Fahiş kira artışlarıyla barınma sorunu büyükşehirlerde adeta kanayan yaraya dönüşürken, kiracısıyla tahliye sorunu yaşamak istemeyen mülk sahiplerinin konut kiralama kaidesi ise kiracıları şaşırtıyor. Açık artırmayla en yüksek sayısı verene kiralama, 6-12 ay peşin, durumu güzel kefil ve odaların da kiraya çıkartılmasına son devirde “tahliye taahhütnamesi” kaidesi da eklendi.
Ev sahibi ve kiracı uyuşmazlıklarının mahkemeleri kilitlediğine işaret eden İSTOÇ İşadamları Derneği İdare Şurası Üyesi ve Gayrimenkul Danışmanı Şenay Araç Demir, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Mülk sahipleri, kiracısıyla uyuşmazlığı düşüp mahkemeye gittiğinde, süreç uzuyor. Bir dava 2-2,5 yıl sürüyor. Üstelik, icra takibi, mahkeme masrafları da var. Mülk sahipleri de o maliyetleri yüklenmek istemiyor. O nedenle son periyotta, kira kontratlarına ‘tahliye taahhütnamesi’ kuralı da ekletmeye başladılar.”
Sözleşmeyi imzalayan tutuyor
Söz konusu kontratın, son devirde mülk sahipleri ortasında çok tanınan olduğuna işaret eden Şenay Araç Demir, “Diyelim ki yeni evleneceksiniz, öğrencisiniz ya da diğer bir meskene taşınacaksınız, konut sahipleri kiralamadan evvel kesinlikle ‘tahliye taahhütnamesi alalım’ diyor. Bununla birlikte kefil isteniyor, kefilin de durumunun uygun olması gerekiyor.
Kredi notuna da bakılıyor. Yeniden diyelim ki meskeni 10 bin liraya tuttunuz, bir yıl sonra da anlaşamadınız. Konut sahibi ‘benim dairem 18 bin lira’ dedi, kiracı da mecbur kabul ediyor. Bu halde yüzde 25 hududu da aşılmış olacak” diye konuştu. Tahliye taahhütnamesinde mühletin, karşılıklı muahedeye nazaran belirlendiğini, öğrencilerden ise bir yıl sonunda meskeni boşaltacakmış üzere istendiğinin altını çizen Şenay Araç Demir, “Bu mukaveleyi imzalıyorsan, daireyi tutuyorsun” dedi.
Üniversitelerin açılmasına yakın kiralarda yüzde 25 artış yaşandığına işaret eden Demir, 20 bin liralık dairelerin 25 bine çıktığını söyledi. Bölgesine nazaran değişmekle İstanbul’da kimi kiraların 90 bin TL, 140 bin TL’ye kadar yükseldiğine işaret eden Demir, kelam konusu sayıların çok yüksek olduğunu, 2-3 ay boş kalması durumunda gerçek pahasını alabileceğini, lakin şu anda okulların açılmasıyla birlikte kiralık piyasasının çok sakin seyrettiğini belirterek, “Kiralıklar bir mühlet daha yatay devam eder” dedi.
Elden verirse kira ödediğini ispatlayamaz
Öğrencilerin kiralaması durumunda da depozito, kefil ve bir yıl sonra çıkacakmış üzere tahliye taahhütnamesi istendiğinin altını çizen Demir, “Yerli öğrenciden 2-3 aylık, yabancı öğrenciden bir yıllık kira peşin alınıyor. Tekrar yabancı öğrenciden de depozito, tahliye taahhütnamesi, Türk kefil isteniyor. Yeniden yerli ya da yabancı öğrenci kiralama yapacaksa ve diyelim ki Beşiktaş’ta 20 bine daire tutuyorsa, iki aylık peşin ödüyor. Yani 40 bin lira. Mülk sahibi ya da ‘6 ay 20 bin, ikinci 6 ay peşin ödeme’ diyor” dedi.
Kira gelirinin bankaya yatırılmadığını ve elden alındığına işaret eden Şenay Araç Demir, bu durumun kiracıyı mümkün bir uyuşmazlık durumunda güç durumda bırakabileceğine dikkat çekerek, “Yarın öbür gün ‘kira almadım’ dese, kiracı elden ödediği için bir şey ispatlayamaz. Ödediğine dair bir şey imzalamazsa şayet” ikazında bulundu.
Arabuluculuğa tabi değil
Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Avukat Ali Güvenç Kiraz, tahliye taahhütnamesinin yasal geçerliliği olan bir evrak olduğunu belirterek, “Aynı gün düzenlenen ve kontrata konulan tahliye taahhütnameleri, kanunen geçerli değil. Lakin ileri tarihli, kontrattan aşikâr bir müddet sonra düzenlenmiş tahliye taahhütleri kanunen geçerli. Hasebiyle mal sahiplerinin taleplerinde hukuka ters bir durum yok” bilgisini verdi. Konut sahibi ile kiracı davalarının arttığına işaret eden Kiraz, “Artık neredeyse bütün kontratlar tahliye taahhütsüz imzalanmıyor” dedi.
Türk hukukunda kiracıyı tahliye edebilmek için haklı münasebetlerin olması gerektiğinin altını çizen Av. Ali Güvenç Kiraz, bilhassa mahkemeye taşınan haklı münasebetlerde davanın 3,5-4 yıl sürebildiğini, lakin tahliye taahhütnamesinin en kolay tahliye yollarından biri olduğunu vurguladı. Kiraz, bu noktadaki nüansları şöyle açıkladı: “Tahliye taahhütnamesine itiraz edildiğinde, icra takibi duruyor. O itirazın kaldırılması için de tekrar dava açılması gerekiyor.
O da tekrar 1,5-2 yıl sürüyor. Aslında tek başına kurtarıcı bir evrak niteliğinde değil, lakin açılan davanın niteliğine nazaran, yani mal sahibinin kiracısını tahliye etmek için açacağı davalardan rastgele birine göre daha süratli tahliye yolu olabiliyor. Tahliye taahhüdüne dayalı takipler, arabuluculuğa da tabi değil.”
Tahliye taahhüdünden çokça dava var
Konut sahibi ile kiracı ortasında tahliye taahhüdüne ait davaların her vakit olduğuna işaret eden Av. Ali Güvenç Kiraz, “Bu tıp davalar çokça var. Tahliye taahhüdünden daima tahliye takibi, yani icra takibi yapılıyor” dedi. Kontratların mühletine ve kiraya artırım hududuna değinen Av. Ali Güvenç Kiraz, “Yüzde 25 sonundan ötürü kira mukaveleleri yüzde 90 bir yıllık imzalanır. Tahliye taahhüdü alındığında da şayet mühletin sonunda alınmışsa yahut boş alınmış, ortada doldurulmuşsa bu durumda da o tarihten itibaren takibe konulabilir” diye konuştu.
Hamide HANGÜL
