Detaylar/Değerlendirmeler;
1 Ekim 2008 tarihi öncesi yedek subaylık, vekil öğretmenlik üzere memurluk hizmetinden sayılan müddetleri olmayanlar dahil bu tarihten sonra birinci sefer Devlet Memuru olanlar 5510 sayılı Kanuna tabi memurlar olmaktadır. 5510 a tabi memur da emekli olduğunda 5434 e tabi emsal vazifesi temel alınarak emekli ikramiyesini alacaktır. Lakin, 5434 e tabi memurda aranmayan 5510 a tabi memurda aranan değerli bir koşul bulunmaktadır.
5510 a tabi memurlar için emekli ikramiyesi ödenmesi temel ve metotları 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Ek Husus 82 kararında belirlenmiştir.
Ek Unsur 82 kararındaki kurallara nazaran 5510 a tabi memurların emekli ikramiyesi alabilme koşulları;
-5510 a tabi memurların emekli ikramiyesi ödemelerinde 5434 sayılı Kanun Husus 89 kararı uygulanmaktadır. Yani emekli ikramiyesine ait azami müddet, hesap metodu, emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan ödeme ögeleri ile bu ödeme ögelerine hak kazanma kaidelerine ait temel ve yordamlarda 5434 e tabi memur kıyas alınmaktadır.
5510 a tabi memur olarak çalışmaya başlamış olanlardan, örneğin Mühendis, Tabip, memur, şef, Şube Müdürü üzere vazifelerden emekli olanlara ödenecek olan emekli ikramiyesinde, 5434 e tabi birebir unvandan emekli olmuş üzere bir hesaplama yapılacak ve birebir emsalinin alacağı emekli ikramiyesi meblağı kadar emekli ikramiyesi ödenecektir. Bugün için; 30 hizmet yılı ¼ ve 3600 yahut 4200 ek gösterge temel alınarak hesaplama yapıldığında, yani 5510 a tabi olanlar için uygulanmayan fakat emekli ikramiyesinde kıyas alınarak hesaplama yapılacağından yalnızca emeklilik ikramiyesi meblağının bulunması için memurun derece, kademe, gösterge, ek gösterge, taban aylığı, kıdem aylığı, emeklilik tazminatı, memur maaş katsayısı ögeleri üzerinden yapılan hesaplama sonucunda TL. emekli ikramiyesi ödenecektir. Münasebetiyle tıpkı hizmet, tıpkı derece kademe unvan vb. üzere olanlar birebir fiyatta emekli ikramiyesi alacaklardır.
Sadece 5510 a tabi memurlar için emekli ikramiyesi hesaplamasını yapmaları için https://www.memurlar.net/hesaplama/emekli-maas/ adresimiz ziyaret edilebilir.
Sonuçta; 5434 ve 5510 a tabi birebir durumdaki memurlar için emeklilik ikramiyesi fiyatlarında hiçbir farklılık bulunmamaktadır.
Yine rastgele bir üst hudut yoktur, yalnızca 1 yıldan az mühletlere ikramiye ödemesi yapılmamaktadır.
Bu mevzudaki Ek Husus 82 kararı şu biçimdedir; “Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, 5510 sayılı Kanunun 3 üncü unsurunun birinci fıkrasının (21) numaralı bendinde belirtilen kamu yönetimlerinde tıpkı Kanunun 4 üncü unsurunun birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında geçen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık mühletleri temel alınarak emekli ikramiyesi; anılan Kanunun süreksiz 4 üncü hususuna nazaran aylığa yahut toptan ödemeye hak kazanan sigortalıların emeklilik ikramiyesine ait azami müddet, hesap tekniği, emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan ödeme ögeleri ile bu ödeme ögelerine hak kazanma kurallarına ait temel ve metotlar, ödeme ögelerinin ikramiye hesabına temel alınan oran ve/veya ölçüleri dikkate alınarak ödenir.”
Bu unsurda belirtilen “Kanunun süreksiz 4 üncü maddesi” 5434 e tabi memurları belirtmektedir. Yani 5434 kararları uygulanarak 5510 a tabi memurlara da emekli ikramiyesi ödemesi yapılacağını belirtmektedir.
ÖNEMLİ AYRINTI; 5510 a tabi memura emekli ikramiyesi ödenmesinde son emekli olunduğu tarihteki statüsüne bakılır:
5434 e tabi memurların emekli ikramiyesi ödenmesinde son statünün memur mu, personel mi, esnaf mı olduğuna bakılmaz, hangi statüden emekli olunursa olunsun hak edilmesi koşulu ile emekli ikramiyesi ödenir ve bu durum 5434 sayılı Kanun Husus 89 kararı gereğidir.
ANCAK, 5510 a tabi memurların emekli ikramiyesi ödenmesi için kesinlikle son statünün memur olması kaidesi aranmaktadır.
Yani, 30 yıl memur, sonra 1 gün, 10 ay, 3 yıl vb. üzere bir müddet de personel yahut esnaf olursa ve ister memurluktan ister personel yahut esnaf statüsünden emekli olunsun, bu kişinin 30 yıllık hizmet mühletine emekli ikramiyesi ödenmez.
Sonuç kıymetlendirme; 5510 a tabi memurlar emekli aylıklarını prime temel yararları temel alınarak hesaplama sonucu bulunacak fiyat üzerinden alacak olmakla birlikte, EMEKLİ İKRAMİYELERİNİ 5434 kararları uygulanarak alacaklardır, yani vazife aylıkları üzerinden değil 5434 e tabi olanların SGK primlerine temel tutulan ögeler temel alınarak hesaplanan brüt fiyat temel alınarak her tam yıllarına karşılık emekli ikramiyelerini alacaklardır.
5434 ve 5510 kapsamında genel kıymetlendirme;
5434 e tabi memur misyonundan ayrılıp sigortalı çalışması olduğunda son statüsünün memur olmaması nedeniyle emekli ikramiyesi alamıyordu. Lakin bu durum Anayasa Mahkemesince iptal edilmiş ve son statünün kesinlikle memur olma kaidesi ortadan kaldırılmış, bu sebeple de 5434 sayılı Kanun Unsur 89 kararı yine düzenlenmiş ve 5434 e tabi memurun memurluk hizmetlerine emekli ikramiyesi alabilmesi için de kıdem tazminatı ödenme koşulları konulmuştur.
5510 a tabi memur için ise hala memurluk hizmetlerine emekli ikramiyesi alabilmesi için emekli aylığı bağlanacağı vakit son statüsünün memur olma kuralı aranmaktadır. Bu konular 5510 sayılı Kanun Ek Unsur 82 kararında yer almaktadır.
Düşüncemiz ve kıymetlendirmemiz; 5510 a tabi memur için de emekli aylığı bağlandığında son statünün memur olma kaidesinin aranmaması ve bu bahiste unsurda bir düzenlemenin yapılması olacaktır. Çünkü, şahısların vakit içerisinde memurluktan ayrılıp personel yahut esnaf olarak çalışma hayatını sürdürme fikirleri de olabilecek, hasebiyle memurluk hizmet mühletlerine yeniden 5434 sayılı Kanun Unsur 89 kararı gibisi bir karar doğrultusunda tekrar düzenlenmesinin uygun olacağı bedellendirilmektedir.
Bugün için uygulanan kararlar:
5434 sayılı Kanun Unsur 89 kararı (5434 e tabi memurlar için uygulanan hüküm);
“Hizmet müddetlerinin tamamı bu Kanun ve/veya 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanununun süreksiz 4 üncü hususu kapsamında geçenlerden emekli, ismi malullük yahut görev malullüğü aylığı bağlanan yahut toptan ödeme yapılan asker ve sivil tüm iştirakçilere, her tam fiili hizmet yılı için aylık bağlamaya temel fiyatın bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir.
Birinci fıkra kapsamına girmemekle birlikte, bu Kanun ve/veya 5510 sayılı Kanunun süreksiz 4 üncü unsuru kapsamında hizmeti bulunanlardan mülga 2829 sayılı Toplumsal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanunun 8 inci hususu uyarınca birleştirilen hizmet müddetleri üzerinden emeklilik, yaşlılık ya da malullük aylığı bağlananlara ise; bu Kanun yahut 5510 sayılı Kanunun süreksiz 4 üncü unsuru kararlarına tabi olarak bu Kanuna tabi daire, kuruluş ve iştiraklerde geçen çalışmalarının, 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü unsurunda belirtilen kıdem tazminatına hak kazanma kaidelerine uygun olarak sona ermiş olması kaidesiyle emekli ikramiyesi ödenir.
İkinci fıkra uyarınca ödenecek emekli ikramiyesi, bu Kanun yahut 5510 sayılı Kanunun süreksiz 4 üncü hususu kapsamına giren vazifelerde geçen her tam fiili hizmet yılı ile sonlu olarak bu misyonlardan ayrıldıkları tarihteki emeklilik keseneğine temel aylık meblağı üzerinden ve aylığın başlangıç tarihindeki katsayılar dikkate alınarak ödenir. Mülga 2829 sayılı Kanunun 12 nci hususunun birinci fıkrasının birinci cümlesi ile üçüncü fıkrasının son cümlesinin bu hususa karşıt kararları uygulanmaz.
Yukarıdaki fıkralara nazaran (.)(1) mülga 2829 sayılı Kanunun 8 inci unsuru uyarınca birleştirilen hizmet müddetleri üzerinden aylık bağlananlara ödenecek emeklilik ikramiyesinin hesabında bu Kanun yahut 5510 sayılı Kanunun süreksiz 4 üncü unsuru kararlarına tabi olarak bu Kanuna tabi daire, kuruluş ve iştiraklerde geçen ve 1475 sayılı Kanunun 14 üncü unsuruna nazaran kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek halde sona eren geçmiş hizmet müddetleri ve her ne suretle olursa olsun evvelce iş sonu tazminatı yahut bu mahiyette olmakla birlikte öbür bir isimle tazminat ödenen mühletleri ile kıdem tazminatı ya da emekli ikramiyesi ödenmiş olan mühletleri dikkate alınmaz. Lakin, mülga 2829 sayılı Kanun kararları uygulanmış olmakla birlikte, bu Kanun yahut 5510 sayılı Kanunun süreksiz 4 üncü unsuru kapsamında hizmetleri ortasında öbür bir sigortalılık hali kapsamında çalışması bulunmayanların emekli ikramiyesine temel fiili hizmet müddetlerinin hesabında, 1475 sayılı Kanunun 14 üncü hususundaki kurallar aranmaz.
.”
5434 sayılı Kanun Ek Unsur 82 kararı (5510 a tabi memurlar için uygulanan hüküm);
“1) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra birinci kere 4 üncü hususunun birinci fıkrasının © bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayanlardan;
a) 5510 sayılı Kanun kararlarına nazaran aylık bağlanan ve uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı çalışma müddetlerinin tamamı 5510 sayılı Kanunun 4 üncü hususunun birinci fıkrasının © bendi kapsamında geçmiş olanlara,
b) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü hususunun birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen sigortalılık hallerinin birden fazlasına tabi olarak çalışmış olmakla birlikte, anılan Kanun kararlarına nazaran aylık bağlandığı sırada son kere uzun vadeli sigorta kolları açısından 5510 sayılı Kanunun 4 üncü unsurunun birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta olanlara,
c) 5510 sayılı Kanun kararlarına nazaran aylık bağlandığı sırada uzun vadeli sigorta kolları açısından mecburî olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışmamakla birlikte, uzun vadeli sigorta kolları açısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü hususunun birinci fıkrasının © bendi kapsamında çalışmış olanlara,
d) Yaşlılık toptan ödemesi yapılmış olup uzun vadeli sigorta kolları açısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü hususunun birinci fıkrasının © bendi kapsamında çalışmış olanlara,
e) Uzun vadeli sigorta kolları açısından 5510 sayılı Kanunun 4 üncü unsurunun birinci fıkrasının © bendi kapsamında çalışmakta iken ölenlerin vefat aylığı bağlanan yahut vefat toptan ödemesi yapılan hak sahiplerine,
f) Vefat tarihi itibariyle uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışmamakla birlikte, uzun vadeli sigorta kolları açısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü unsurunun birinci fıkrasının © bendi kapsamında çalışmış olanların vefat aylığı bağlanan yahut mevt toptan ödemesi yapılan hak sahiplerine,
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, 5510 sayılı Kanunun 3 üncü unsurunun birinci fıkrasının (21) numaralı bendinde belirtilen kamu yönetimlerinde birebir Kanunun 4 üncü unsurunun birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında geçen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık mühletleri temel alınarak emekli ikramiyesi; anılan Kanunun süreksiz 4 üncü hususuna nazaran aylığa yahut toptan ödemeye hak kazanan sigortalıların emeklilik ikramiyesine ait azami mühlet, hesap yolu, emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan ödeme ögeleri ile bu ödeme ögelerine hak kazanma kurallarına ait temel ve yollar, ödeme ögelerinin ikramiye hesabına temel alınan oran ve/veya ölçüleri dikkate alınarak ödenir. Lakin, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü hususunun birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında geçen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık müddetleri temel alınarak emekli ikramiyesi ödenebilmesi için; iş kanunlarına tabi olarak çalışmış olanların iş mukavelelerinin kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek biçimde sona ermiş olması, kontratlı işçi statüsünde çalışmış olanların ise hizmet mukavelelerinin ilgili mevzuatına nazaran iş sonu tazminatı yahut tıpkı mahiyette olmakla birlikte diğer bir isimle ödenen tazminata hak kazanılmasını gerektirecek biçimde sona ermiş olması kuraldır. Ayrıyeten, bu bireylerin, her ne suretle olursa olsun evvelce iş sonu tazminatı yahut bu mahiyette olmakla birlikte öteki bir isimle tazminat ödenen mühletleri ile kıdem tazminatı ya da emekli ikramiyesi ödenmiş olan müddetleri, emekli ikramiyesinin hesabında dikkate alınmaz.
