TBMM’ye sunulan 2024-2028 periyoduna ait 12. Kalkınma Planı’na nazaran, yerleşim yerlerinin ve toplumun afetlere karşı dirençliliğinin artırılması, afet risk ve ziyanlarının azaltılarak can ve mal kayıplarının taban seviyeye indirilmesi, afet idaresinin tüm süreçlerinin faal yürütülmesi, toplumun ve tüm kuruluşların afet farkındalığının artırılması amaçlanıyor.
Plan kapsamında, ülke genelinde, bölgelerin sosyoekonomik ve fizikî özellikleri dikkate alınarak tüm afet tehlike tiplerine nazaran önceliklendirme yapılacak, afet risk ve ziyanlarını azaltıcı çalışmalar yürütülecek.
“Türkiye Afet İdaresi Strateji Belgesi” hazırlanacak. “İl Afet Risk Azaltma Planları (İRAP)” izlenerek güncelleme çalışmaları yürütülecek. “Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Platformu”nun aktifliği artırılarak karar alma düzeneği faal hale getirilecek. Afet idaresi alanında milletlerarası işbirlikleri artırılacak.
Afet idaresinden sorumlu merkezi ve mahallî ünitelerin teknik ve idari kapasitelerinin güçlendirilmesi çalışmaları yapılarak teknik işçiye zelzele yönetmelikleri ve afet idaresi konusunda sistemli eğitimler verilecek.
Erken ihtar ve varsayım sistemleri kurulacak
Afet tehlike tiplerine nazaran ülke ve bölge ölçeğinde bütünleşik erken ikaz ve iddia sistemleri kurulacak, erken ihtar emelli bilgi tahlilini, afetlerin izlenmesini, komuta ve sevkiyatı sağlamak üzere yeni teknolojik imkanlardan faydalanılacak. Afet anında tüm kaynakları aktif yönetebilen ve coğrafik bilgi sistemi temelli karar dayanak sistemi geliştirilecek ve yeniliği sağlanacak. Uzaktan algılama ve görüntüleme sistemlerinin afet tehlike ve risk azaltma çalışmalarında aktif kullanımı sağlanacak.
Afetlere hazırlık ve afet sonrası müdahalede kritik ehemmiyete haiz yapı çeşitleri izlenerek gerekli tedbirlerin alınması sağlanacak, yapı sıhhati izleme sistemlerinin suramı ülke genelinde yaygınlaştırılacak.
Mevcut ve yeni yapılacak tüm alt ve üstyapıların afetlere karşı dirençliliği sağlanacak. Ulusal ölçekte kritik altyapı ve üstyapılar tiplerine nazaran sınıflandırılarak, çoklu afet tehlikelerine nazaran risk değerlendirmesi yapılacak ve gerekli olanlar güçlendirilecek. Altyapıların çoklu afet tehlikelerine karşı korunması için nizamlı bakım ve tamiratı yapılacak. Eğitim ve sıhhat başta olmak üzere kamu hizmetlerinin sunulduğu yapıların afet ve fevkalâde durumlara karşı hazırlık durumu güçlendirilecek.
Dere yataklarına müdahalelerin önlenmesi hedefiyle mevzuat hazırlanacak
İklim değişikliğiyle ilgili afet tehlikelerine karşı toplumsal dirençlilik artırılarak ahenk kapasitesi güçlendirilecek. Taşkın idare planları tamamlanarak yeni tutulacak. Taşkın müdafaa ve denetim yatırımlarında bölgelerin mevsimsel yağış koşulları, nüfusu, stratejik tesisler ve tarım topraklarının durumu dikkate alınacak, taşkın müdafaa ve denetim tesislerinin sayısı artırılacak. Taşkınların tesirlerinin minimum düzeye indirilebilmesi, dere yataklarına yapılan müdahalelerin önlenmesi ve taşkın riskinin yapılacak tüm çalışmalarda dikkate alınması hedefiyle gerekli mevzuat hazırlanacak.
Her türlü ölçekteki afet ve acil durumlara müdahale gruplarının maharetlerini test etmek, kabiliyetleri geliştirmek, müdahale planlarının uygulanabilirliğini ölçmek ve gerekli iyileştirmeleri yapmak maksadıyla tatbikatlar gerçekleştirilecek.
Belirlenen çoklu afet senaryolarına nazaran, mümkün afetlerden etkilenenlerin ve afet bölgesindeki ekonomik ve toplumsal hayatın güzelleştirilmesi için yapılacak çalışmalara yönelik “Türkiye Afet Sonrası Uygunlaştırma Planı” tamamlanacak. Afet tehlike ve riski yüksek yerler için lokal seviyede yürütülecek faaliyetleri planlamaya, izlemeye ve değerlendirmeye yönelik “Türkiye Afet Sonrası Uygunlaştırma Planı-Uygulama Planı” hazırlanacak.
Afet risk transfer prosedürleri ve finansman imkanları geliştirilecek. Afet risklerinin azaltılmasına yönelik finansal ve mali araçlar çeşitlendirilerek geliştirilecek. Tüm afet tehlikelerini kapsayacak mecburî afet sigorta düzeneği geliştirilerek yaygınlaştırılacak, afet sigortası beyanı ve ödemesinin faal takibi sağlanacak. Afet idaresiyle irtibatlı sermaye piyasası eserlerinin yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirilecek.
Kahramanmaraş ve Hatay merkezli sarsıntıların tesirlerinin giderilmesi için güzelleştirme çalışmaları sürdürülecek.
Yeniden yapılanma çalışmaları kapsamında sarsıntı bölgesindeki altyapıların afetlere karşı dayanıklılığı artırılacak, bölgenin sağlıklı ve dirençli dokusunun oluşmasına katkı sağlanırken, tıpkı vakitte yine imar çalışmaları çerçevesinde yeşil dönüşümü teşvik edecek ve güç verimliliğini artıracak yatırımlar desteklenecek. Zelzele bölgesindeki altyapıların afetlere karşı dayanıklılığı artırılarak güzelleştirilmesi için ayrılan finansman kaynakları çeşitlendirilecek. Zelzele hasarlarının telafisi emeliyle yürütülecek projelere öncelik verilecek.
Marmara Bölgesi’nde süreksiz barınma alanlarının kapasitelerinin artırılması sağlanacak
Olası bir sarsıntı sonrasında can ve mal kaybının en az düzeyde tutulabilmesi için Marmara Bölgesi’nde gerekli risk azaltma çalışmalarına devam edilecek. Kritik altyapı tesislerinin afetlere karşı dayanıklılığı artırılacak.
Bölgede afet ve acil durumlarda kullanılması planlanan süreksiz barınma alanlarının kapasitelerinin artırılması ve gerekli toplumsal donatılarının tamamlanması sağlanacak.
Marmara Bölgesi’nde yer alan kültür ve tabiat varlıklarının afetlere karşı sağlam hale getirilmesi sağlanacak.
Toplanma alanları engelli ve yaşlıların muhtaçlıklarını karşılayacak nitelikte olacak
Engelli, yaşlı, bayan ve çocuklar ile yakınlarına yönelik farklı afet durumlarında afet öncesi, sırası ve sonrasında yapılması gerekenlere ait ayrıntılı rehberler hazırlanacak ve eğitimler verilecek.
Toplanma ve süreksiz barınma alanlarının, engelli, yaşlı, bayan ve çocukların farklılaşan gereksinimlerini karşılayacak nitelikte olması sağlanacak.
Zorunlu zelzele sigortasında amaç 15,2 milyon konut ve iş yeri
Afet idaresi amaçlarına nazaran, 2022 sonunda 10,9 milyon konut ve iş yeri mecburî sarsıntı sigortasına dahil olmuştu. Bu sayının 2028’de 15,2 milyona ulaşması bekleniyor.
2028’e kadar tüm vilayetlerin sayısal telsiz sistemine dahil edilmesi de planlanıyor.
Öte yandan, 81 olan AFAD lojistik depo sayısının 2028’de 100’e çıkarılması hedefleniyor. 2022’de 10 bin 413 olan taşkın denetim tesisinin 2028’de 11 bin 600’e ulaşması amaçlanıyor. Havza bazlı tamamlanan taşkın erken ikaz sistemi sayısının ise 2028’de 25 olması planlanıyor.
