Pekin’de düzenlenen 3. Jenerasyon ve Yol Forumu’nun açılış konuşmasını yapan Şi, Çin’in tarihi İpek Yolu güzergahında Doğu-Batı ticaretini yine canlandırma maksadıyla başlattığı teşebbüsü yenileyerek yüksek kalitede işbirliği haline getirmek hedefiyle atılması planlanan adımlara dair bilgi verdi.
İlk olarak, kara ve deniz ayaklarıyla başlayan teşebbüsü çok boyutlu bir irtibatlılık ağına dönüştürmeyi planladıklarını söz eden Şi, bu kapsamda kara güzergahlarından “Çin-Avrupa Demiryolu Ekspresi” olarak isimlendirilen çizgisi geliştirmeyi sürdüreceklerini, ayrıyeten Hazar-geçişli memleketler arası ulaştırma koridorları oluşturmak ve Avrasya kıtasında kara ve demir yollarıyla irtibatlı yeni bir lojistik koridoru inşa etmek için ortak eforlara katkı sağlayacaklarını bildirdi.
Şi, “Deniz İpek Yolu” olarak isimlendirilen deniz güzergahını yeni limanlar ve gemicilik ile ticaret hizmetlerini entegre ederek büyüteceklerini, Yeni Memleketler arası Kara-Deniz Ticaret Koridoru ve Hava İpek Yolu’nun oluşturulması uğraşlarına sürat vereceklerini kaydetti.
Dışa açılma ve reform
Şi, Çin’in, açık bir dünya iktisadını desteklediğini, bu emelle İpek Yolu e-ticaret işbirliği pilot bölgelerinin oluşturulacağına, daha fazla ülke ile hür ticaret ve yatırım muhafaza mutabakatları imzalayacağına işaret etti.
İmalat endüstrinde yabancı yatırımların önündeki tüm mahzurları kaldıracaklarını, hudut çok hizmet ticareti ve yatırımlarında dışa açılımı sürdüreceklerini, dijital eserler ve hizmetlere piyasa erişimini genişleteceklerini söyleyen Şi, devlet şirketleri, fikri mülkiyet ve kamu ihalelerinde ıslahatı derinleştireceklerini vurguladı.
Kuşak ve Yol Forumu kapsamındaki CEO Tepesi’nde bu yıl toplam 97,2 milyar dolarlık muahede yapıldığını belirten Şi, 2024 ile 2028 ortasındaki 5 yılda, Çin’in mal ticaretinin 32 trilyon dolara, hizmet ticaretinin de 5 trilyon dolara ulaşmasının beklendiğini kaydetti.
“Küçük fakat akıllı” işbirliği programları
Çin’in Nesil ve Yol kapsamında, insanların ömür ve geçim kurallarını geliştirmeye yönelik, “küçük fakat akıllı” pratik işbirliği programları yürüteceğini söz eden Şi, Çin Kalkınma Bankası ve Çin İhracat-İthalat Bankasının, bu tip projelerin finansmanı için 350 milyar yuan (yaklaşık 47,8 milyar dolar) kredi penceresi açacağını, İpek Yolu Fonu’na da bu doğrultuda 80 milyar yuan (yaklaşık 10,9 milyar dolar) ek kaynak aktarılacağını belirtti.
Şi, Çin’in geçim kaidelerini düzgünleştirmeye yönelik küçük ölçekli 1000 takviye programı yürüteceğini kaydederek, ayrıyeten “Luban Atölyeleri” ismi verilen memleketler arası eğitim merkezleri ve başka inisiyatiflerle mesleksel eğitim alanında işbirliğini artıracağına işaret etti.
Yeşil kalkınma
Çin’in etrafla uyumlu yeşil kalkınmayı teşvik edeceğini vurgulayan Şi, “yeşil altyapı”, “yeşil enerji” ve “yeşil ulaştırma” alanlarında işbirliklerini derinleştireceğini, BRI Milletlerarası Yeşil Kalkınma Koalisyonu’na takviyesini artıracağını kaydetti.
Şi, Çin’in Jenerasyon ve Yol için “Yeşil Yatırım İlkeleri”ni uygulamaya koyacağını belirterek, iştirakçi ülkelere 2030’a kadar 100 bin işçi eğitimi için imkan sağlayacağını aktardı.
Bilim, teknoloji ve inovasyon
Çin’in “Kuşak ve Yol Bilim, Teknoloji ve İnovasyon İşbirliği Aksiyon Planı”nı uygulamayı sürdüreceğinin altını çizen Şi, gelecek 5 yılda iştirakçi ülkelerle ortak laboratuvar sayısını 100’e çıkarmayı planladıklarını bildirdi.
Şi, forumda Çin’in “Küresel Yapay Zeka İdaresi Girişimi”ni açıklayacağını duyurarak, “Dünyada yapay zekanın tertipli ve inançlı gelişimini daima birlikte teşvik etmek için öbür ülkelerle etkileşimi ve diyaloğu geliştirmeye hazırız.” tabirini kullandı.
İnsanlar ortası etkileşim
Şi, Çin’in uygarlıklar ortasındaki diyaloğu geliştirmek için Yangzı Irmağı (Gök Irmak) havzasındaki son neolitik dönem kültürünün ismini taşıyan Liangcu Forumu’nu düzenleyeceğini aktardı.
İpek Yolu ülkelerinin müzeleri, kütüphaneleri, tiyatroları, sanat şenlikleri ortasında işbirliği düzeneklerinin kurulması, İpek Yolu kentleri ortasında milletlerarası turizm ittifakı oluşturulmasını öngördüklerini söyleyen Şi, Çin hükümetinin akademik araştırmacılığı desteklemeyi amaçlayan İpek Yolu Programı’nı sürdüreceğini kaydetti.
Dürüstlük temelinde işbirliği
Şi, Jenerasyon ve Yol için dürüstlük temelinde işbirliğini teşvik etmek üzere, işbirliği ortaklarıyla teşebbüste yer alacak şirketler için Dürüstlük ve Ahenk Kıymetlendirme Sistemi oluşturmayı planladıklarını bildirdi.
Kurumlaşma
Kuşak ve Yol işbirliğini için memleketler arası kurumlaşmayı güçlendireceklerinin altını çizen Şi, iştirakçi ülkelerle güç, vergilendirme, finansman, yeşil kalkınma, afet tedbire ve giderme, yolsuzlukla gayret, niyet kuruluşları, medya, kültür ve başka alanlarda çok taraflı işbirliği platformlarının oluşturulmasını destekleyeceklerini belirtti.
Şi, Çin’in Jenerasyon ve Yol Forumu’na konut sahipliği yapmayı sürdüreceğini, forum için sekretarya kuracağını aktardı.
Başkent Pekin’de, “Yüksek Kaliteli Nesil ve Yol İşbirliği: Ortak Kalkınma ve Refah için Birlikte” temasıyla düzenlenen 3. Nesil ve Yol Forumu’na 130’dan fazla ülke ve 30’dan fazla milletlerarası kuruluşun temsilcileri katıldı.
Forumda, 3 ana tepenin (dijital iktisat, irtibatlılık ve yeşil kalkınma) yanında, 6 alt tepe ve CEO Tepesi yapıldı.
