Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, yılın son çeyreği ve gelecek yılın birinci çeyreğinde daralmanın devam edebileceğini lakin dönüşüm sürecine girilebilirse 2024’ün yarısından itibaren daha olumlu bir tablonun olabileceğini, bu devirde de kamu takviyelerinin muvaffakiyet için değerli olduğunu açıkladı.
TGSD tarafından yapılan açıklamaya nazaran, Cumhuriyet’in birinci 100 yılında toplam 406 milyar dolar ihracat gerçekleştiren Türk hazırgiyim bölümü, dönüşüme odaklandı.
Sektörün kapsayıcılığı en yüksek sivil toplum kuruluşu olan TGSD, 12-13 Ekim’de düzenleyeceği İstanbul Hazır Giysi Konferansı öncesinde TGSD Liderleri Ramazan Kaya ve Sanem Dikmen ile İktisat Danışmanı Dr. Can Fuat Gürlesel’in iştirakiyle basın toplantısı düzenledi.
Geçen yıl 1000 fiziki iştirakçi ile rekor kıran, 50’ye yakın alım ofisi ve marka ile 1200 görüşmenin gerçekleştiği konferans ile ilgili bilgi verilen toplantıda, hazır giysi kesiminin yılın 9 ayına yönelik kıymetlendirilmesi yapıldı, gelecek periyoda ait beklenti ve gayeler açıklandı.
“Ciro ve istihdam kaybı yaşandı”
Açıklamada görüşlerine yer verilen TGSD Lideri Kaya, hazır giysi bölümü olarak 2022’de gerçekleştirilen 21,2 milyar dolarlık ihracatın akabinde bu yıla 23 milyar dolar maksadıyla başladıklarını aktardı.
Kaya, “Ancak dış pazarlarda yaşanan yavaşlama ve içeride maliyet artışları nedeniyle rakiplerimize karşı avantajlarımızı kaybettik. Bu nedenle de yıl sonu ihracat gayemizi 19-19,5 milyar dolar olarak revize ettik. Bölümümüzdeki bu durum elbette bir günde gerçekleşmedi” sözlerini kullandı.
Salgın sonrasında dünya ticaretinde “tedarik güvenliği ve yakından tedarik”, “sürdürülebilirlik ve yeşil dönüşüm” ile “ABD ve Batı ile Çin ortasında başlayan teknoloji ve ticari savaşlar” olmak üzere üç eğilimin belirlemeye başladığına işaret eden Kaya, şunları kaydetti:
“Bu süreçte tüketicilerin alışverişe yönelmesiyle birlikte bölümümüz değerli muvaffakiyetler elde etti ve bu durum 2022 yılının son çeyreğine kadar sürdü. Lakin bu devirden sonra bilhassa Avrupa’da yaşanan enflasyon, resesyon ve savaş nedeniyle harcama eğiliminin azalması dalımızı önemli ölçüde etkiledi. Bunun sonucunda bu yılın birinci 9 ayındaki ciromuz geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 8 civarında düştü. Adet bazlı düşüş ise yüzde 15’i buldu. Öte yandan talepsizlik, kapasite daralması, zelzele bölgesinden yaşanan göç ve EYT nedeniyle bu yıl sonuna kadar, son 1 yılda yaşanan istihdam kaybının da dokumacılık ve hazır giyside 200 bin şahsa ulaşacağını öngörüyoruz.”
“Yüksek maliyetlerden ötürü fiyatları aşağı çekemiyoruz”
Kaya, ihracattaki kaybın en değerli nedenlerinden birinin Türkiye’nin rekabet gücünün zayıflaması olduğunu anlattı.
Kaya, “Hızlı modanın yerini yavaş moda aldı. Ben bunu ‘moda, modayı yedi’ olarak tanımlıyorum. Yavaş modayla birlikte alım kümelerinin üzerindeki vakit baskısı kalktı. Daha evvel bize büyük avantaj sağlayan sürat ve yakından tedarik avantajımız artık eskisi üzere avantaj sağlamamaya başladı.
Bu süreçte ülkemizdeki enflasyon ve personellik maliyetlerindeki artışlar nedeniyle de fiyatlarımız yükseldi. Aslında biz Bangladeş, Vietnam, Hindistan üzere ülkelerden her vakit daha pahalıydık. Fakat yüzde 15-20’lik fiyat farkını tolere eden alıcılar, bu fark yüzde 40-45’lere çıkınca bunu tolere edememeye başladı. Talebin kıymetli ölçüde yavaşladığı ve stokların biriktiği ortamda alıcıların fiyat indirme talepleri artarak sürüyor lakin yüksek maliyetlerden ötürü fiyatları aşağı çekemiyoruz.”
Değişen şartlara ahenk sağlamak, ihracatı artırmak ve rekabet gücü için bölümün değişim-dönüşüm gerektiğini kabullenmesi ve bir an evvel harekete geçmesi gerektiğini belirten Kaya, dönüşüm sürecinde başarıyı getirecek en değerli öge ve rekabet gücünün “esnek” olacağını vurguladı.
“Yeni dönüşüm sürecinde de kamu dayanakları muvaffakiyet için kritik kıymet taşıyor”
Kaya, hazır giysi bölümünün Cumhuriyet’in birinci 100 yılında toplam 406 milyar dolar ihracat yaptığına ve bu başarıda kamu dayanaklarının değerli bir hisseye sahip olduğuna dikkati çekti.
Dünyada ve Türkiye’de hazır giysi dalının, salgın sonrası şartlar ile oluşan parlak 2021 ve 2022 yıllarını bir daha yaşayamayacağını aktaran Kaya, “Bu nedenle bu yılın son çeyreği ve 2024’ün birinci çeyreğinde de daralmalar devam edecektir. Fakat dönüşüm sürecine girebilirsek, 2024’ün ikinci yarısından itibaren, bilhassa de 2025 yılı prestijiyle çok daha müspet bir tabloyu konuşabiliriz. Bu yeni dönüşüm sürecinde de kamu takviyeleri muvaffakiyet için kritik kıymet taşıyor.” görüşlerini bildirdi.
Kaya dalın önümüzdeki devir için beklentilerini de şöyle özetledi, “Asgari fiyat 2024 yılında enflasyon amacı kadar ve bir sefer artmalıdır. Kamu, minimum fiyat dayanağını 2024 yılında 2 bin TL’ye çıkarmalı. 1 yılı geri ödemesiz 3 yıl vadeli işletme kredileri sağlanmalı. Eximbank faizleri ile Merkez Bankası reeskont faizleri ortasındaki bağ koparılmalı ve daha düşük faizli ihracat kredileri kullandırılmalı. Kesim 2020-2023 Haziran ortasında periyodun siyasetleri ve düzenlemeleri sonucu değerli ölçüde kredi kullanmıştı. Bu krediler içinde yer alan Döviz kredileri TL’ye çevrilerek, tüm kredi borçları için bir yine yapılandırma imkanı sağlanmalı. İhracat gelirlerinin Merkez Bankası’na bozdurulması etabındaki prim ödemesi 5 puana çıkarılmalı.”
“İş yapış biçimlerindeki değişiklikleri konuşacağız”
TGSD Müşterek Lideri Sanem Dikmen de konferansın bu yıl Transformative Journey (Dönüştürücü Yolculuk) temasıyla yapılacağını kaydetti.
Dikmen, “Önümüzdeki dönüşüm sürecini, kazanmamız gereken alışkanlıkları, iş yapış biçimlerindeki değişiklikleri Türkiye’den ve yurt dışından paydaşlarımızla birlikte konuşacağız. Birinci gün izlenebilirlik, şeffaflık, döngüsel iktisat, giyilebilir teknoloji üzere dalımızın en değerli mevzularını ele alacağımız etkinliğimizin ikinci gününü ise her yıl olduğu üzere ‘B2B İkili İş Görüşmeleri’ günü olarak belirledik. Burada başta Avrupa olmak üzere pek çok ülkeden yüzlerce markayı temsil eden alım kümelerini yerli üreticilerimizle buluşturacak, yeni pazar ve yeni iş kontağı kurmaları için ticari bir platform hazırlayacağız” açıklamasında bulundu.