Bilirkişi tarafsız olmalıdır
Bilirkişinin vazifesini yerine getirirken tarafsız olması gerektiği, bu nedenle ekspere tarafsız davranacağına dair yemin ettirileceği düzenlenmiş, ayrıyeten tarafsızlığın sağlanabilmesi için kamu vazifelilerinin görevli bulundukları kurumlar ile ilgili dava ve işlerde misyon alamayacakları anlaşılmaktadır.
Bütün bu düzenlemeler ile uzmanların tarafsız, objektif ve her türlü tesirden uzak biçimde misyonlarını ifa etmeleri ve bu halde uyuşmazlığın tahliline katkı sağlayacak teknik ve uzmanlık görüşü içeren raporun hazırlanmasının sağlanması amaçlanmaktadır.
Davacı: Uzman heyeti konusunda kuşku oluşmuştur
Davacı tarafından temyiz dilekçesinde ise; uyuşmazlığın tahlili için seçilen uzman heyetinde bulanan mimar ve mühendislerin hala Bursa Valiliği Etraf Şehircilik Vilayet Müdürlüğünde çalıştığı tez edilmiş, uzmanların tarafsızlığı konusunda kuşkular lisana getirilmiştir.
Bu durumda; bahsi geçen davacı argümanları araştırılarak, sonucuna nazaran, dava konusu taşınmazın Yalova Valiliği Merkez Köylere Hizmet Götürme Birliği’ne ilişkin olması da dikkate alınmak suretiyle, uzmanların tarafsızlığı konusunda davanın taraflarında hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak halde yapılacak kıymetlendirme üzerine, yeni bir eksper heyeti teşekkül ettirilerek rapor alınıp alınmaması konusunda yine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
T.C.
DANIŞTAY
ALTINCI DAİRE
Temel No: 2022/3162
Karar No: 2022/7418
Özeti: Uzmanın vazifesini yerine getirirken tarafsız olması gerektiği, tarafsızlığın sağlanabilmesi için kamu vazifelilerinin görevli bulundukları kurumlarla ilgili dava ve işlerde eksper olarak vazife alamayacakları hakkında.
TEMYİZ EDENLER: 1.(DAVACI) . Eğitim Öğretim Hizmetleri Yayıncılık Nakliyecilik Danışmanlık İnşaat Mobilya Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. .
2. (DAVALI) Yalova Belediye Başkanlığı
VEKİLİ: Av. .
KARŞI TARAF: 1-Yalova Belediye Başkanlığı 2-. Eğitim Öğretim Hizmetleri Yayıncılık Nakliyat Danışmanlık İnşaat Mobilya Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
İSTEMİN ÖZETİ: Bursa Bölge Yönetim Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 31/12/2021 tarih, E:2021/1257, K:2021/774 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava Konusu İstem: Yalova İli, Merkez İlçe, Bahçelievler Mahallesi, . Sokak, . ada, . ve . parsel sayılı taşınmazlarda ruhsatsız olarak yapıldığı sav edilen 1617 m² alanlı ana yapıdaki güçlendirme, 1125 m²’lik saha betonu imalatı ile 220,5 m² havuz ve sahanlık imalatı nedeniyle, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. hususu uyarınca davacıya 343.070,66 TL para cezası verilmesine ait Yalova Belediye Encümeninin 11/09/2019 tarih ve 1691 sayılı kararı ile anılan Kanunun 32. hususu uyarınca ruhsatsız imalatların 30 gün içinde imara uygun hale getirilmesi aksi takdirde yıkımına ait 25/09/2019 tarih ve 1960 sayılı kararının iptali talep edilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Bursa 4. Yönetim Mahkemesince verilen 30/03/2021 tarih ve E:2019/548, K:2021/251 sayılı kararda, yıkıma ait dava konusu süreç istikametinden yapılan değerlendirmede; . ada, . parselden başlamak ve . ada . parsele taşmak suretiyle imal edilen 1125 m² demirli saha betonunun 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 5. unsuru manasında yapı niteliğinde olmadığı, yapı niteliğinde olmayan bir inşai faaliyetin tıpkı Kanun’un 32. hususu uyarınca yıkımına karar verilemeyeceği gerekçesiyle, bu kısım tarafından sürecin iptaline, yıkıma mevzu öbür imalatlar olan 1617 m² alanlı ana yapıdaki güçlendirme ile 220,5 m² havuz ve sahanlık imalatının ise ruhsat gerektirdiğinden, bu kısımlar tarafından davanın reddine karar verilmiştir.
Para cezasına ait dava konusu süreç istikametinden yapılan değerlendirmesinde ise; 1125 m² demirli saha betonunun 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 5. unsuru manasında yapı niteliğinde olmadığı gerekçesiyle, bu kısım nedeniyle verilen 23.536,25 TL para cezasının iptaline, yönetim tarafından havuz ve sahanlık imalatı istikametinden IV. sınıf A kümesi yapı nitelendirmesi yapıldığı, halbuki uzman raporunda da belirtildiği üzere, kelam konusu imalatın III. sınıf A kümesi yapı olduğu, bu nedenle bu kısım hakkında 27.678,62 TL tarafından davanın reddine, fazla hesaplanan 7.688,52 TL tarafından ise dava konusu sürecin iptaline karar verilmiş, 1617 m² alanlı ana yapıdaki tabliye betonunun, asmolen döşemeler yerleştirilmek ve güçlendirilmek suretiyle değiştirilmesi ile kolonların güçlendirilmesi ve betonarme perdeler eklenmesi suretiyle gerçekleştirilen tadilatın, asıllı tadilat niteliğinde olduğu, bu kısım istikametinden 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2. unsurunun (a) bendi uyarınca hesap edilen temel para cezası ile birebir hususun (c) bendinin 5. alt bendi uyarınca verilen artırımın yerinde olduğu, somut tespit olmadığından temel para cezasının arttırıldığı anılan unsurun (c) bendinin 4. ve 13. alt bentlerinin ise yerinde olmadığı, 1969 yılında yapılan bina ile ilgili ruhsat hukuku bakımından kazanılmış hak bulunup bulunmadığı hususu değerlendirilmeksizin tamamının ruhsatsız olduğu değerlendirmesinin yapıldığı gerekçesiyle, temel para cezasının 8. alt bent istikametinden arttırılmasının da yerinde olmadığı belirtilerek, bu kısım hakkında 81.186,33 TL tarafından davanın reddine, fazla hesaplanan 202.980,93 TL tarafından ise dava konusu sürecin iptaline karar verilmiş, sonuç prestijiyle; 108.869,28 TL ‘lik para cezası tarafından davanın reddine, para cezasının sürecinin 234.201,38 TL’lik kısmının ise iptaline karar verilmiştir.
Bölge Yönetim Mahkemesi Kararının Özeti:
Temyize mevzu kararda; istinaf incelemesine bahis Yönetim Mahkemesi kararı ve münasebetinin hukuka uygun olduğu, istinaf dilekçelerinde ileri sürülen argümanların ise kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek, istinaf taleplerinin reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN TEZLERİ:
Davacı tarafından; uyuşmazlığın tahlili için seçilen uzman heyetinde bulanan mimar ve mühendislerin hala Bursa Valiliği Etraf Şehircilik Vilayet Müdürlüğünde çalıştığı, yönetimde misyonlu işçinin bu uyuşmazlıkta eksper seçilemeyeceği, dava konusu yapı hakkında 3194 sayılı Kanuna eklenen Süreksiz 16. unsur kapsamında yapı kayıt dokümanı alındığı, bu nedenle dava konusu süreçlerin iptali gerektiği, uyuşmazlığa mevzu yapının maliki bulunan Yalova Valiliği Köyleri Hizmet Götürme Birliği’nden taşınmazın kiralandığı, dava konusu imalatların kira bedeline mahsup edilmek üzere taşınmaz malikinin verdiği onay üzerine 3. bir firmaya yaptırıldığı, hasebiyle yapı sahibinin kendileri olmadığı belirtilerek, temyize bahis kararın aleyhe olan kısımlarının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.
Davalı tarafından; dava konusu imalatların ruhsata tabi olduğu, verilen para cezasının da hukuka uygun hesaplandığı belirtilerek, temyize mevzu kararın aleyhe olan kısımlarının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.
SAVUNMALARIN ÖZETİ: Taraflarca savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ NİYETİ:
Temyize mevzu kararın Dairemiz kararında belirtilen münasebet ile bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ İSMİNE
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki evraklar incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
Yalova İli, Merkez İlçe, Bahçelievler Mahallesi, . Sokak, . ada, .ve . parsel sayılı taşınmazlarda ruhsatsız olarak yapıldığı tez edilen 1617 m² alanlı ana yapıdaki güçlendirme, 1125 m²’lik saha betonu imalatı ile 220,5 m² havuz ve sahanlık imalatı nedeniyle, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. unsuru uyarınca davacıya 343.070,66 TL para cezası verilmesine ait Yalova Belediye Encümeninin 11/09/2019 tarih ve 1691 sayılı kararı ile anılan Kanunun 32. hususu uyarınca ruhsatsız imalatların 30 gün içinde imara uygun hale getirilmesi aksi takdirde yıkımına ait 25/09/2019 tarih ve 1960 sayılı kararının tesis edilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Tarzı Kanununun 31. unsurunda; ” Bu Kanunda karar bulunmayan konularda; hakimin davaya bakmaktan memnuiyeti ve reddi, ehliyet, üçüncü şahısların davaya katılması, davanın ihbarı, tarafların vekilleri, evrakın taraflar ve ilgililerce incelenmesi, feragat ve kabul, teminat, karşılık dava, uzman, keşif, kanıtların tespiti, yargılama sarfiyatları, isimli yardım hallerinde ve duruşma sırasında tarafların mahkemenin sukünunu ve inzibatını bozacak hareketlerine karşı yapılacak süreçler, elektronik süreçler ile ses ve imaj nakledilmesi yoluyla duruşma icrasında Hukuk Tarzı Muhakemeleri Kanunu kararları uygulanır. Lakin, davanın ihbarı Danıştay, mahkeme yahut hakim tarafından re’sen yapılır.
Bilirkişiler, uzmanlık bölge konseyleri tarafından hazırlanan listelerden seçilir ve uzmanlar hakkında Uzmanlık Kanunu ve 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili kararları uygulanır.” kararına yer verilmiştir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun “Bilirkişiye başvurulması gereken haller” başlıklı 266. unsurunun 1. fıkrasında, “Mahkeme, tahlili hukuk dışında, özel yahut teknik bilgiyi gerektiren hallerde, taraflardan birinin talebi üzerine veya resen, uzmanın oy ve görüşünün alınmasına karar verir.” kararına, “Bilirkişilerin görevlendirilmesi” başlıklı 268. unsurunun 3. fıkrasında, ” Kanunların görüş bildirmekle yükümlü kıldığı kişi ve kuruluşlara görevlendirildikleri bahislerde eksper olarak öncelikli başvurulur. Fakat kamu görevlilerine, bağlı bulundukları kurumlarla ilgili dava ve işlerde, uzman olarak vazife verilemez.” kararına yer verilmiştir.
Birebir Kanununun 271. unsurunda; eksperlere uzmanlık misyonunu sadakat ve ihtimamla, bilim ve fenne uygun olarak, tarafsız ve objektif bir biçimde yerine getirileceğine yönelik yemin verdirileceği düzenlenmiştir. 6754 sayılı Uzmanlık Kanununun 3. unsurunun 1. fıkrasında, “Bilirkişi, misyonunu dürüstlük kuralları çerçevesinde bağımsız, tarafsız ve objektif olarak yerine getirir” kararına yer verilmiştir.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat kararlarının değerlendirilmesinden; eksperin misyonunu yerine getirirken tarafsız olması gerektiği, bu nedenle uzmana tarafsız davranacağına dair yemin ettirileceği düzenlenmiş, ayrıyeten tarafsızlığın sağlanabilmesi için kamu vazifelilerinin misyonlu bulundukları kurumlar ile ilgili dava ve işlerde vazife alamayacakları anlaşılmaktadır.
Bütün bu düzenlemeler ile eksperlerin tarafsız, objektif ve her türlü tesirden uzak formda vazifelerini ifa etmeleri ve bu halde uyuşmazlığın tahliline katkı sağlayacak teknik ve uzmanlık görüşü içeren raporun hazırlanmasının sağlanması amaçlanmaktadır.
Davacı tarafından temyiz dilekçesinde ise; uyuşmazlığın tahlili için seçilen eksper heyetinde bulanan mimar ve mühendislerin hala Bursa Valiliği Etraf Şehircilik Vilayet Müdürlüğünde çalıştığı tez edilmiş, eksperlerin tarafsızlığı konusunda kuşkular lisana getirilmiştir.
Bu durumda; bahsi geçen davacı tezleri araştırılarak, sonucuna nazaran, dava konusu taşınmazın Yalova Valiliği Merkez Köylere Hizmet Götürme Birliği’ne ilişkin olması da dikkate alınmak suretiyle, eksperlerin tarafsızlığı konusunda davanın taraflarında hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak biçimde yapılacak kıymetlendirme üzerine, yeni bir uzman heyeti teşekkül ettirilerek rapor alınıp alınmaması konusunda yine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Öte yandan; dava konusu havuz ve sahanlık hakkında uzmanlar tarafından hiçbir ölçüm yapılmaksızın ve temel para cezasını etkileyecek halde yapı sınıf ve kümesi yine kıymetlendirilerek, yönetimin yerine geçmek suretiyle hesaplama yapıldığı, saha betonu imalatının 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 5. unsurunda belirtilen yapı kapsamında olmadığı yolunda yanlış kıymetlendirme yapıldığı (Danıştay Ondördüncü Dairesinin 19/04/2016 tarih ve E:2014/4363, K:2016/3009 sayılı kararı), 1969 yılında yapılan bina ile ilgili ruhsat hukuku bakımından kazanılmış hak bulunup bulunmadığı hususu Mahkemesince değerlendirilmeksizin, 3194 sayılı Kanunun 42/2-c bendinin 8. alt bendi tarafından iptal kararı verildiği, taraflar ortasında yapılan kira mukavelesi kararları ve dava konusu taşınmazın Yalova Valiliği Merkez Köylere Hizmet Götürme Birliği’ne ilişkin olması da dikkate alınarak, 3194 sayılı İmar Kanununun 26. unsuru uyarınca taşınmazın kamuya ilişkin bir yapı olup olmadığı ve anılan bu unsur kapsamında ruhsatının bulunup bulunmadığı hususu kıymetlendirilerek sonucuna nazaran bir karar verilmediği ve davacıların yapı sahibi olmadıkları tarafındaki argümanlarının karşılanmadığı görülmüştür.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Üstte özetlenen münasebetle kısmen davanın reddine, kısmen dava konusu sürecin iptaline ait Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf müracaatlarının reddine dair temyize mevzu Bursa Bölge Yönetim Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesinin 31/12/2021 tarih, E:2021/1257, K:2021/774 sayılı kararının BOZULMASINA,
2. Yine bir karar verilmek üzere evrakın Bursa Bölge Yönetim Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 23/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
