Erzincan’da yaşayan 36 yaşındaki 2 çocuk annesi bayan, dağ köyünden çıkıp açtığı fırında tandır ekmeği yaparak işveren oldu. Yaklaşık 10 bayana da istihdam sağlayan genç bayan Erzincan ve etraf vilayetlerden gelen tandır ekmeği siparişlerine adeta yetişemez hale geldi.
Erzincan merkez Aslanlı Mahallesinde bulunan tandır ekmeği fırınında bayanlar ekmeklerini tandırdan kazanıyorlar. Deniz Kurutaş’ın eşiyle birlikte yaklaşık 5 yıl önce kurdukları fırında üretilen tandır ekmeklerine çokça talep var. Fırında hem işveren hem personel olan Deniz Kurutaş, “Ben Erzincan’ın Caferli köyünde dağ köyüydü orada büyüdüm. O zamanki imkânlar el vermediği için, okul kapatıldı, göç oldu o yüzden okuyamadım. İlkokul 1. sınıf terkim. Evlendikten sonra ortaöğretimi dışarıdan tamamladım. Ustalığımı geliştirdim. Böylelikle bu fırını açtık. Şuan patron durumuna geldik yanımda 10 bayan çalışıyor. Demek istediğim her şeyi de okumamaya bağlamamak lazım. İstersek, azmedersek yapabiliriz. Düşe kalka geldik, kolay olmadı. Yeri geldi çuval çuval un alarak bu işyerini yürüttüm. Çok şükür çalıştık, başardık. Eşimle birlikte başladık. Sonrasında lavaşlarımız beğenildi. Bu formda büyüdük. Talepler artınca çalışan bayan personel sayımızı da artırdık. Lokantalardan, marketlerden, vilayet dışından talep geliyor.” dedi.
“HEM İŞVEREN HEM BİZİMLE BİRLİKTE İŞÇİ”
Fırında çalışarak konut iktisadına katkıda bulunup çocuklarını okutan Senem Korkmaz ise, “Bizim işverenimiz düzgün, hem işveren hem bizimle birlikte emekçi. Bu türlü vazife dağılımı yapmışız. Birimiz yufka açıyor, başkası kütle yapıyor, biri tandıra vuruyor. Tandırları yakıyoruz, merdaneci açıyor. Ateş önünde sıcak oluyor. Bize iş imkanı, çalışıyoruz. Çocuklarımızı kazandığımızla okutuyoruz” diye konuştu. Geçmişten günümüze uzanan bir gelenek olan ve Erzincan’da dağ köylerinde hala kullanılan tandırlar birbirinden hoş lezzetlerin pişirilmesinde kullanılıyor. Anadolu’da yüzyıllardır kullanıldığı bilinen tandırlarda, bayanlar tarafından geceden mayalanıp sabahın erken saatlerinde hazırlanan hamurlarla Türk kültüründe geniş yer tutan lavaş pişiriliyor. Her ailenin tüketimine nazaran üretilen lavaşlar, “çırpım” adı verilen desteler haline getirilip stoklanarak 10 gün boyunca tüketiliyor. Bayanlar lavaş üreterek hem UNESCO’nun somut olmayan kültür mirası listesine alınan lavaşı yaşatıyor hem de ekmek muhtaçlığını karşılıyor.
“ASIRLIK SOFRA KÜLTÜRÜ: LAVAŞ”
Erzincan’da tandırda bayanlar tarafından yapılan lavaşa Ramazan ayında daha büyük ilgi oluyor. Türk mutfağının klâsik ekmeği lavaş, bilhassa kebap, dürüm, çiğköftede kullanılıyor. Lavaş ekmeği, lokantalar ve iş yerleri haricinde sofralarda da yerini koruyor. UNESCO lavaş ekmeğini Ermenistan’ın kültürel mirası olarak dünya somut olmayan kültürel miras listesine almıştı. Azerbaycan’ın itirazı üzerine ortadan 24 saat geçmeden UNESCO konvansiyonu uyarınca kaydedilen belge ismi değiştirildi ve böylelikle lavaş, Ermenistan mutfağına has bir besin çeşidi olmaktan çıktı. O devirde Türkiye ve Azerbaycan’ın lavaş için ortak proje hazırlığında olduğu belirtildi. Azerbaycan Kültür Bakanlığı da lavaş kararı ile ilgili olarak, “Komitede yapılan toplantı sonucunda, bir yiyecek tipinin, Ermenistan topraklarında pişse bile Ermeni halkına has sayılamayacağı sonucuna vardık” açıklamasını yapmıştı.
