evvel ister emekçi, ister esnaf, ister memurluk hizmetleri olsun fark etmeksizin son statülerinden, yani memur olarak emekli olmak isteyenlerden bayan 20 hizmet yılını, erkek 25 hizmet yılını tamamladığında yaş kaidesi aranmaksızın emeklilik talebinde bulunabileceklerdir.
Yeniden, memurların emeklilik kaidelerinde rastgele bir sigortalılık müddeti de aranmadığından 8 Eylül 1999 tarihinden evvel SGK primleri ödenmiş formda çalışmış olması kuralıyla yalnızca bayan ise 20 yahut erkek 25 tam hizmet yıllarının tamamlanması (işçi, esnaf, borçlanılan hizmet, memurluk vb. üzere toplam hizmet üzerinden) emeklilik müracaatı için kâfi olacaktır.
2- 8 Eylül 1999 tarihinden evvel emekçi statüsünde, kontratlı statüde çalışmaları olup da birinci kere memurluğa 1 Ekim 2008 tarihinden sonra başlayanlar:
Memurluğa 1 Ekim 2008 tarihinden sonra başlayanlar 5510 sayılı Kanun kararlarına tabi olurlar.
Bu durumda olanlar hakkında da, yani 8 Eylül 1999 tarihinden evvel çalışmaya başlamaları durumunda 5510 sayılı Kanun Süreksiz Unsur 2 kararı uygulanır. Bu karar gereği de tekrar yaş kuralı hariç bayan ise 20, erkek ise 25 hizmet yılını doldurmuş olanlar EYT kapsamına girmekte ve yaş kuralı aranmadan emeklilik kazanımları sağlanmaktadır.
18 yaşını doldurmadan geçen personellik mühletleri konusu:
18 yaşını doldurmadan evvel prim ödemek suretiyle emekçi olarak çalışılan mühletler memurların hizmet mühletleri ile bütünleştirilir, emeklilik hizmet müddetlerinin toplamında kıymetlendirilir. Bu müddetler 8 Eylül 1999 tarihinden evvel geçen müddetler ise EYT kapsamına dahil eder.
Hizmet bütünleşme;
2008 yılı Ekim ayından evvel çalışmaları olanlar için 2829 sayılı Kanun kararlarına nazaran,
2008 yılı Ekim ayından evvel emekçi, esnaf, memurluk üzere hizmetleri olmayanlar için ise 5510 sayılı Kanun kararlarına nazaran,
Hizmetler tek bir yapıda birleştirilmekte ve emeklilik süreçleri toplam hizmet üzerinden yapılmaktadır.
Ayrıyeten, 4857 sayılı İş Kanununda 18 yaşını doldurmamış bireylerin de çalışabilecekleri Husus 71 kararı ile “Onbeş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Lakin, ondört yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamış olan çocuklar, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına mahzur olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler.” ibaresi ile açıklanmıştır.
5434 e tabi memurlar açısından;
Memurların, memurluktan evvel geçen emekçi statüsündeki çalışmalarının hangi yaşlarda geçip geçmediğinin bir değeri bulunmaz. Personel olarak çalışırken Toplumsal Güvenlik Kurumuna tüm sigorta kollarına tabi primleri yatırılmış ise, bu kişinin 18 yaş altı da olsa bu biçimde geçen hizmetleri bütünleşir ve memur statüsünden emekli olduklarında toplam hizmetlere dahil edilir.
Personellik dışında, memurlukta da 18 yaş altında geçen hizmetlerin kabul edilmesine yönelik istisnalar bulunur.
Bu durum şayet memur olmadan bir meslek yahut sanat okulunu bitirip kaza-i rüşt kararı alıp bu tahsilleriyle ilgili memurluk vazifesine başlayanlarda 18 yaş aranmaz. 18 yaşından evvel de memurluğa başladıkları kabul edilir ve bu müddetler toplam hizmetlere dahil edilir.
Memurların emekliliğinde sigortalılık başlangıcının bir değeri bulunmaz, sigortalılık başlangıcı personellere bağlanacak olan emekli aylığında dikkate alındığından, bunlar hakkında 18 yaşın doldurulmasından evvel geçen müddetler sigortalılık başlangıcı olarak temel alınmaz, fakat yeniden de hizmet olarak temel alınır. Tekrar çalışanlarda 1981 yılı öncesinde de sigortalılık başlangıcı olarak sayılmakta, bu tarihten sonra sayılmamaktadır.
5510 a tabi memurlar açısından;
5510 sayılı Kanunda sigortalı sayılma 18 yaşını doldurmayla başlamakta, 18 yaşını doldurmayanlar bu Kanunda sigortalı sayılmamaktadır.
Fakat, kaza-i rüşt kararı bulunanlarda, yeniden 18 yaşının bitirilmesi koşulu aranmamaktadır. Kaza-i rüşt kararı olmaksızın 18 yaşından evvel geçen mühletler hizmet olarak kabul edilmemektedir. Şayet memurun, memurluk öncesinde 18 yaşın altında geçen sigortalı mühletleri varsa hizmet olarak sayılmaktadır.
Sonuç kıymetlendirmemiz olarak;
Memurların, memuriyet öncesinde ve 4759 sayılı Kanun kapsamında da belirtildiği halde 18 yaşının altında geçen sigortalı müddetleri memurların hem hizmet, hem de 8 Eylül 1999 tarihinden evvel geçmiş olması kuralıyla EYT kapsamına dahil eder ve emeklilik süreçlerinde bu hizmetler de temel alınarak 20 ve 25 hizmet yılını doldurmaya katkı sağlar.
Lakin, memurluk dışındaki başka statülerden emeklilikte sigortalılık mühleti de kaideler ortasındadır ve bu durumda 1981 sonrası 18 yaşını doldurdukları tarih itibariyle sigortalılık müddeti aranır, lakin her durumda 18 yaş altı hizmetler de prim ödeme gün sayısına dahil edilir.
Dolayısıyla, her durumda 8 Eylül 1999 öncesi mühlete bakılmaksızın SGK primleri ödenmiş ve hizmet kabul edilmiş mühletlerin olması, şahısları EYT kapsamına dahil eder.
Konular ilgili daha evvel yapmış olduğumuz değerlendirmeler için aşağıdaki adreslerimiz ziyaret edilebilir.
https://www.memurlar.net/haber/1060035/18-yasin-altinda-iscilik-suresi-memuru-eyt-li-yapar-mi.html
https://www.memurlar.net/haber/1060040/eyt-konusunda-ziyaretci-sorulari-3.html
https://www.memurlar.net/haber/1036744/18-yas-altinda-gecen-iscilik-sureleri-memur-emekliligini-etkiler-mi.html
https://www.memurlar.net/haber/676701/18-yasindan-once-gecen-hizmetlerin-memur-emekliligine-etkisi-olur-mu.html
