Türkiye’de görülen yeni bir virüs ve bunun neden olduğu hastalıkla alarma geçti. Ülkede 3 farklı vilayette görülen şap virüsü nedeniyle hayvan pazarları kapatıldı. Vatandaşları endişelendiren açıklamalar sonrasında Şap hastalığı insanlara bulaşır mı? Şap nedir, nasıl tedavi edilir? Şap belirtileri nelerdir soruları akıllara geldi.
Farklı vilayetlerde yaklaşık iki aydır SAT-2 tipi şap virüsü görülmeye başlandı. Tarım ve Orman Bakanlığı, tüm Türkiye genelinde ikinci bir emre kadar veteriner tabip, veteriner sıhhat teknikeri ve teknisyenlerin müsaadelerini iptal etti. Tarım ve Orman Bakanlığı “Yürütülen çalışmalar sonucunda, SAT-2 serotipi şap hastalığını taşıyan birinci olay tespit edilmiştir.” açıklamasında bulundu. İthalat, ihracat ve kesim gayeli sevkler dışındaki tüm hayvan hareketleri yasaklandı. Ayrıyeten ülke genelindeki hayvan pazarları da kapatıldı.
Elazığ Tarım ve Orman Vilayet Müdürlüğünden yapılan açıklamada, “Ülkemizde görülen şap hastalığının bu cinsinden ötürü hayvan pazarları kapanmıştır. İkinci bir emre kadar hayvanların satışı ve hareketi yasaktır. Aksi durumda kolluk kuvvetleri tarafından 36a kanunun ilgili hususuna nazaran hastalıkların yayılmasının önlenmesi gayesiyle Bakanlık önlemlerine uymayanlara 46 bin 159 lira idari para cezası uygulanacaktır” denildi.
ŞAP VİRÜSÜ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Sığırlarda ateş, iştahsızlık, depresyon ve süt randımanında azalma birinci klinik bulgulardır. 24 saat içerisinde salya akışı başlar ve dil-dişetinde veziküller şekillenir. Keseciklere (veziküllere) interdigital bölgede, koroner bölgede, göğüs derisinde, ağız ve burun mukozasında rastlanabilir. Veziküllerin yırtılması ile geniş ülseratif yaralar şekillenebilir. Lisandaki yaraların (lezyonların) ekseriyetle birkaç günde güzelleşmesine rağmen ayaklardaki ve nazal bölgedeki lezyonlar çoğunlukla ikinci (sekunder) bakteriyel enfeksiyonlara maruz kalırlar. Sekunder bakteriyel enfeksiyonlar sonucu pneumoni ve mastitis görülebilir, tırnak düşebilir.
ŞAP VİRÜSÜ NASIL VE KAÇ GÜNDE BULAŞIR?
Şap virüsü uzun mühlet faal halde kalabilir! Enfekte karkaslarda +4oC de 24-48 saatte laktik asit oluşumuna bağlı olarak süratle inaktive(etkisiz) olurken, kan, kemik iliği, lenf bezleri ve iç organlarda uzun müddet dayanabilir ve ani dondurmalarda iskelet kaslarında da uzun müddet etkin halde kalabilir.
Virus etraf kurallarına da epeyce güçlü olup;
- Yapağıda 24 gün
- Sığır derisinde 4 hafta
- Samanda 15 hafta
- Kepekte 20 hafta
- Toprakta 4 hafta
Kuru ot ve danede 5 ay mühletle enfeksiyözitesini (bulaşma yeteneğini) koruyabilmektedir.
ŞAP HASTALIĞI NASIL YAYILIR? BEŞERE ŞAP VİRÜSÜ BULAŞIR MI?
Kimyasal etkenlere karşı dayanıksız olan şap virüsü pH 7,0- 7,7 de etkilenmemekte (stabil olmakla) birlikte asit ve alkali kaidelerde kısa müddette inaktive olmaktadır. Hastalık direkt ve indirekt olarak yayılmaktadır.
Hastalığın en bariz yayılma yolu havada bulunan virüsün teneffüs sistemi ile alınmasıyla olmaktadır. Enfekte yahut kuluçka devrindeki hayvanlar teneffüs, deri, sekret ve ekstretleri, süt ve sperma ile virüsü saçmaktadır. Hastalık bulaşık (kontamine) hayvan eserleri, bulaşık (kontamine) araç ve aletler, insan, yabani hayvanlar, kuşlar, rüzgar ve nakil araçları ile de bulaşabilmektedir.
İnsanlar da ise enfekte hayvanlar ile temas yahut enfekte et ve süt eserleri ile enfeksiyonu nadiren aldıkları bildirilmektedir.
ŞAP VİRÜSÜNÜN TEDAVİSİ NASIL YAPILIYOR?
Şap hastalığının denetimi için uygulanan 3 ana strateji vardır. Bunlar:
– Kesim
– Karantina
– Aşılama
Bir ülkede yahut bölgede bu prosedür yahut formüllerden hangilerinin uygulanacağına karar vermek için, öncelikle sosyo-ekonomik durum, hayvan varlıklarının durumu ve şap hastalığı istikametinden epidemiyolojisi, iklim-coğrafik kaideleri dikkate alınarak kâr-zarar tahlillerinin yapılması gerekmektedir.
