Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, “Deprem Gerçeği ve Kentsel Dönüşüm Şurasının Sonuç Bildirgesi”ni, kamuoyuyla paylaştı.
Bakan Özhaseki, açıklamasında şunları kaydetti;
6 Şubat’ta yaşadığımız sarsıntı, kayıtlara asrın felaketi olarak geçti lakin ben buna Malazgirt’ten beri yurt tuttuğumuz bu topraklarda, 1000 yılda yaşadığımız en büyük felaket, bin yılın afeti diyorum. Zelzele, direkt 11 kentimizi, toplamda 18 kentimizi ve 14 milyon insanımızı etkiledi.
680 bin civarında konut, 170 bin civarında da iş yeri, depo yahut ahır üzere müştemilatların yıkıldığını gördük. Mali hasar olarak bakıldığı vakit 100 milyar doların üzerinde bir hasarla karşı karşıyayız. Lakin işin manevi boyutunu ölçecek bir aygıt hala icat edilmedi. Bir çok insan da milyonlarca insan da iç acısı olarak buruk bir vaziyette yüreğimizin bir köşesinde bu acı yaşanmaya devam ediyor. Hepimizin şunu bilmesi lazım. Türkiye bir zelzele bölgesi, tek devası var bu işin kentsel dönüşüm. Bunun dışında öbür bir deva icat olmadı.
Oturduğumuz konutları, çalıştığımız iş yerlerini sarsıntı gerçeğini bilerek sağlıklı, inançlı hale getirmekten öteki hiç bir dermanımız yok. Zira Türkiye Himalayalar’dan başlayarak Alpler’e yanlışsız uzanan bir çizgi sıradağların bulunduğu bölgede beş riskli ülkeden birisi üzere görünüyor. Bütün bilim insanları bu türlü söylüyor. İkincisi topraklarımızın yüzde 66’sı birinci ve ikinci derecede zelzele bölgesinde bulunuyor. Nüfusumuzun da yüzdeğ 71’i buralarda yaşıyor. Son yüz yıl içerisinde gerek denizlerde gerekse ana karamızda meydana gelen 6 ve üzeri zelzele sayısı 226. Yalnızca ana karamızda son yüz yılda meydana gelen sarsıntı sayısı ise 60’ın üzerinde. 130 binden fazla insanımızı toprağa verdik. Maddi hasar zati yüz milyarlarca dolar ve bunu da söz etmekte imtina ediyoruz artık.
Üç tane hareketli fay çizgisi var. Yüz yıllar boyunca bu fay sınırının geçtiği bölgeler sarsıntı riskinin altında birisi Kuzey Anadolu Fay Sınırı, birisi tıpkı bölgeden başlayarak Akdeniz’e gerçek inen Doğu Anadolu Fay Sınırı, üçüncüsü de Ege Bölgesi. Tabiat birebir biçimde hareketliliğini bu bölgelerde yüz yıllardır devam ettiriyor. Biz bunu bilerek hareket etmek durumundayız. Buna uygun hal almak zorundayız. Tabiat ile savaş olmaz, tabiat ile kim savaşmaya karar verirse bir kez yenileceğini bilsin.
Türkiye genelinde yaklaşık 31 milyon konut ve 5 milyon ticari alandan oluşan toplam 36 milyon bağımsız kısım var.
Türkiye genelinde yaklaşık 6 milyon bağımsız kısım risk altında. 2 milyon bağımsız kısmın acil dönüşmesi gerekiyor. 2012’den bugüne kentsel dönüşüm projeleriyle bugüne kadar Türkiye genelinde 2 milyon 200 bin bağımsız kısmın dönüşümünü tamamladık.
Şu anda Türkiye genelinde yaklaşık 400 bin bağımsız kısmın dönüşüm süreci devam ediyor.
2012’den bugüne kadar Türkiye genelinde kentsel dönüşüm projeleri kapsamında Bakanlığımızca 480 milyar TL bedelinde kaynak sağlandı.
81 vilayetimizde afetlere hazırlık noktasında çalışmalarımızı sürdürürken, İstanbul sarsıntıya hazırlık noktasında odak noktamızı oluşturmaktadır.
İstanbul’da 6 milyon konut ve 1.5 milyon ticari alandan oluşan toplam 7.5 milyon bağımsız kısım var.
İstanbul’da 1,5 milyon bağımsız kısım risk altında. 600 bin bağımsız kısmın acil dönüşmesi gerekiyor.
2012’den bugüne kentsel dönüşüm projeleriyle bugüne kadar İstanbul’da 800 bin bağımsız kısmın dönüşümünü tamamladık.
Şu anda İstanbul’da 170.941 bağımsız kısmın dönüşüm süreci ise devam ediyor.
2012’den bugüne kadar kentsel dönüşüm projeleri kapsamında İstanbul’da 127 milyar 926 milyon TL bedelinde yatırım gerçekleştirdik.
İstanbul’da başta acil dönüşmesi gereken 600 bin konut başta olmak üzere riskli 1,5 milyon bağımsız kısmı 5 yıl içerisinde dönüştürüp afetlere karşı dirençli hale getireceğiz.
Ortaya koyduğumuz dört adımlı yol haritamızla çalışmalarımıza devam ediyoruz.
Üç gün boyunca 110 uzman ismin derin müzakere ve münazaralarından çıkan ve Türkiye’nin beka sorunu olan kentsel dönüşümde uygulanması istenen 5 ana unsur şu formdadır:
İstanbul özelinde kentsel dönüşüm salt çoğunluğa nazaran yani %50+1 olarak yapmalıdır
Zira; Türkiye’nin kalbi olan İstanbul’da 6 milyon konut ve 1.5 milyon ticari alandan oluşan 7.5 milyon bağımsız kısım var. Bunlarında 1.5 milyonu risk taşırken 600 bini ivedilikle dönüştürülmelidir.
Alanda görülen itiraz ve sıkıntılara bakıldığında kentsel dönüşüm sürecinde kat maliklerinde aranan 2/3 çoğunluk formülünün revize edilmesi gerektiğinin elzem olduğu görülmüştür. Şüra’mızın önerisi ise %50+1’dir.
Yine İstanbul özelinde gizli kalmak kaydıyla inşaat ruhsatı %50+1 ile alınabilmelidir.
Zira dönüşüm için başlatılan isteğe uygun olarak yeni yapı için hazırlanan projenin onaylanması için de inşaat ruhsatının, bu nispette bir oranla kabul görmesi süreci hızlandıracaktır. Biz yalnızca sıhhatsiz yapıları yıkmak değil tıpkı vakitte yenilemek ve yerine en güvenlilerini yapmak istiyoruz.
Dönüşüm sürecini hızlandırmak emeliyle tebligatlar; yapıların kapılarına asılmalı
E-devlet üzerinden bildirilmeli ve muhtarlıklarda ilan edilmelidir.
Zira; planlanan dönüşüm süreçleri hak sahiplerinin “Bilgim yoktu” üzere mazeretleriyle aksamaktadır.
Bu değişiklikle haber alma hakkına tam riayet edecek biçimde bilgilendirmenin bilinen ve tesirli tüm prosedürlerle gerçekleştirilmesi, kentsel dönüşüm süreci esnasında alanda görülen büyük bir sorunun daha çözülmesine katkı sağlayacaktır.
İstanbul’da Yarısı Bizden Kampanyasının açıklanabilmesi için mali yardım kararı kanuna eklenmelidir
Zira seçim öncesinde açıklanan Yarısı Bizden Kampanyası milletimizden büyük teveccüh gördü. İstanbul’un zelzeleye hazırlanması için bir formül olarak uygulanacak Yarısı Bizden’in yasal düzenlemeyle tescil edilmesi sürecin gerçekleşmesi ve uygulanması ismine bir kaide olarak karşımızda durmaktadır.
Yıkılan riskli yapıların arsa haline gelmesinden sonra paydaşlığın giderilmesi için dava açılabilecek
Zira alanda gördüğümüz bir sorun da riskli yapıların zelzeleden evvel yıkılmasından sonra çıkan paydaşlık davalarıdır.
Bu sıkıntılar yürütmeyi durdurma üzere kentsel dönüşüm sürecini etkileyen hadiselere sebep olmaktadır. Bu manada vatandaşların hayatlarını garanti altına alacak olan kentsel dönüşüm sürecini olumlu olarak destekleyecek halde emlak için paydaşlığın giderilmesi davası açılmasının uygun olduğunu düşünüyoruz.
Yeniden bunlarla birlikte Şüra teklifleri ortasında; Kentsel dönüşümdeki uyuşmazlıkları çözmek için arabuluculuk sisteminin devreye alınması, Yalnızca kentsel dönüşüm davalarına bakan İhtisas Mahkemelerinin kurulması, Gerek afetlere karşı dirençliliği gerekse de süratli ve inançlı inşası sebebiyle afet bölgesinde başta köy meskenlerinde kullanılmak üzere çelikten yapılar yaygınlaştırılmalıdır, Kamuoyu; basın ve medya yoluyla afete hazırlık manasında güçlü bir formda bilgilendirilmeli, düzenlenecek programlar ve eğitimlerle farkındalık oluşturulmalıdır.
