Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) kısmen ödeme hakkının kullanımına ait temel temeller belirlendi. İlgili yönetmelik Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Buna nazaran iştirakçiler kontratlarını sonlandırmadan, konut alımı, evlenme, doğal afet ve eğitim üzere durumlarda birikiminin yüzde 50’si kadarını kullanabilecek.
Kısmi ödeme fiyatı müracaat sonrasında gerçekleşecek. Devlet katkısının oranı ise talep durumuna nazaran değişecek.
DOĞAL AFET DURUMLARINDA MÜDDET KURALI ARANMAYACAK
Doğal afet ve eğitim durumunda kısmen ödenen fiyatın yüzde 25’i oranında devlet katkısı verilecek. Eğitim halinde yapılan kısmen ödemelerde mukavele sonlandırma mühleti 4 yıl olacak. Doğal afet durumunda ise kısmen ödeme için mühlet kaidesi aranmayacak.
Öğrenciler, 4 yıl boyunca kendi hesabından kısmen ödeme alarak eğitim masraflarında kullanabilecekler. Kısmi ödemeden aylık yahut yıllık ödemeli gelir sigortası eseri olarak faydalanılacak.
SÖZLEŞMELERİN EN AZ 5 YIL YÜRÜRLÜKTE OLMASI GEREKİYOR
Kısmi ödemeden mukaveleleri en az 5 yıl yürürlükte olan ve katkı hissesini ödemiş iştirakçiler faydalanabilirken, her 5 yılda bir kısmi ödeme imkanından yararlanılabilecek.
Öte yandan kısmen ödeme başvurusu yapanlar mukavelelerini 3 yıl boyunca sonlandıramayacak.
Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik metni;
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumundan:
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNDE KISMEN
ÖDEME HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin gayesi, kişisel emeklilik sisteminde kısmen ödeme hakkının kullanımına ait temel temeller ile tarafların hak ve yükümlülüklerinin düzenlenmesidir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, kişisel emeklilik sistemindeki iştirakçilerin kısmen ödeme hakkını kullanmak üzere yapacakları başvuruyu, müracaatın değerlendirilmesini, kısmen ödeme alınabilecek halleri, kısmen ödeme ile ödenecek Devlet katkısının hesaplanmasını ve ödenmesini, uygulanacak yaptırımları, emeklilik nezaret merkezi ve emeklilik şirketlerinin kısmen ödeme sürecindeki vazife ve sorumluluklarını ve kısmen ödemeyle ilgili öteki konuları kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Ferdi Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununun 6 ncı hususuna dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Kurumun alakalı olduğu Bakanlığı,
b) Birikim: Devlet katkısı hesabındaki meblağlar hariç, iştirakçinin kişisel emeklilik hesabında bulunan toplam meblağı,
c) Devlet katkısı: 31/12/2022 tarihli ve 32060 beşinci yinelenmiş sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ferdi Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmelikte tanımlanan Devlet katkısını,
ç) Devlet katkısı hesabı: Kişisel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmelikte tanımlanan Devlet katkısı hesabını,
d) Elektronik bağlantı aracı: Ferdî Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelikte tanımlanan elektronik irtibat aracını,
e) Emeklilik nezaret merkezi: 4632 sayılı Kanuna nazaran Kurum tarafından emeklilik nezaret merkezi olarak görevlendirilen hukukî kişiyi,
f) Fon: Emeklilik yatırım fonunu,
g) Kanun: 4632 sayılı Ferdî Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununu,
ğ) İştirakçi: Emeklilik kontratına nazaran isim ve hesabına şirket nezdinde ferdi emeklilik hesabı açılan gerçek kişiyi,
h) Katkı hissesi: Emeklilik kontratına nazaran şirkete ödenen, giriş aidatı hariç, tasarrufa yönelik meblağı,
ı) Konsey: Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Heyetini,
i) Kurum: Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,
j) Mukavele: 4632 sayılı Kanunun 4 üncü hususu kapsamında yapılan emeklilik mukavelesini,
k) Şirket: 4632 sayılı Kanuna nazaran kurulmuş emeklilik şirketini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kısmen Ödeme Başvurusu ve Halleri
Kısmen ödeme başvurusu
MADDE 5- (1) Kısmen ödeme hakkını en az beş yıl kullanmamış bir iştirakçi, bu müddet içinde, müracaat tarihi prestijiyle geçerli olan aylık brüt minimum fiyat meblağının en az beş katı kadar katkı hissesi ödediği kontratından, bu Yönetmelikte belirlenen hal ve şartlarda birikiminin yüzde ellisine kadar olan meblağın kısmen ödenmesi için şirkete başvurabilir.
(2) İştirakçi, kısmen ödeme alma hakkını, kısmen ödeme tarihinden itibaren üç yıl içinde; emeklilik, vefat yahut maluliyet halleri hariç, kısmen ödemeye husus kontratını sistemden çıkış süreci ile sonlandırmayacağına dair taahhüt vermek koşuluyla kullanabilir. 7 nci unsur kapsamında yapılacak müracaatlarda ise bu müddet dört yıl olarak uygulanır.
(3) Şirket, kısmen ödeme hakkını kullanmak isteyen iştirakçinin başvurusunu yapabilmesini teminen kısmen ödeme talep formunu, şirketin internet sitesinde iştirakçi ismine oluşturulan inançlı sayfadan alabilmesi için gerekli altyapıyı hazırlar. İştirakçi, eksiksiz olarak doldurduğu kısmen ödeme talep formunu; imzalayarak posta yoluyla yahut onaylayarak elektronik bağlantı araçlarıyla şirkete ulaştırır. Şirket, kısmen ödeme talep formundaki bilgilerin bu Yönetmeliğe uygunluğunu emeklilik nezaret merkezi tarafından sağlanan altyapı üzerinden denetim eder. Müracaatın bu Yönetmelikte öngörülen koşulları sağlamaması durumunda, iştirakçi, müracaat formunun şirkete ulaştığı tarihten itibaren üç iş günü içinde gerekçesiyle bilgilendirilir. Müracaatın kabul edilmesi durumunda ise müracaat formunun şirkete ulaştığı tarihten itibaren on iş günü içinde kısmen ödemeye husus meblağ, şirket tarafından iştirakçinin belirttiği hesaba ödenir. İştirakçinin eğitim hedefiyle kısmen ödeme hakkını kullanması halinde ise bu fiyat, 7 nci husus kapsamında, iştirakçinin yıllık gelir sigortası yaptıracağı sigorta yahut emeklilik şirketine ödenir.
(4) İştirakçinin kısmen ödeme ile talep ettiği meblağ için satılması gerekli fon hisselerine ait son satım talimatının verildiği tarih, kısmen ödeme tarihi olarak kabul edilir.
(5) Patron küme emeklilik kontratları, Kanunun ek 2 nci ve süreksiz 2 nci unsurları kapsamında kurulan kontratlara istinaden düzenlenen sertifikalar ile üzerinde haciz yahut rehin bulunan yahut yürürlükte bulunan bir alacağın dönemi mukavelesine husus olan mukaveleler için kısmen ödeme müracaatında bulunulamaz.
(6) İkinci fıkra kapsamında taahhüdü devam eden kontratlar yahut bu kontratlardan kaynaklı alacaklar 9/11/2012 tarihli ve 28462 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ferdi Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmeliğin 26/C unsuru kapsamında devredilemez.
Evlilik yahut konut alımı halinde kısmen ödeme
MADDE 6- (1) En az beş yıl yürürlükte olan bir mukavelesi bulunan iştirakçi, konut alımı yahut evlenme hallerinde bu mukavelesinden kısmen ödeme müracaatında bulunabilir. Bu fıkrada sayılan hallerin her birinden, iştirakçi bazında bir kereye mahsus olmak üzere kısmen ödeme hakkı kullanılabilir.
(2) Konut alımı için kısmen ödeme hakkından faydalanan iştirakçi, müracaat tarihinden iki ay öncesine kadar yahut kısmen ödeme tarihinden itibaren iki ay içinde aldığı konutun, kendi ismine en az yüzde elli sahiplik hissesini gösteren kat mülkiyeti yahut kat irtifakı kurulmuş tapu evrakının bir nüshasını şirkete ibraz eder.
(3) Evlilik için kısmen ödeme hakkından faydalanan iştirakçi, müracaat tarihinden evvelki iki ay içinde yahut kısmen ödeme tarihinden itibaren iki ay içinde evlendiğini gösteren e-Devlet üzerinden alınmış nüfus kayıt örneğinin bir nüshasını şirkete ibraz eder.
(4) İkinci ve üçüncü fıkralarda sayılan evrakların kısmen ödeme başvurusu esnasında ibraz edilmemesi durumunda, kısmen ödeme meblağının Devlet katkısı hesabındaki fiyatın Kanunun ek 1 inci hususunda belirtilen Devlet katkısı hesaplamasına temel teşkil eden oranına kısmını aşan kısmı, ikinci ve üçüncü fıkralarda sayılan dokümanların kısmen ödeme tarihinden itibaren iki ay içinde ibraz edilmesi durumunda Devlet katkısı ödemesiyle birlikte ödenir.
Eğitim halinde kısmen ödeme
MADDE 7- (1) En az beş yıl yürürlükte olan bir mukavelesi bulunan iştirakçi, müracaat tarihinde yirmi bir yaşını aşmamış olmak şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren üniversitelerin rastgele bir örgün eğitim lisans programına kayıtlı olması halinde bu mukavelesinden kısmen ödeme müracaatında bulunabilir. Bu husus kapsamında kısmen ödeme hakkı, iştirakçi bazında bir keze mahsus kullanılabilir.
(2) Eğitim için kısmen ödeme hakkından faydalanacak iştirakçi, e-Devlet üzerinden alınmış öğrenci dokümanının bir nüshasını şirkete ibraz eder.
(3) İştirakçi, kısmen ödeme hakkından aylık, üç aylık yahut yıllık ödemeli ve dört yıl periyodik yıllık gelir sigortası eseri almak suretiyle faydalanabilir. Sigorta yahut emeklilik şirketlerince iştirakçinin beklentisine, yaşına, alacağı kısmen ödeme fiyatına ve gibisi özelliklerine yönelik olarak hazırlanan yıllık gelir sigortası teklifleri, emeklilik nezaret merkezi aracılığıyla iştirakçinin tercihine sunulur.
(4) İştirakçinin kısmen ödemeye mevzu birikimi, kısmen ödeme müracaatının kabul edilmesinden itibaren en geç on iş günü içinde yıllık gelir sigortası poliçesi primi olarak iştirakçinin tercih ettiği sigorta yahut emeklilik şirketine tek seferde ödenir.
Doğal afet halinde kısmen ödeme
MADDE 8- (1) Genel hayata tesirli afet ilan edilen bölgelerde, afetten ziyan gören iştirakçiler, doğal afetin meydana geldiği tarihi müteakip altı ay içinde kısmen ödeme müracaatında bulunabilir. Bu unsur kapsamında iştirakçi bazında bir kereye mahsus ve doğal afetin meydana geldiği tarihten evvelki en son hesaplanan birikim fiyatının yüzde ellisi ile hudutlu olmak üzere kısmen ödeme hakkı kullanılabilir.
(2) Bu husus kapsamında kısmen ödeme hakkından faydalanacak iştirakçi, Kurum tarafından duyurulan dokümanın bir nüshasını şirkete ibraz eder.
(3) Bu unsur uyarınca yapılan müracaatlarda, 5 inci hususun birinci fıkrasında belirtilen müddet ve birikim hududu kaideleri aranmaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Devlet Katkısı ve Yaptırımlar
Devlet katkısı
MADDE 9- (1) Kısmen ödeme alan iştirakçinin, Devlet katkısı ödemesi yapılacağı tarihte ilgili kontratın Devlet katkısı hesabında bulunan fiyatla hudutlu olmak üzere hesabından;
a) 6 ncı husus kapsamındaki hallerde kısmen ödemeye mevzu fiyatın yüzde yirmisi,
b) 7 nci ve 8 inci unsurlar kapsamındaki hallerde kısmen ödemeye husus fiyatın yüzde yirmi beşi,
oranına karşılık gelen ölçüdeki fon hissesinin satım talimatı verilir ve fon hisselerinin nakde dönüştüğü gün elde edilen nakit meblağ Devlet katkısı hesabından çıkarılarak iştirakçiye kısmen ödeme fiyatı ile birlikte ödenir.
(2) Devlet katkısı;
a) Evrak ibrazının müracaat sonrasında yapıldığı hallerde,
b) Eğitim halinde, iştirakçinin yıllık gelir sigortası kontratının sonlanmasını müteakip kontratın yersiz kısmen ödemeye husus olmadığının belgelenmesi halinde,
belge ibraz tarihinden itibaren on iş günü içinde ödenir.
(3) Kısmen ödeme hakkı kapsamında iştirakçiye fazla yahut yersiz ödenen Devlet katkısı için Kişisel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmeliğin haksız Devlet katkısına dair 12 nci hususu kararları kıyasen uygulanır.
Yersiz kısmen ödeme
MADDE 10- (1) İştirakçi;
a) 6 ncı unsurda yer alan hallerden birisi münasebet gösterilerek gerçekleştirilen kısmen ödemeden sonra, tıpkı hususta belirtilen müddetlerin sonunda, kelam konusu hallerin oluşmaması yahut gerekli evrakların ibraz edilmemesi,
b) 7 nci husus kapsamında gerçekleştirilen kısmen ödeme ile kurulan yıllık gelir sigortası kontratından ikraz kullanmadığına, kontratını sonlandırmadığına yahut kontratının dört yıllık müddetini değiştirmediğine dair yıllık gelir sigortasının sona erdiği tarihi müteakip iki ay içinde doküman ibraz etmemesi,
durumlarında kısmen ödeme hakkını kullanmış sayılır ve iştirakçiye ödenen kısmen ödeme fiyatı yersiz kısmen ödeme statüsünde kabul edilir.
(2) Şirket, iştirakçiye ödenen kısmen ödeme fiyatının yersiz kısmen ödeme statüsünde kabul edildiği tarihi müteakip bir ay içinde; iştirakçinin Devlet katkısı hesabındaki meblağla sonlu olmak kaydıyla, yersiz kısmen ödeme statüsündeki fiyatın Kanunun ek 1 inci hususunda tarifli Devlet katkısı hesaplamasına temel teşkil eden oranındaki fiyatına karşılık gelen ölçüdeki fon hissesinin satım talimatını verir ve fon hisselerinin nakde dönüştüğü gün elde edilen nakit fiyatı, Devlet katkısı hesabından çıkararak Bakanlık hesabına öder. Bu fıkranın uygulanmasına ait öbür konularda, Ferdî Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmeliğin hak kazanılmayan Devlet katkısına dair 11 inci hususu kararları uygulanır.
Sistemde kalma taahhüdünün yerine getirilmemesi
MADDE 11- (1) Şirket, 5 inci unsurun ikinci fıkrasında yer alan taahhüdünü yerine getirmeyen iştirakçiye kısmen ödeme hakkı kapsamında ödenen Devlet katkısı meblağını, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Metodu Hakkında Kanunun 51 inci hususunda belirtilen gecikme artırımı oranına nazaran hesaplanan faiziyle birlikte 6183 sayılı Kanun kararlarına nazaran iştirakçiye ödenecek meblağdan indirerek bağlı bulunduğu vergi dairesine öder. Bu fıkranın uygulanmasına ait öteki konularda, Ferdi Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmeliğin haksız Devlet katkısına dair 12 nci hususu kararları kıyasen uygulanır.
(2) Şirket, 7 nci unsur kapsamında kısmen ödeme hakkını kullanan ve 5 inci hususun ikinci fıkrasında yer alan taahhüdünü yerine getirmeyen iştirakçiye ödenen kısmen ödeme meblağının Kanunun ek 1 inci hususunda tarifli Devlet katkısı hesaplamasına temel teşkil eden oranına karşılık gelen kısmı, iştirakçiye ödenecek fiyattan indirerek Bakanlık hesabına öder. Bu fıkranın uygulanmasına ait öteki konularda, Ferdi Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmeliğin hak kazanılmayan Devlet katkısına dair 11 inci unsuru kararları uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Emeklilik nezaret merkezinin misyon ve sorumlulukları
MADDE 12- (1) Emeklilik nezaret merkezi, şirketlerce kısmen ödemeye husus denetimlerin yapılabilmesi hedefiyle, iştirakçi bazında;
a) Kısmen ödeme hakkının kullanılma münasebeti ve tarihini,
b) Kısmen ödemeye husus birikim ve Devlet katkısı meblağlarını,
c) Bir evvelki kısmen ödeme tarihinden itibaren yatırılan katkı hissesi fiyatını,
ç) Mukavele üzerinde taahhüt bulunma durumunu,
takip eder ve şirketlerin bu bilgileri sorgulayabileceği bir altyapı sağlar. Bu bilgilere Kurumun uygun göreceği öteki bilgiler eklenebilir.
(2) Emeklilik nezaret merkezi, 6 ncı, 7 nci ve 8 inci unsurlardaki kısmen ödeme münasebetleri ile yıllık gelir sigortası mukavelesinin yersiz kısmen ödemeye husus olmadığının şirketlerce denetiminin sağlanabilmesi hedefiyle Kurumun uygun görüşü ile başka kurumlarla protokol yapmaya ve sigorta yahut emeklilik şirketlerine sorgulama altyapısı sağlamaya yetkilidir.
(3) Yıllık gelir sigortasını tercih eden iştirakçiler için iştirakçinin beklentisine, yaşına, alacağı kısmen ödeme fiyatına ve gibisi özelliklerine nazaran sigorta yahut emeklilik şirketleri tarafından hazırlanan dört yıl periyodik yıllık gelir sigortası teklifleri, emeklilik nezaret merkezi aracılığıyla iştirakçilerin tercihine sunulur.
Yürürlük
MADDE 13- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 14- (1) Bu Yönetmelik kararlarını Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu Lideri yürütür.
