Uluslararası Güç Ajansı’nın (UEA) dünyadaki elektrik şebekelerinin birinci envanteri olarak yayımladığı Elektrik Şebekeleri ve İnançlı Güç Dönüşümü raporuna nazaran, elektrik sistemlerinin belkemiğini oluşturan şebekeleri genişletmeye yönelik yatırımlar, güneş ve rüzgar gücü, elektrikli araçlar ve ısı pompaları üzere pak güç teknolojilerindeki dönüşümün suratına yetişemiyor.
Dünyada şu anda yarısı ileri basamakta bulunan 3 bin gigavatlık yenilenebilir güç projesi şebeke irtibat sırasında bekliyor. Bu kapasite, 2022’de global çapta devreye alınan toplam güneş ve rüzgar gücü kapasitesinin beş katına eşit.
Temiz güç kapasitesinin şebekelere bağlanarak elektrik sistemlerinin güvenliğine ve iklim amaçlarına katkı sunabilmesi için şebeke altyapısının çağdaş ve dijital hale getirilmesi gerekiyor.
Yenilenebilir güç yatırımları 2010’dan bu yana neredeyse iki katına çıkmasına karşın, dünyadaki şebeke yatırımları yıllık 300 milyar dolarla sabit kalmaya devam ediyor.
Ulusal iklim gayelerine ulaşmak ve güç güvenliğini sağlamak için 2040’a kadar dünyada 80 milyon kilometre elektrik şebekesinin eklenmesi yahut yenilenmesi gerekiyor.
Bu sayı, dünyada şu anda kullanımda olan tüm şebekelerin büyüklüğüne eşit ve gerekli şebeke altyapısı genişlemesinin sağlanması için yıllık yatırımların iki katına çıkarak yıllık 600 milyar dolara yükselmesine gereksinim duyuluyor.
Küresel sıcaklık artışının 2 dereceyi yüzde 40 aşma riski olabilir
Şebeke yatırımlarının önündeki en büyük mani bölgeler ortası değişiklik gösterirken, Hindistan, Endonezya ve Kore üzere ülkelerdeki şirketlerin finansal şartları ve gelişmekte olan ülkelerde ise finansmana erişim ve yüksek sermaye maliyetleri en temel zorluk olarak öne çıkıyor.
UEA, siyaset yapıcılar ve şirketlerin elektrik şebekelerini yenilemek ve genişletmek için süratle harekete geçmemesi durumunda, inançlı elektrik tedarikini sağlama gayretlerinin riske girebileceği ve global ısınmayı 1,5 dereceyle sınırlama gayesinin ulaşılamaz hale gelebileceği ihtarında bulunuyor.
Şebeke yatırımlarının hızlandırılmaması ve düzenleyici ıslahatların yavaş seyretmesi halinde, yenilenebilir güç kaynaklarından üretimin düşük seyretmesi ve tüketimin fosil kaynaklarla karşılanması ihtimali nedeniyle, 2030 ve 2050 ortasında toplam karbon emisyonlarının 60 milyar ton daha yüksek olabileceği hesaplanıyor.
Dünyada son 4 yılda elektrik kesiminden kaynaklanan karbon emisyonlarıyla eşit düzeyde olan bu potansiyel emisyon artışı, global ısınmanın 1,5 derecenin üzerine çıkması ve 2 dereceyi de yüzde 40 aşma riski oluşturuyor.
UEA Lideri Fatih Birol, rapora ait değerlendirmesinde, birçok ülkede görülen pak güç gelişiminin gibisi görülmemiş olduğunu belirterek, “Bu durum optimist olmamızı da sağlıyor. Fakat, hükümetler ve iş dünyası, süratle büyüyen yeni güç iktisadına hazır olmak ve dünyanın elektrik şebekelerinin hazır olduğundan emin olmak için bir ortaya gelmezse, pak güç dönüşümü tehlikeye girebilir. Şebekelere bugün yatırım yapmalıyız, yoksa yarın çıkmazla karşı karşıya kalacağız.” sözlerini kullandı.
Gelişmekte olan dünyanın elektrik şebekelerini inşa ve modernize etmek için gereksinim duyduğu kaynaklara sahip olmasını sağlamanın memleketler arası toplum için kıymetli bir misyon olduğunu kaydeden Birol, önde gelen iktisatların finansmanı harekete geçirerek, teknolojiye erişimi sağlayarak ve siyasetlere ait en güzel uygulamaları paylaşarak sürdürülebilir kalkınmayı güçlendirmeye ve iklim değişikliği kaynaklı riskleri azaltmaya yardımcı olabileceğini vurguladı.
