Yaklaşık bir yıldır tüm dünyayı tesiri altına alan Koronavirüs en çok uyku sorunlarına yol açtı. Meskenlere kapatan koronavirüsle bir arada artan uyku sorunu için uzmanlar kritik açıklamalarda bulundu. Hastalıklara davetiye çıkaran bu meseleye neden olan 10 yanlış alışkanlık Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Aksu, tarafından sıralandı.
19 Mart Dünya Uyku Günü kapsamında, uykunun insan bedenine tesirleri bir sefer daha hatırlatıldı. Bilhassa kendini yenilemek için uykuya gereksinim duyan beden, yaşanan rastgele olumsuz durumda sıhhati olumsuz etkilenir. Beden sıhhatini bozan uykusuzluk sorunu ise son bir yıldır pandemi nedeniyle arttı. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Aksu bu kapsamda yanlış ve yanlışsız olan alışkanlıklar hakkında bir açıklama yaparak. Dikkate alınacağı taktirde bu türlü bir sorunun yaşanmayacağının altını çizdi.
UYKUSUZLUĞA NEDEN OLAN 10 HATA!
HATA: Yatmadan evvel ağır spor yapmak
DOĞRUSU: Sanılanın tersine yatağa ne kadar yorgun girerseniz, uykuya dalmanız da o kadar güçleşiyor. Uykuya kolay dalmanız için uyku vaktinden 1-2 saat öncesinde tüm fizikî aktiviteleri sonlandırmalısınız. Yatağa dinlenmiş olarak girmeniz, uykuya daha kolay dalmanızı sağlayacaktır.
HATA: Gece geç saatlere kadar uyumamak
DOĞRUSU: Bilhassa 23.00-05.00 saatleri ortasında uyumak kural. Yapılan çalışmalara nazaran; bağışıklık sisteminin güçlenmesinde kıymetli bir role sahip olan melatonin hormonu bilhassa bu saatlerde ve karanlıkta salgılanıyor. Ülkü uyku mühleti ise bireyden bireye farklılık göstermekle bir arada, en az 6 saat uyumamız bağışıklık sistemimizi güçlendirmemiz için çok değerli.
HATA: Akşam üstü çay ve kahve içmek
DOĞRUSU: Şahıstan şahsa değişmekle birlikte, kafeinin uyku bozan tesiri 6, hatta 8 saate kadar uzayabiliyor.
HATA: Uykuya dalamadığımızda ısrarla yatakta kalmak
DOĞRUSU: Uyku saatinizde yatakta 20 dakikadan fazla mühlet geçirmenize karşın uyuyamadıysanız, kendinizi zorlamayın. Zira uyku için debelenmek tam tersine uykuya dalmayı zorlaştırıyor. Hatta uyku için ne kadar çok uğraş sarf ederseniz, uykuya dalma müddetiniz de o kadar uzuyor. Uykusuzluk sorunu yaşadığınızda yatak odanızdan çıkın; sakin bir odada, 30 dakika kadar sizi yormayan bir işle uğraşın, örneğin kitap okuyun. Akabinde tekrar yatağınıza geri dönün.
HATA: Yatma ve kalkma saatlerine dikkat etmemek
DOĞRUSU: Sağlıklı uykunun en kıymetli kurallarından biri, yatma ve kalkma saatlerini mümkün olduğunca sabit tutmak. Aslında burada en kıymetli faktör sabah kalkma saatinin sabit tutulması. Yani gece saat kaçta uyunursa uyunsun birebir saatte yataktan kalkmak, bizim uyku-uyanıklık ve sirkadyen ritmimizi belirleyen kıymetli etkeni oluşturuyor.
HATA: Yatak odasında gece lambası bulundurmak
DOĞRUSU: Melatonin, uykunun sürekliliğini sağlayan en değerli hormon. Beyindeki bir bezden salgılanan melatoninin salgılanmasını durduran en kıymetli faktör ise ‘ışık’. Yapılan araştırmalar sonucunda bugün biliniyor ki bilhassa mavi dalga uzunluğundaki ışık uyaranı melatonin salgılanımını anında durduruyor ve uykuyu bölüyor.
HATA: Yatakta cep telefonu, tablet ve bilgisayar kullanmak
DOĞRUSU: Tablet, bilgisayar ve televizyon ekranlarından yansıyan mavi ışığa maruz kalmak, uykuyu sabote eden en kıymetli faktörler ortasında yer alıyor. Bunun nedeni ise mavi ışığın melatoninin salgılanmasını önlemesi. Ayrıyeten uyku için ayrılmış vakit ve yerde uyku dışı hareketlerde bulunmak da uykuya geçişi zorlaştırıyor.
HATA: Gündüz şekerleme yapmak
DOĞRUSU: Bu durum insan genetik yapısında ve sirkadyen genlerimizde belirlenmiştir. Uyanık kaldığımız müddette santral hudut sisteminde artan adenozin hususunun ölçüsü uykuyu başlatan değerli bir faktörü oluşturuyor Adenozin düzeyi uykunun başlamasıyla birlikte süratli bir formda düşüyor. Bu nedenle gündüz kısa uyuklamalar nedeniyle düşen adenozin tekrar yüksek düzeylere ulaşmadan uyku başlayamıyor.
HATA: Uyku öncesinde ağır beslenmek
DOĞRUSU: Unutmayalım ki sirkadyen ritminin en kıymetli fonksiyonu, güç alım-tüketim istikrarını sağlamaktır. Besine ulaşmak bu ritmin en kıymetli dış belirleyicilerindendir. Bu nedenle uyku öncesi bir saatlik periyotta beslenmenin durdurulması, uykunun başlamasını önemli formda kolaylaştırıyor ve sirkadyen ritmimizi koruyor.
HATA: Kontrolsüz ilaç kullanmak
DOĞRUSU: Uyku ilaçları kuşkusuz gerekli durumda ve müddette kullanıldıklarında çok fayda sağlıyor. Fakat her ilaçta olduğu üzere yalnızca doktor denetiminde, gerekli müddette kullanılmaları koşul.
