Salça ana yemeklerin vazgeçilmezi ve yemeğe lezzet veren enfes bir gereçtir. Şimdilerde hazır alınan salçalar sıhhatsiz ortamlarda yapıldığından ötürü bedene faydadan çok ziyan verir. Bu yüzden kendi salçanızı meskende kolay kolay yapabilirsiniz. Fakat salça yaparken dikkat edilmesi gerekenler püf noktalar vardır. Bugünkü yazımızda hem biber hem de domates salçasının imali, püf noktalarını ele aldık.
Eylül ayının gelmesiyle bir arada kışlık imali da başladı. Pazarda uygun fiyata olan sebzelerle yapılan kışlıkların ortasında bilhassa domates büyük bir rol oynuyor. Şişe menemen, domates sosu, acuka ve daha birçok şeyin yapıldığı domatesle kendi salçanızı da yapabilirsiniz. Bu salça yemeklerinize daha farklı bir lezzet katacaktır. Şimdilerde kimi yemeklerde kullanılan biber salçasını da birebir formda kendi ellerinizle konutta yapmaya ne dersiniz? İmali sandığınızdan daha kolay olacak bu tarifler konuklarınızı de şaşırtacak. Gelin birlikte mesken imali salçanın tanımını öğrenelim…
EVDE DOMATES SALÇASI TANIMI:
İlk olarak domatesleri yeterlice yıkayın ve saplarını koparın. Domatesleri büyüklüğüne nazaran ikiye ya da dörde bölün. Böldüğünüz domatesleri derin bir kaba aktarın. Kabuklarından ayrılması için birkaç gün kapta bekletin ve orta sıra tahta kaşıkla karıştırın.
3-4 gün sonra domatesleri ince delikli bir süzgeç yardımıyla domatesleri çekirdeklerinden ayırın. Kabuğundan ve çekirdeğinden ayrılan domatesler kırmızı bir püre haline gelecektir.
Daha sonra ince bir tülbentten ya da bez torbadan domatesin suyunu süzün. Oluşan püreyi salçaya dönüştürmek için püreyi geniş bir tepsiye boşaltın ve bir ölçü tuz ekleyip güneşte bekletin.
Güneşte kurutacağınız domates salçasının üzerini ince bir tülbent ile örtüp ara sıra tahta kaşıkla karıştırın. En geç bir haftada domates salçanız kullanıma hazır olacaktır. Konutunuzda bu türlü bir ortama sahip değilseniz domates püresini tencerede kaynatarak ve tuz ek ederek salça haline getirebilirsiniz. Pişirirken sık sık karıştırmayı unutmayın ki tabanı tutmasın.
BİBER SALÇASI TANIMI:
Biberleri yeterlice yıkayın, saplarını kopartın ve çekirdeklerini çıkarın. Akabinde biberleri 3-4 kesime bölün.
Geniş ve derin bir tencerede suyunu bırakması için kısık ateşte, daha sonra suyunu çekene kadar da orta ateşte pişirin.
Pişirdiğiniz biberleri robottan geçirin ve püre haline getirin. Kabuklarından ayırmak istiyorsanız ince delikli bir süzgeci kullanın.
Biberlerinizi salça haline getirmek için domates salçasında olduğu üzere tuzlayarak tepsiye boşaltın ve üzerine tülbent örtün, ara sıra karıştırın. Güneşte bir hafta kadar bekletin. Salçanızın küflenmemesi için orta sıra karıştırmayın unutmayın.
Biber salçasını kaynatma sistemiyle yapacaksanız, püre haline getirdiğiniz biberlere tuz ek ederek tencerede karıştırarak suyunu çekene kadar pişirin.
Ev salçası yapmanın en kıymetli püf noktası tuzunu düzgün ayarlamaktır. Az tuz kullanırsanız salçanız çabuk küflenir. Tuzunu biraz fazla kullanmanız salçanızın ömrünü uzatacaktır.
SALÇA YAPMANIN PÜF NOKTALARI
Amasya’da yüzyıldır gelenek olan salça hazırlığı başladı. İmece metodu salça yapılan köyde domatesler doğranıyor, akabinde kazanlarda kaynatılıyor. İşte Amasya Yuvacık köyündeki bayanlardan yüzyıllık geleneğe nazaran salça imalinin püf noktaları…
Küçük küçük doğranan domatesler, odun ateşinde yaklaşık 3 saat kaynatıldıktan sonra tuzu atılıyor ve tuzu atıldıktan sonra yaklaşık 1 saat daha kaynatılan domatesler salça haline geldikten sonra soğumaya bırakılıyor. 12 saat soğumaya bırakılan salça daha sonra kullanıma hazır hâle geliyor.
Salça yapan Aysel Ortaköylü, “Bugün salçamızı yapıyoruz. Her sene olduğu üzere, Ağustos ayında kendi domatesimizi topluyoruz. 100 yıldır devam ettiriyoruz bu imece yöntemimizi. Köylü kadınlarımızla birlikte salçamızı kendimiz yapıyoruz.” dedi.
Bu geleneği sürdüreceklerini söyleyen Seniha,Aylak,“Köyümüzde 100 yıldır gelenek haline gelen salça üretimi yapılıyor. Bizde ebelerimizden, dedelerimizden gördük. Bunu devam ettirmeye çalışıyoruz. Ağustos ayının ortasında domateslerimiz topluyoruz, eziyoruz, ondan sonra ocaklıyoruz. Ocakladıktan sonra tuzlayıp, kavurup, alıp, soğutup, bidonlarımıza koyuyoruz. Elimizden geldiği kadar devam ettirmeye çalışıyoruz. Kendi salçamızı kendimiz yapıyoruz.” diye konuştu.
Kadınlar salça üretimine her sene ağustos ayının ortalarında başlıyor. 3 kilo domatesten yaklaşık 1 kilo salça çıkıyor.
EVDE SALÇA YAPARKEN YAPILAN YANILGILAR;
– Domatese kırmızı rengini veren likopen, çok hassas bir yapıya sahiptir. Bu yüzden domatesten salça yaparken fazla güneşe maruz kalan domatesler salçanın rengini bozabilir. Gerçek bir halde domatesleri kurutmak için 9-11 ve 15:00-17:00 saatleri ortasında domatesleri güneşe çıkarabilir, kolay kolay kurutabilirsiniz.
– Konutta biber salçası yaparken yapılan en büyük kusur, biberlerin tohum ve saplarını ince detaylarına kadar ayıklamamak. Tohumları ve sapları yeterli ayrılmayan biberlerden salça yapmak, salçanın tadını bozacaktır. Bu düzgün bir formda ayıklamaya ihtimam gösterin.
– Lezzetli salça yapmanın püf noktası muhakkak kullandığınız kaşıklarda gizli. Metal kaşık ile salçayı karıştırmak kısa müddette küflenmesine sebep oluyor. Bu yüzden kesinlikle kaynar suya batırılmış, tahta kaşık kullanmalısınız.
– Domates salçası yaparken kullandığınız domateslerin sulu olmasına dikkat edin. Kabuğu kalın olan domateslerle salça yapmanız güç olacaktır.
SALÇA NASIL SAKLANIR?
Salçayı, cam kavanozda saklamanızda salçanın bozulmasını önler. Salçayı uzun mühlet küflenmeden saklamak için yapacağınız bir öbür süreç ise şu formda: Salçayı cam kavanoza aktardıktan sonra üzerine bir ölçü zeytinyağı dökün. Bu süreç salçanın bozulmasını ve küflenmesini önleyecektir.
Salçanın uzun mühlet saklanması için buzdolabında korunması gerektiği bilgisi gerçek değil. Salçanın küflenmesini engellemek istiyorsanız, kuru ve serin bir yerde,örneğin kilerde saklamanız gerekir.
CANAN KARATAY’IN SALÇA TANIMI:
MALZEMELER
Domates, Kaya Tuzu, Cam Kavanoz
YAPILIŞI
Domatesleri yıkayıp, sirkeli suyun içerisinde bekletin. Domatesleri robottan geçirip, güzelce çelik tencerede kaynatın.
20 dakika o kadar pişirdikten sonra tuz ve 1 yemek kaşığı zeytinyağını ekleyin.
Bir taşım daha kaynattıktan sonra pak kavanozlara doldurup, kapağını sıkıca kapatın. Aykırı çevirip üzerini örtün.
Bir gece beklettikten sonra yemeklerde kullanabilirsiniz.
Afiyet olsun…
