Soru: Düzgün günler,10.10.1961 doğumluydum. 12.11.1979 yılında öğretmen olarak misyona başladım.16.11.1979 yılında dört aylık kısa devir askerlik kararı aldırmak için 01.01.1959 doğumlu olarak yaş düzeltmesi yaptırdım. Buna nazaran 01.01.1924 tarihinde 65 yaştan mecburî emekli olacağım. Yaş düzeltmesini dikkate aldırmayıp iki yıl daha öğretmenliğe devam edebilir miyim? Bu ortada 18 yaş öncesi 30.07.1976 yılında da sigorta teşebbüs var. Yanıtınız için şimdiden teşekkür eder, işlerinizde kolaylıklar dilerim.
Detaylar/Değerlendirmeler:
Tashih, yani düzeltmek, yanlış olan bir şeyi doğrusu ile düzeltmek manasında olan bu süreç 5434’e tabi memurlar ile 5510’a tabi memurlar için farklı uygulanmaktadır. Bu süreçlerde 18 yaşın doldurulma tarihi toplumsal güvenlik süreçlerinde dikkate alınmaktadır.
Yaş düzeltilmesi, yani kanundaki sözüne nazaran yaş tashihi, toplumsal güvenlik hukuku ile uygar hukuk uygulamalarında farklılık gösterir. Toplumsal güvenlik hukukunda yaş tashihleri Devlet memurunun daha erken yaş kümesini tamamlamaya sağlayan bir sistem olmaktadır
Yaş düzeltilmesi, yani hem 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı hem de 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunundaki sözüne nazaran yaş tashihi, her iki Kanunda farklılık gösterir.
5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu 2008 yılı Ekim ayı itibariyle yürürlüktedir. Bu tarihten evvel memur olanlar için 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kuralları geçerlidir.
Devlet memurları, istisna durumlar hariç 65 yaşını doldurduklarında çalışma hayatları sona ermekte ve emeklilik süreçleri tesis edilir. Kimi vazifelerde bulunanlar için 65 yaşını doldurduktan sonra belli bir yaşın dolumuna kadar misyon yapmaları mümkün olabilmektedir.
18 yaşının doldurulmasından evvel yaş tashihi yapıp, yaşını büyültmüş biçimde memurluğa başlayan bir memur, emeklilik yaş kümelerini yahut mecburî 65 yaş kümesini daha önce tamamlayabilmektedir. Bu da daha evvel emekli aylığı bağlanması, hasebiyle çalışma hayatının sonlandırma sürecinin yapılmasını gerektirir.
Hem 5434 hem de 5510’a tabi memurların azami vazife yapabilecekleri yaş hadleri 5434 sayılı Kanun Husus 40 kararında belirlenmiştir. Bu kararda genel kural 65 yaşını dolduran memurlar hiçbir talebe gerek kalmaksızın mecburî olarak çalışma hayatından ayrılmaları olmaktadır.
5434’e tabi memurlar için yaş tashihi kuralları:
Bu kurallar 5434 sayılı Kanun Husus 105 kararında belirlenmiştir. Bu unsur kararına nazaran;
– Emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye birinci sefer başlama sırasında Kurumlara verilen nüfus hüviyet cüzdanlarındaki yazılı doğum tarihleri temel alınır.
– Şayet 18 yaşını tamamladıktan sonra yaş düzeltilmesi yapılmış ise 18 yaşının doldurulması tarihindeki doğum tarihi temel alınır.
– Nüfus cüzdanlarındaki doğum tarihleri ile nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri farklı ise nüfus kayıtlarındaki tarih temel alınır. Şayet birden fazla nüfus kaydı bulunması ve bu kayıtlarda farklılık olması halinde ise tarihi eski olan kayıt, sonraki kayıt yönetim yahut kaza mercilerinden verilmiş bir karar ile yapılmış yahut düzeltilmiş ise, kararlar nüfus kayıtlarına şimdi geçirilmemiş olsa bile memurlar için bu karar 18 yaşın doldurulmasından evvel olmak kuralıyla bu kayıt temel alınır.
– Hususta yer alan değerli kural şu haldedir. “Ancak, doğum tarihlerinde, memurlar için 18 yaşın doldurulmasından sonra yapılan düzeltmeler dikkate alınmaz.”
– Doğum tarihlerinde ay gösterilmemiş ise o yılın Temmuz ayının birinci günü, ay yazılı gün gösterilmemiş ise o ayın birinci günü, doğum günü sayılmaktadır.
– TSK. mensupları için farklı ay ve gün olarak şu kural bulunur. Doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 Eylülden evvel olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylülden ve daha sonra olanlar için ise takip eden yılın 1 Eylülü olarak kabul edilir. Bu farklılık TSK. mensuplarının 30 Ağustos itibariyle kadrosuzluk nedeniyle emekli olunması ve terfi süreçlerinin yapılması nedeniyle yapılmış bir yasal uygulama olarak görülmektedir.
5510′ a tabi memurlar için yaş tashihi kuralları:
Bu kurallar 5434 sayılı Kanun Husus 57 kararında belirlenmiştir. Bu husus kararına nazaran;
– Devlet memurluğuna başladıklarında nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri temel alınmaktadır.
– Şayet Devlet memuru vazifeye başlamadan evvel yaş tashihi yaptırmışsa yapılan yaş tashihi geçerli olur, vazifeye başladıktan sonra yaptırırsa geçerli olmaz.
– Nüfus kayıtlarında doğum ay ve günleri yazılı olmayanlar 1 Temmuz’da, doğum ayı yazılı olup da günü yazılı olmayanlar o ayın birinde doğmuş sayılır.
– Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı hususunda belirlenen yaş hadleri sebebiyle emeklilik süreçleri, doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 Eylülden evvel olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylül ve daha sonra olanlar için müteakip yılın 1 Eylül tarihinde yapılır.
Hasebiyle, 5434 sayılı Kanuna tabi memurlar için 18 yaştan evvel yapılan yaş tashihleri geçerli olur, 5510 sayılı Kanuna tabi memurlar için ise çalışma hayatına, yani SGK na kayıtlı ve prim ödenmiş halde çalışmaya başladıkları tarihteki yaşları, yani çalışma hayatına hangi yaşta başlarlarsa başlasın başladıkları tarihten evvelki yaş tashihleri toplumsal güvenlik süreçlerinde dikkate alınmaktadır.
Hem eski, hem yeni memurlar için yaş tashihinde kusurlu süreç yapılmışsa ne olur:
Kuralına uygun olarak yapılmış yaş tashihi ile nüfus memurluklarınca yapılan maddi yanılgılar sonucunda yapılan yaş tashihlerinin birbiriyle karıştırılmaması gerekmektedir.
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu Husus 35, 38 kararlarına nazaran yapılmış bir kusurun düzeltilmesi süreci ise, bu süreç ister 18 yaşından evvel ister 18 yaşından sonra yapılmış olsa dahi, toplumsal güvenlik hukukunda geçerli olacağını değerlendirmekteyiz.
18 yaşının doldurulmasından evvel yapılmış olan yaş tashihleri toplumsal güvenlik hukukunda geçerli olur, lakin 18 yaşının doldurulmasından sonra yapılmış olanlar geçersiz olur. Bu toplumsal güvenlik hukukunda kesin tabir edilmiş bir konudur. Ayrıyeten yargı kararlarınca da kabul edilmiş bir süreçtir.
Emeklilikte, yaşın doldurulması mı, yoksa yaşa girilen tarih mi temel alınır?
Örnek: 22/3/1974 doğumlu bayan yahut erkek bir devlet memurunun 65 yaşını doldurduğunda çalışma hayatı sona erer. 65 yaşını dolduracağı tarih ise 22/3/1974 + 65 = 22/3/2029 tarihi olur.
Yani, 22/3/2028 tarihi, yani 1 yıl evvelki tarih kişinin 65 yaşına girdiği tarih olur, tamamlama tarihi ise 22/3/2029 tarihi olur.
Dolayısıyla 65 yaşına giriş tarihi mecburî emeklilik sürecinde kullanılmaz, bu yaşın tamamlama tarihinde zarurî emeklilik süreci uygulanır.
Yaş Haddinin doldurulmasından sonra çalışmak mümkün müdür?
Yaş haddini dolduranların bu haddi doldurdukları tarihleri takip eden aybaşından sonra her ne sebeple olursa olsun kurumlarınca görevleriyle ilgileri kesilmeyerek aylık yahut fiyatları ödenenlerin bu suretle geçen süreleri fiili hizmet süresi sayılmaz ve bunlar için kesenek ve karşılık alınmışsa Toplumsal Güvenlik Kurumunca bu kesenekler geri verilir. Yaş haddinden sonra çalışılan mühletler hizmet olarak kabul edilmez ve kıymetlendirmemiz olarak yaş haddinden sonra çalışılan müddetler için ödenen vazife aylıklarının da memurdan geri alınamayacağını değerlendirmekteyiz.
Genel kıymetlendirmemiz;
5434 sayılı Kanunda yer alan emeklilik yaş hadlerinin günümüz şartlarında gözden geçirilmesi ve birtakım vazifeler için öngörülen zarurî emeklilik yaş hadlerinin artırılması konusunun tartışılması gerektiğini değerlendirmekteyiz. Yani, birtakım misyonlarda bulunanların deneyimlerinden, bilgilerinden yararlanabilmek için ve bu durumda olanlarla sonlu olmak kuralıyla kendileri istemedikleri sürece zarurî emeklilik yaş hadlerine kadar çalışmaları mümkün olmaktadır, bu zarurî yaş hadlerinin mesleğe nazaran 1 ila 5 yıl ortasında artırılması da sağlanabilir.
Soru: Âlâ günler,10.10.1961 doğumluydum. 12.11.1979 yılında öğretmen olarak vazifeye başladım.16.11.1979 yılında dört aylık kısa devir askerlik kararı aldırmak için 01.01.1959 doğumlu olarak yaş düzeltmesi yaptırdım. Buna nazaran 01.01.1924 tarihinde 65 yaştan mecburî emekli olacağım. Yaş düzeltmesini dikkate aldırmayıp iki yıl daha öğretmenliğe devam edebilir miyim? Bu ortada 18 yaş öncesi 30.07.1976 yılında da sigorta teşebbüs var. Yanıtınız için şimdiden teşekkür eder, işlerinizde kolaylıklar dilerim.
Sonuç bağlamında durumunuzu kıymetlendirmemiz şöyledir:
1 Ekim 2008 tarihinden evvel çalışma hayatına başlamış olmanız nedeniyle 5434 sayılı Kanuna tabi olmaktasınız ve bu Kanunun 105. Unsuru sizin hakkınızda uygulanması gereken karar olmaktadır.
Belirttiğiniz üzere 10/10/1961 doğum tarihinizi 16/11/1979 tarihinde 1/1/1959 tarihi olarak düzeltme sürecini yaptırmış iseniz bu tarih 18 yaşınızı doldurduğunuz tarihten sonra olur ve toplumsal güvenlik süreçlerinde geçersiz kabul edilir, hasebiyle da 10/10/1961 tarihinin temel alınması gerekir. Yani 10/10/1961 + 65 = 10/10/2026 tarihi sizin 65 yaştan ötürü zarurî emeklilik tarihiniz olur.
Şayet, yaş düzeltme tarihiniz 10/10/1961 tarihinden evvelki bir tarih ise, yani 18 yaşınızı dolduracağınız 10/10/1979 tarihinden evvelki bir tarih ise bu kere sizin 65 yaştan ötürü yaş haddiniz 1/1/1959 + 65 = 1/11/2024 tarihi olur.
