Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Meral Sönmezer bayanların değerli meselelerinden biri olan ve yumurtalama bozukluğuna bağlı olarak kısırlık, âdet düzensizliği, tüylenme artışı üzere problemlere yol açabilen ve tedavi edilmediğinde daha ileri sıhhat meselelerine yer hazırlayan polikistik over sendromu hakkında bilgi verdi.
Üreme çağındaki bayanlarda en sık görülen hormonal bozuklukların başında gelen Polikistik Over Sendromu (PKOS), doğurganlığı olumsuz etkileyen bayan hastalıklarının başında geliyor. Polikistik over sendromu, yumurtlama bozukluğuna neden olarak; infertilite (kısırlık), Polikistik over sendromu nasıl belirti verir?
Op. Dr. Meral Sönmezer: Polikistik Over Sendromu, başlangıç devrinde belirti vermese de vakit içerisinde birtakım semptomlar ile kendini göstermeye başlar.
Semptomlar bireyden şahsa değişiklik göstermekle birlikte birden fazla bayanda görülen ortak belirtileri şu formda sıralayabiliriz:
Polikistik over sendromu belirtileri:
- Kanda androjen hormonlarının artışına bağlı olarak ortaya çıkan ciltte yağlanma, sivilcelenme, erkek tipi tüylenme, tüylerin yoğunlaşması ve kalınlaşması ve çok saç dökülmesi üzere problemler
- Düzensiz yumurtlama sonucunda âdet olamama yahut sistemsiz âdet görülmesi
- Hamile kalmada zorluk yaşama, tekrarlayan düşükler, infertilite (kısırlık)
- Öözellikle karın bölgesinde yağlanma, kiloda artış ve kilo vermede zorluk yaşama üzere kilo problemleri
- Boyun, kasık, koltuk altı ve göğüs altı üzere sürtünmenin fazla olduğu bölgelerde cilt renginin yoğunlaşması ve derinin kalınlaşması
- Depresyon ve ruh hali değişiklikleri
- Kan basıncı yüksekliği
- İnsilüne karşı direnç
- Uyku apnesi, horlama
- Endometrial hiperplazi (rahim duvarı kalınlaşması)
Polikistik Over Sendromu (PKOS) tanısı nasıl konur?
Op. Dr. Meral Sönmezer: Polikistik over sendromu tanısı; hastanın şikayetleri, fizik muayene, ultrason ve kan testleri ile konabilir. Polikistik over sendromu teşhisinin konulabilmesi için spesifik bir test olmasa da, tipik belirtileriyle kendisini göstermektedir. ,
PKOS tanısı konulabilmesi için teşhis kriterlerinden en az iki adedinin gözlenmesi gerekmektedir:
- Uzun süren âdet gecikmeleri ya da hiç adet görememe üzere yumurtlama bozuklukları olması.
- Yapılan ultrasonografide tipik polikistik over (PKO) imajının gözlemlenmesi
- Ultrasonda çapları 8-10 mm’yi geçmeyen, yumurtalıkların birinde yahut her ikisinde yerleşim gösteren çok sayıda kist (folikül) bulunması.
- Polikistik over sendromunda hormon ve tam kan sayımı testleri ile kandaki androjen hormonlarının düzeyi ile FSH ve LH isimli hormonların düzeylerinin tespiti hastalığın teşhisinin konulmasında değerlidir.
- Ayrıca; çok tüylenme yahut tüylerin kalınlaşması, androjen hormonu düzeyinin yüksek olması üzere hiperandrojenizm (aşırı androjen), belirtileri ve bulgularının olması da teşhis konulması için gerekli kriterler ortasındadır.
PKOS teşhisinin konulabilmesi için ultrasonda PKO manzarasının olması, yumurtlamanın olmaması ya da yalnızca hiperandojenizm olması tek başlarına kâfi değildir ve bulgulardan en az iki tanesi birebir anda gözlenmelidir. Birebir vakitte hastanın tansiyon ve kan şekeri düzeyi de denetim edilmelidir.
Polikistik over sendromu tedavisi nasıl yapılır?
Op. Dr. Meral Sönmezer: Polikistik over sendromu için standart ve kesin bir tedavi yolu bulunmamakla birlikte, uygulanacak olan tedavi formülü, hastada gözlenen şikayetlere ve hastanın genel durumuna uygun olacak biçimde doktor tarafından şahsa özel olarak planlanmalıdır.
Polikistik over sendromu uzun mühlet tedavi edilmediği durumlarda; tip 2 diyabet, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, obezite ve rahim kanseri üzere hastalıkların gelişmesine yer hazırlar. Hastalarda direkt görülen meselelerin başında, yumurtalama bozukluklarına bağlı olarak hamile kalamama gelmektedir.
Tedavide birinci adım kişinin hayatını düzenlemesi ile mi başlıyor?
Op. Dr. Meral Sönmezer: Evet. Polikistik over sendromu kronik bir hastalıktır ve tedavide birinci adım, bu hastalığı tanıyarak buna uygun bir hayat üslubu benimsemek olmalıdır.
Bu nedenle, bu hastalığa sahip bayanlar öncelikle sağlıklı beslenme, antrenman ve kilo denetimi üzere faktörlere dikkat etmelidir. Ayrıyeten:
- Vücuttaki hormon istikrarının sağlanması, yağ ve şeker metabolizmasının dengelenmesi gayesiyle ilaç tedavileri yapılmalı,
- Yumurtalama işlevi bozulmuş olan hastalarda ise tekrar yumurtlama sağlamaya yönelik ilaç tedavileri yahut laparoskopik (kapalı) usullerle yumurtalıklara yönelik cerrahi teşebbüslere başvurulmaktadır.
Bunlara ek olarak hastanın, diyetisyen tarafından hazırlanan bireye özel polikistik over sendromu diyeti ve fizikî aktiviteyle tedavi sürecini desteklemesi gerekmektedir.
Pek çok hastalıkta olduğu üzere polikistik over sendromunda da hastalığın erken periyotta teşhis edilmesi, hastalığın ilerlemeden durdurulması ve hastalığın neden olacağı problemlerin önüne geçilmesi açısından hayli kıymetlidir.
Münasebetiyle siz de Polikistik Over Sendromu belirtilerine rastlıyorsanız, kesin teşhis ve teşhis için bir bayan hastalıkları ve doğum uzmanına başvurmalısınız.
