İlke Vakfı tarafından kurulan Türkiye Niyet ve Araştırmalar Merkezi (TODAM) Ankara’da 2022 yılı Hukuk İzleme Raporunun sunumunu yayımladı. Özel bir otelde düzenlenen toplantıya Anayasa Mahkemesi Başkanvekili, yüksek yargı organı üyeleri ve hukuk fakültesi dekanları katıldı.
Rapor sunumunu yapan avukat Ahmet Sait Öner, bölge adliye mahkemelerindeki belge sayılarının telaş verici boyutlara ulaştığı ve yargılama müddetlerinin uzadığını belirtti.
TODAM tarafından yayımlanan raporda 34 araştırmacı hukuk sisteminin genel görünümüne yönelik tespitlerde bulundu.
Raporun sonuç ve değerlendirmeler kısmı şu halde:
– Toplumsal medya karları adalet unsuru çerçevesinde vergilendirilmelidir.
– AİHM’in mülkiyet hakkına yönelik karar sayısının Türkiye aleyhine arttığı görülmektedir.
– En çok işlenen hatalar ortasında mal varlığına yönelik kabahatlerin birinci sırada olması hukuk- iktisat münasebeti açısından dikkat çekmektedir.
– Anayasa Mahkemesinin verdiği kararlar ortasındaki bütünlük ve tutarlılık devam ettirilerek mahkemeler hiyerarşisindeki prestiji korunmalıdır.
– Yargıdaki iş yükü hafiflemeli ve belge görülme mühletleri kısalmalıdır.
– Bölge adliye mahkemeleri (istinaf) ihdas emeline uygun formda yargı sistemindeki pozisyonu yerleşik hale getirilmelidir.
– Ticaret mahkemeleri ile yönetim ve vergi mahkemelerindeki genel görünüm olumludur.
– Hakim savcı yardımcılığı kurumu adalet hizmetlerinin faal olarak sunulmasına katkı sağlayacaktır.
– Amaç müddet uygulaması geliştirilmeli ve etkinleştirilmelidir.
– Arabuluculuk ve uzlaştırma uygulamaları, yargının iş yükünü azaltırken hem gerçek iktisat hem de yordam iktisadına katkı sunması sebebiyle yaygınlaştırılmalıdır.
– Göçmen sıkıntısı insan onuru, Anadolu örfü, dini hassasiyetler ve milletlerarası hukuk birlikte gözönüne alınarak tahlile kavuşturulmalı, bu bağlamda medya ve toplum nezdinde farkındalık oluşturulmalıdır.
– Konut krizi ve kira uyuşmazlıklarının yargıya getirdiği iş yüküne ait aktif bir planlama yapılarak, %25’lik üst hudut uygulamasının gözden geçirilmesi gerekmektedir.
Raporun bölge adliye mahkemeleri kısmında istinaf mahkemelerinde belge görülme mühletinin dikkat çekecek biçimde uzadığına dikkat çekildi. 2018 yılında belge sonuçlanma mühleti 176 gün iken 2022 yılında bu mühlet 311 güne kadar çıktı. Raporda uzayan müddetlerin bölge adliye mahkemelerinin kuruluş maksadına aksi düştüğü belirtildi. Raporun Yargıtay kısmında ise gaye mühlet uygulamasının ceza dairelerinde faal bir halde kullanılmadığına yer verildi.
