Altınbaş Üniversitesi’nden yapılan açıklamaya nazaran, insan bedenindeki sirkadiyen ritim ismi verilen düzenleyici sistem, dahili saat üzere gün uzunluğu uyanık, geceleriyse uykulu hissedilmesini sağlıyor.
Her gün birebir saatlerde uyumak ve uyanmanın kıymetine işaret eden uzmanlar, insan ömrünün en az üçte birini uykunun oluşturduğunu, yetişkinler için her gece 7 ila 9 saat uyumanın kural olduğunu vurguluyor.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Buyruk Ruşen, çok sayıda insanın günlerce ya da haftalarca devam eden akut uykusuzlukla çaba ettiğine dikkati çekerek, bu devirlerin çoklukla gerilimin yahut travmatik bir durumun tetiklemesiyle ortaya çıktığını kaydetti.
Ruşen, bu durumun kısa periyodik ve süreksiz olduğuna işaret ederek, “Fakat kimi bireyler, bir aydan daha fazla müddet uykusuzluk periyodu yaşayabilirler. Yetişkinlerin yaklaşık yüzde 50’si uykusuzlukla karşı karşıya kalabilir. Klinik olaylara nazaran her 10 şahıstan 1’i kronik uykusuzluktan şikayet eder. Bayanlar ise erkeklerden yaklaşık iki katı daha fazla uykusuzluk çekerler. Gençlerden fazla de yaşlılarda daha yaygındır.” sözlerini kullandı.
“İnsanların 80’in üzerinde uyku hastalığı tipi var”
Yeterli uyku alınamamasının kıymetli tıbbi sonuçlar doğurduğunu, bireylerin metabolizmalarına önemli ziyan verdiğini anlatan Ruşen, sorunun yüksek tansiyon, bağışıklık sisteminde zayıflama, dikkat eksikliği, yorgun hissetme, buna bağlı olarak iş performansında düşüş üzere günlük hayatı olumsuz etkileyen sonuçlarına dikkati çekti.
İnsanların yüzde 80’inin üzerinde uyku hastalığı çeşidi olduğuna da değinen Dr. Buyruk Ruşen, bunları uyku bozuklukları, uykusuzluk, uykuya dalamama, erken uyanma, çok uykululuk uyurgezerlik, huzursuz bacak sendromu halinde sıraladı.
Ruşen, sistemli uyku için alınabilecek tedbirleri de değinerek, “Yatmadan evvel dinlenmek için kendinize 30-45 dakika verin. Böylelikle bedeniniz ve zihniniz rahatlayıp uykuya hazır hale gelir.” tavsiyesinde bulundu.
Uyku sistemi üzerinde beslenmenin ehemmiyetine vurgu yaparak, Akdeniz diyetininuyku kalitesi ve mühletini artıran sağlıklı beslenme modeli olduğunu belirten Ruşen, şu bilgileri verdi:
“Akdeniz diyeti, sağlıklı yağ örüntüsüne sahip, antioksidan ve lif içeriği yüksek bir diyet olarak tanımlanıyor. Bu diyetin genel örüntüsüne baktığımızda zeytin ve zeytinyağından varlıklı, zerzevat, meyve, kuru baklagil ve tam tahıllar ile sert kabuklu kuru yemişleri içeren, ayrıyeten orta seviyede süt ve süt eserleri, yumurta, tavuk tüketiminin de yer aldığı bir beslenme modelidir. Beslenmenizde bunlara yük verin.”
Ruşen, yatmadan evvel yapılmaması gerekenlere de değinerek, şu tavsiyelerde bulundu:
“Yatmadan evvel yüksek karbonhidratlı yemekler yemeğin. Bunlar uykuya daha süratli dalmayı sağlamasına karşın dinlendirici uykuya mani olur. Yağ oranı yüksek yemekler ise daha derin ve dinlendirici bir uykuyu teşvik edebilir. Yani toplam kalori birebir olsa da yüksek karbonhidratlı-düşük yağlı bir yemek uyku kalitesini düşük karbonhidratlı-yüksek yağlı bir yemeğe kıyasla kıymetli ölçüde azaltır. Tekrar de akşam yemeğinde yüksek karbonhidratlı bir öğün istiyorsanız, sindirime kâfi vakit ayırmak için yatmadan en az 4 saat evvel yemelisiniz.”
“Alkol, sigara ve kafein tüketmeyin”
Çay, kahve ve gazlı içecek cinslerinin uykuya yakın vakitte tüketilmesinin ziyanlarını aktaran Ruşen, kişinin uykuya dalma konusunda sorun yaşamasına neden olacağını belirtti.
Ruşen, öte yandan başka konunun ise mavi ışığa maruz kalmamak olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“TV izlemek, görüntü oyunları oynamak, cep telefonu kullanmak ve doğal toplumsal ağlar, uykuya dalmanızın ve uykuda kalmanızın önündeki güçlü maniler. Bunun en değerli nedeni elektronik aygıtların melatonini baskıladığı tespit edilen mavi ışık yaymasıdır. Ayrıyeten bu aygıtları kullanmak, zihninizi faal ve meşgul meblağ. Uyurken tüm elektronik aygıtlarla ilişkiyi kesmeniz, bilgisayarları ve cep telefonlarını yanınızdan uzaklaştırmanızda yarar var.”
