Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanvekili Bekir Bozdağ, “Anayasanın üzerinde bugüne kadar 19 değişiklik paketi getirilmiş, 184 değişiklik yapılmış, toplam 223 noktasına dokunulmuş. Bir ‘yamayasayla’ karşı karşıyayız. Onun için de Türkiye’nin bu ‘yamayasadan’ kurtulması lazım.” dedi.
Bozdağ, yeni anayasa sürecine ait, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye’nin 62 yıldır darbeciler tarafından yapılan anayasalarla yönetildiğini, 1982 Anayasası’nın da darbe eseri olduğunu belirtti.
Darbe eseri anayasadan kurtulmaya gereksinim duyulduğuna işaret eden Bozdağ, mevcut anayasanın, milletin değil darbecilerin anayasası olduğunu kaydetti.
Bekir Bozdağ, 1982 Anayasası’nın hiç kimseye, yasamaya, yürütmeye, yargıya, millete güvenmediğini, herkesi denetim eden bir yaklaşımı barındırdığını vurguladı.
Millete güvenen, milletin de “Benim” dediği bir anayasaya muhtaçlık olduğunu söz eden Bozdağ, “Bu anayasanın üzerinde bugüne kadar 19 değişiklik paketi getirilmiş, 184 değişiklik yapılmış, toplam 223 noktasına dokunulmuş. Eskilerin tabiriyle ’40 yamalı bohça’ diyorlar lakin temelinde bizim bundan daha ileri bir tabir kullanmamız gerekir. 40 yamalı bohçadan öte bir şey. Bir ‘yamayasayla’ karşı karşıyayız. Onun için de Türkiye’nin bu ‘yamayasadan’ kurtulması lazım.” değerlendirmesinde bulundu.
– “Adeta anayasanın içerisinde siyasi görüşler yarışı var”
Değişikliklerin, anayasanın unsurları ortasında insicamı, lisan birliğini bozduğunun altını çizen Bozdağ, 19 değişikliğin farklı siyasi iktidarlar periyodunda yapılması nedeniyle anayasadaki ideoloji birliğinin de bozulduğunu aktardı.
Bekir Bozdağ, “Adeta anayasanın içerisinde siyasi görüşler müsabakası var. Mevcut anayasada darbecilerin ruhu var bir yandan, bir yandan da 19 kez değişiklik yapan Meclis çoğunluğunun yaklaşımı var.” diye konuştu.
Mevcut anayasanın tam manasıyla insan haklarına dayanan, tam manasıyla insan haklarını koruyan bir yaklaşıma sahip olmadığını vurgulayan Bozdağ, mevcut anayasanın demokratik standartları korumadığını ve taşımadığını, bunun Türkiye’nin daha ileri demokratik standarda erişmesinde en büyük pürüz olduğunu söyledi.
– “Türkiye’nin, Türkiye Yüzyılı’nda yeni bir anayasaya gereksinimi tartışmasızdır”
TBMM Başkanvekili Bozdağ, şöyle devam etti:
“Görülüyor ki değiştire değiştire bu anayasayı insan haklarına dayalı bir anayasa haline getirme imkanı yok. Değiştire değiştire bu anayasayı anayasadaki darbeci ruhu yok etme imkanı yok. Değiştire değiştire bu anayasayı hukukun üstünlüğünü temel alan bir anayasa haline getirme imkanı yok. Değiştire değiştire bu anayasayı milletine, yasamaya, yürütmeye, yargıya güvenen bir anayasa haline getirme imkanı yok. O yüzden değişiklikler, anayasadaki kimi eksiklikleri gidermiş olsa bile temel noksanlıkları maalesef giderememiştir. Türkiye’nin, Türkiye Yüzyılı’nda yeni bir anayasaya muhtaçlığı tartışmasızdır. Bu muhtaçlık yalnızca benim söylediğim bir şey değil. Neredeyse 1982 Anayasası’nın yürürlüğe girmesinden sonra kurulmuş siyasi partilerimizin tamamının programında yeni anayasa vaadi var. Türkiye Yüzyılı’nın başladığı bu devirde Türkiye Yüzyılı’nın da anahtarı yeni anayasadır. Türkiye Yüzyılı’nı yeni anayasayla taçlandırmak, Türkiye için büyük bir onur ve erdem olacaktır.”
“Neden Türkiye, bu denli anayasa birikimine karşın yeni anayasa yapamasın?” sorusunu yönelten Bozdağ, Türkiye’nin, “dünyanın en yeterli anayasasını” yapabilme gücüne sahip olduğuna dikkati çekti.
Önceki periyotlarda anayasa konusundaki çalışmaları hatırlatan Bozdağ, Hüsamettin Cindoruk periyodunda siyasi partilerin genel liderleriyle toplantı yapıldığını, AK Parti iktidarlarında 2008’de TBMM Lideri Köksal Toptan’ın partilere “yeni anayasa komisyonu” kurma teklifi gönderdiğini, CHP’nin bu teklife “Hayır” karşılığı verdiğini anlattı.
Cemil Çiçek’in 2011’de Meclis Lideri olduğu periyotta de “Anayasa Uzlaşma Komisyonu” daveti yapıldığını aktaran Bozdağ, 341 milletvekili olmasına karşın AK Parti’nin “Komisyonda eşit sayıda üyeyle temsil, oy birliğiyle karar” prensibini benimseyerek, büyük bir fedakarlık yaptığını, samimiyet ortaya koyduğunu lisana getirdi.
Bozdağ, İsmail Kahraman’ın Meclis Lideri olduğu periyotta ise “Anayasa Mutabakat Komisyonu” kurulduğunu, lakin kurulun 12 gün misyon yapabildiğini anımsattı.
– “Endişem, yeni anayasa konusunda Türkiye’nin geç kalmasıdır”
Türkiye’nin yeni anayasa konusunda büyük birikimi ve deneyimi olduğunun altını çizen Bozdağ, “Türkiye, eninde sonunda yeni anayasayı yapacaktır. Telaşım, bu yeni anayasa konusunda Türkiye’nin geç kalmasıdır. Cumhurbaşkanımızın son davetleri da dikkate alınarak, gönlümüz dilek ediyor ki yeni anayasanın 28. Periyot Parlamentosuna nasip olmasıdır. İnşallah bu türlü bir iklim, bu türlü bir taban önümüzdeki günlerde oluşur. Milletin anayasasını, milletin vekilleri yapma imkan ve fırsatı bulur.” sözünü kullandı.
Yeni anayasa için yapılması gerekenleri de anlatan Bozdağ, Anayasa’nın, anayasa değişikliklerinin ve yeni anayasanın nasıl yapılacağını gösterdiğini bildirdi.
Bekir Bozdağ, yeni anayasa imaline, anayasanın imkan verdiğini belirtti.
– “Millet, ‘Bir ortaya gelin, anlaşın, uzlaşın, yeni anayasa yapın’ diyor”
Komisyon öncesi çalışmaların her vakit kıymet arz ettiğinin altını çizen Bozdağ, şu görüşleri paylaştı:
“Uzlaşma Komitesi geçmişte kuruldu, bu deneyim de edildi. Bu komitelerin önemli de birikimleri oldu. Şayet yeni bir anayasa olacaksa elbette bu yeni anayasa konusunda siyasi partiler ortasında mutabakatla olacaktır. Çalışma kurallarında da çıkacak metin üzerinde de uzlaşma gereksinimi var. 2023 Milletvekili Seçimlerine baktığınızda da halkın sandıkta verdiği oy, yolu da gösteriyor. Halk sandıkta hiçbir siyasi parti kümesine tek başına yeni anayasa yapma yetkisi vermedi. Daha da değerlisi hiçbir ittifaka da vermedi. Cumhur İttifakı’na da Millet İttifakı’na da ‘Siz yeni anayasa yapabilirsiniz’ demedi. Milletin sandıkta verdiği buyruk ve talimat çok açık, iki ittifaka da Meclis’te temsil edilen bütün partilere de millet diyor ki ‘Bir ortaya gelin, anlaşın, uzlaşın, yeni anayasa yapın.’ Vatandaşın, sandıkta ortaya koyduğu iradeyle, milletin vekillerine, parlamentoya, siyasi parti kümelerine, partilerimizin hepsine verdiği talimat, ‘Uzlaşarak yeni bir anayasayı yapın’ demektir. Uzlaşmayı bizim becermemiz gerekiyor. Herkes fikirlerinde diretirse, hiç kimse bir adım ileri ya da bir adım geri atmazsa uzlaşma imkanı olmaz.”
Bozdağ, yeni anayasanın evvel konuşma, sonra da uzlaşmakla olacağını vurguladı.
TBMM çatısı altında birçok mevzuda uzlaşıldığına dikkati çeken Bozdağ, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yeni anayasa konusunda niçin uzlaşmayalım? Bir sürü işte uzlaşıyoruz. Burada neden uzlaşmayalım? İhtilaf olan hususlarda gerekiyorsa mutabakatla tıpkı unsur olduğu üzere yeni anayasaya da taşınabilir. Hiç değişiklik yapmadan. Yeni anayasaya bunu koyarız. Geçmişte Ceza Kanunu’nda uzlaşamadığımız birtakım unsurlar vardı, o vakit CHP ile AK Parti Meclis grubundaydı, biz eski Ceza Kanunu’ndaki maddeyi olduğu üzere aldık yeni Ceza Kanunu’na koyduk. Yani anayasada diyelim kimi bahislerde ihtilaf çıktığında mevcut anayasadan da orada denebilir ki ‘Bu metni biz alıp olduğu üzere kullanabiliriz’. Bu, yeni anayasanın, yeni anayasa olma vasfını ortadan çıkarmaz. Değerli olan oradaki 1982 Anayasası tabirinin gidip 2023 Anayasası sözünün gelmesi. Bu, büyük bir ruhsal değişimi de beraberinde getirecektir.”
Bekir Bozdağ, “Şu anda anayasanın birinci 4 hususu konusunda AK Parti’de bir şey yok. Tartışıyorlar, ‘İlk 4 unsura dokunacaklar’ diye. Sayın Cumhurbaşkanımızın, Sayın Bahçeli’nin açıklamaları ortada. Birinci 4 unsurla ilgili rastgele bir değişiklik kelam konusu değil. Birinci 4 husus konusunda aslında milletin kahir ekseriyetinin bir mutabakatı var. Milletin mutabık olduğu bahisleri tartışmanın bize vakit kaybettirme dışında hiçbir yararı olmaz. Milletin üzerinde mutabık olduğu hususlar, fazlaca tartışmadan yeni anayasaya taşınabilir. Hem milletin dediği olmuş olur, hem de milletin mutabakatına milletin vekilleri uymuş olur. Böylece de büyük bir tartışma çıkarıp yeni anayasayı önlemek isteyenlere fırsat verilmemiş olur.” dedi.
Çalışmayla ilgili kararı partilerin vereceğini söz eden Bozdağ, İçtüzük’te ve anayasada, yeni anayasa metni teklifinin TBMM Başkanlığına sunulduktan sonra bunun nasıl yapılacağının yazıldığını lisana getirdi.
Bozdağ, “Bundan evvel bir hazırlık çalışması var. Anayasa Uzlaşma Komitesi yahut Mutabakat Komitesi ya da Yeni Anayasa Komitesi, ismi farklı olabilir. Bu türlü bir Kurul olur ki geçmişte biz bunu yaptık. 2011’deki Kurul, bir ortaya geldi, ‘Çalışmalarımızı şu asıllara nazaran yapacağız’ dedi. Kurul metnini bitirmiş olsaydı bütün siyasi parti kümelerinin, milletvekillerinin ortak imzasıyla Meclis Başkanlığına sunulacaktı. İş oraya gelse, öbür kısım anayasada yazıyor.” diye konuştu.
– “Aziz milletimiz kabul ederse, toplumsal mukaveleye tam dönüşür”
Partilerin çalışma yordamını kendi ortalarında kararlaştıracağını belirten Bozdağ, metin üzerinde mutabakata varıldığında bunun teklife dönüştürüleceğini anlattı.
Anayasa değişikliğinin referandumla kabulü için 360 oyun gerektiğini anımsatan Bozdağ, Cumhur İttifakı’nda ve Millet İttifakı’nda bu türlü bir çoğunluğun olmadığını, iki tarafın muahedesinin mecburî kılındığını söyledi.
Referandumsuz kabul için ise 400 oy gerektiğini hatırlatan Bozdağ, şunları kaydetti:
“Yeni anayasanın, her halükarda 400 değil, 600 oyla bile kabul edilse halk oyuna gitmesi gerekir. İşin tabiatı da bunu gerektirir. Zira yeni anayasaların hepsi meşruiyetini, halkın kontratına dönüşme vasfını, halktan alırsa daha güçlü olur. Sayın Cumhurbaşkanımızın da açıklamaları var. Yeni anayasa her halükarda halk oyuna sunulacak. Parlamento değil 400, 500, hatta 600 vekil oy birliğiyle kabul etse bile biz bunu milletimizin iradesine soracağız, milletimizin kabulüne yahut reddine arz edeceğiz. Aziz milletimiz kabul ederse o vakit bu, millet kontratı olur, toplumsal mukaveleye tam dönüşür.”
