Ev, iş yeri ve araba hayaline kavuşmak isteyen vatandaş, kredi maliyetlerindeki artış sebebiyle bankalar yerine tasarruf finansman şirketlerinin kapısını daha çok çalmaya başladı. Türkiye’de 40 yıldır uygulanan tasarruf finansmanı metodu, yapılan yasal düzenlemelerle lisanslı olarak faaliyetlerini sürdürüyor. Sistem faizsiz bir model olması, küçük yatırımcıya alternatif sunması, tasarrufların direkt yatırıma yönelmesi üzere birçok avantajı bünyesinde barındırıyor. Tasarruf finansman modelinde maliyetler yüzde 8 ila 10 ortasında değişirken, bankalarda kredi faizleri yüzde 40-45’lere dayandı.
ÇÜRÜKLER AYIKLANDI
2021’deki regülasyonlar sonrası yatırımların teminat altına alınması ve kontrole tabi tutulmasıyla tasarruf finansman modeline olan itimat arttı. Yasal düzenleme kapsamında devlet denetimine intibak sağlamak için BDDK’ya başvuran 35 şirketten 21’inin tasfiyesine karar verildi. 8 firma da kendi isteğiyle oyun dışı kaldı. Kesimde yalnızca 6 şirket yoluna devam etti.
ÇEKİLİŞ YERİNE %40 ŞARTI
BDKK’nın tasarruf finansman şirketleri için koyduğu kurallar bütünü, sistemin sade, anlaşılır ve şeffaf olmasını sağladı. Daha evvel her şirketin farklı bir formülle faaliyet gösterdiği sistem artık “yüzde 40 kuralı”na nazaran işliyor. Müşteri, talep ettiği fiyatın yüzde 40’ını sistemde biriktirdiği vakit, kontratta yazılı olan ve başlangıçta belirlenen paraya kavuşuyor. Müşterinin talep ettiği finansmanı ne vakit alacağını; ödediği peşinat ölçüsü ve aylık ödeme meblağı üzere faktörler belirliyor.
SİSTEM BU TÜRLÜ İŞLİYOR
500 bin TL’lik finansman isteyen bir müşteri, sisteme 100 bin TL peşinat ve ayda 10 bin TL taksitle girdiğinde talep ettiği para ölçüsünün yüzde 40’ını (200 bin TL) 10 ayda biriktirmiş olur. Talep ettiği 500 bin TL ve 100 bin TL’lik peşinatının toplamından oluşan 600 bin TL’yi 11’inci ayda alan müşteri, taksitlerini imzaladığı plana nazaran ödemeye devam eder. Evvelki uygulamada ise müşteriye ödeme sırasının ne vakit geleceğini, dahil olduğu kümedeki bireyler ortasında çekilen kura belirliyordu. Bu durumda müşteri talihe bağlı olarak istediği parayı birkaç ay içinde alabildiği üzere, uzun mühlet beklemek durumunda da kalabiliyordu.
ARAÇTA 60 AY MESKENDE 120 AY VADE İMKANI
Tüm şahıs ve şirketler sırf yurt içinde konut, iş yeri yahut araç alımlarını karşılamak üzere tasarruf finansman şirketlerinden hizmet alabiliyor. Mukavelelerde finansman periyodunun azami vadesi mesken ve iş yeri için 120 ayı, araçta ise 60 ayı geçemiyor.
Müşteri sayısı 340 bine ulaştı
2022 yılında yüzde 15 ila yüzde 20 ortasında büyüyen bölümün pazar hacmi 50 milyar TL’yi aştı. Haziran 2023 prestijiyle toplam 433 adet şube ve 4 bin 130 kişilik istihdam büyüklüğüne ulaşan dalın müşteri sayısı da 340 bin kişi oldu. Tasarruf ve finansman periyoduna ilişkin mukavele meblağı ise 106 milyar TL’ye çıktı. O denli ki kesimdeki firmalar, 2023 yılında tasarruf finansmanının pazar büyüklüğünün yüzde 50 artışla 75 milyar TL’yi bulmasını bekliyor.
Cabir Turğut
