Hamas’ın 7 Ekim tarihinde İsrail’e yönelik başlattığı Aksa Tufanı operasyonuyla bölgede gerginlik had safhaya ulaştı. Filistin’de sivilleri katleden İsrail ordusu Gazze‘ye kara harekatına hazırlanırken, ABD’nin akabinde İngiltere’nin de bölgeye savaş gemisi göndereceğini açıklaması, Şam Havalimanı’nın İsrail tarafından vurulması, Hizbullah’ın çatışmalara dahil olması Suriye ve İran’ı da içerisine alan bölgesel bir savaşı tetikleyebileceği telaşlarını artırıyor. İsrail’in “arzımevut” yani vadedilmiş topraklar için İran’a yönelik çılgınca bir davranış içerisine girebileceği korkusu ise piyasaları altüst etti.
Dünyanın en büyük yatırım bankalarından biri olan JPMorgan‘ın CEO’su Jamie Dimon, İsrail-Filistin savaşının dünyayı son devrin en tehlikeli vakitlerine sokmuş olabileceğini söyledi. Jeopolitik gelişmelerin kendisini endişelendirdiğini, ayrıyeten FED’in faizleri çok daha uzun müddet üstte tutabileceğini tabir eden Dimon “Şu anda, son yılların hatta on yılların en tehlikeli periyodundan geçiyor olabiliriz. Ayrıyeten FED’in faizleri beklenenden daha uzun müddet üstte tutabilme riski var. Israrlı formda güçlü kalan iş piyasası ve yüksek devlet borcu faizlerin üstte kalmasını sağlayabilecek riskler ortasında bulunuyor” dedi.
KRİZ KAHİNİ ROUBINI UYARDI
‘Kriz kahini’ olarak bilinen Nouriel Roubini de İsrail ile Filistin ortasındaki çatışmalara dikkat çekerek yatırımcıları uyardı. Roubini, çatışmaların daha büyük bir alana yayılma riskinin şimdi fiyatlanmadığını vurguladı.
Hala daha geniş çaplı bir çatışma riski olduğunu söz eden Roubini “İsrail’in Gazze’yi işgal ettiği, olayların çirkinleşeceği fakat çatışmanın denetim altında tutulduğu bir temel senaryoyu fiyatlıyor. İran ve Lübnan işin içine girebilir ve Körfez petrol arzı sekteye uğrayabilir. O vakit ekonomik tesir çok büyük olur” diye konuştu. Roubini petrol fiyatlarında süratli bir artışın stagflasyonist şoka sebep olacağını, bunun da Merkez Bankaları için bir açmaza yol açacağını belirtti.
PETROL VE ALTIN FIRLADI
İsrail-Filistin savaşının güç fiyatlarında da kendini gösteriyor. Milletlerarası piyasalarda akaryakıt eser fiyatlarında sert yükselişler gözleniyor. Brent petrol fiyatı yüzde 5 artışla 90 doların üzerine çıktı. İsrail ile olağanlaşmayı rafa kaldıran Suudi Arabistan’ın da denkleme dahil olması, güç tarafında durumu içenden çıkılmaz bir hale getirebilir.
MOTORİNE ARTIRIM YOLDA
Öte yandan akaryakıttaki artış motorine artırım olarak yansıyacak. Motorin fiyatının salı gününden itibaren 2,20 lira artırım ile yine 40 liranın üzerine çıkması bekleniyor. Öteki yandan altın fiyatları da süratle tırmanıyor. Ons altın fiyatı uzun mühlet sonra birinci sefer 1900 doları aşarak 1932 dolara yükseldi. Altının gram fiyatı da bütün vakitlerin en yüksek düzeyini gördü. Altının gram fiyatı ise 1.725 lirayı görerek rekor kırdı.
GAZ FİYATI BİR HAFTADA YÜZDE 44 ARTTI
Doğalgaz fiyatları da gaza bastı. Hollanda merkezli TTF’de, kasım vadeli kontratlarda doğalgazın megavatsaat fiyatı 53 avrodan kapanmıştı. Evvelki gün 51 avro düzeyinden açılan fiyatlar, kapanışa nazaran yüzde 4,3 artışla 55,3 avrodan kapandı. Böylelikle kasım vadeli kontratlarda Avrupa’da gaz fiyatları, son bir haftada yüzde 44,7 artış gösterdi.
KÜRESEL SAVUNMA VE HAVACILIK ŞİRKETLERİ YÜKSELİŞTE
Rusya-Ukrayna savaşı ve son olarak İsrail-Filistin savaşı, savunma ve havacılık şirketlerine yaradı. Yapılan mutabakatlar, yeni projeler ve alınan siparişler savunma ve havacılık şirketlerinin payları için destekleyici oldu. Yılın 9 ayında yatırımcısına İtalyan Leonardo yüzde 69,5, Fransız şirketler Airbus 14,4, Dassault Aviation 12,8, Thales 11,6, ABD merkezli Boeing 0,6, İngiliz BAE Systems 16,6, Almanya merkezli Rheinmetall AG 29,8, Güney Kore merkezli Hanwha Aerospace ise yüzde 42,1 kazandırdı.
ÖMER TEMÜR