Bu isnada maruz kalanların türel güvencesidir
Disiplin kabahati teşkil eden fiillerle ilgili olarak soruşturma yapılması zarurî olduğu üzere soruşturmanın muhakkak tarzlar çerçevesinde yapılması da isnada maruz kalanların tüzel teminatıdır. Soruşturma buyruğu verilmesi; bağımsız ve üst yahut denk misyonda olan bir soruşturmacı atanması, olayla ilgili şahit ve soruşturulanın sözlerinin alınması, tabir alınmadan şahsa haklarının ve soruşturma konusunun bildirilmesi, isnat olunan fiille ilgili lehe ve aleyhe ayrıca kanıtların araştırılması, soruşturma sonucunda bir rapor hazırlanması ve bu raporda; olayın kıymetlendirilmesi soruşturmacının kanaat ve teklifini belirtmesi ve raporun ilgili makama sunulması, soruşturmayı yapan kişi ile soruşturmada elde edilen kanıtları kıymetlendirecek kişi yahut konseylerin başka olmasının, yasal müddet içerisinde isnat olunan fiiller bildirilerek sanığın savunmasının alınması gerekliliği disiplin hukukunun temel unsurlarından olduğu üzere hukuksal güvenlik unsurunun de gereğidir.
Soruşturmada izlenecek sistemin her bir evresi açıkça belirlenmiştir.
Bu bakımdan disiplin soruşturmalarının yapılmasında izlenecek formül, ceza verilecek fiiller ve ceza vermeye yetkili makam ve heyetler olumlu olarak mevzuatla belirlenmekte, doktrin ve yargısal içtihatlarla da husus ile ilgili disiplin hukuku unsurları oluşturulmaktadır. Buna nazaran, disiplin cezası verilebilmesi için kusurlu halin tespitinden sonra muhakkak mühletler içinde ilgili memur hakkında tarafsız bir soruşturmacı görevlendirilerek disiplin soruşturması açılması, kelam konusu soruşturmada memurun lehine ve aleyhine olan tüm kanıtların toplanarak ekleriyle birlikte bir soruşturma raporunun oluşturulması ve bu formda memurun hangi fiili, nerede, ne vakit, nasıl, ne formda işlediğinin somut, hukuken kabul edilebilir ve kanıtlarla kuşkuya yer vermeyecek açıklıkta ortaya konularak yetkili disiplin amiri yahut disiplin heyeti tarafından bir disiplin cezası verilmesi gerekmektedir.
Eylem net belirtilmeden davacıya ceza verilmiştir
Uyuşmazlıkta, davacının kusurlu olduğu argüman edilen aksiyonu hakkında, 28/12/2014 tarihinde tutulan tutanakla disiplin soruşturmasına başlanıldığı, aksiyonları net formda açıklanmadan sadece 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun, 125. unsurunun birinci fıkrasının (B) bendinin (a) alt bendi uyarınca hakkında disiplin soruşturması yapıldığı belirtilerek soruşturma müsaadesi alındığı ve anılan unsur kararı kapsamında davacıdan birinci savunmasını yapmasının istenildiği, akabinde davacının verdiği savunma dilekçesinde kullandığı tabirler sebebiyle aksiyonunun kusurlu olarak değil kasıtlı olarak kıymetlendirilebileceği belirtilerek ve tekrar aksiyonları net halde muhakkak edilmeden anılan Kanun’un 125. hususunun birinci fıkrasının (C) bendinin (a) alt bendi uyarınca son savunmasının istenilmesi ardından disiplin cezası sürecinin tesis edildiği anlaşılmıştır.
T.C.
DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Temel No: 2021/1778
Karar No: 2023/250
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : .
KARŞI TARAF (DAVALI) : . Bakanlığı
VEKİLİ: Av. .
İSTEMİN KONUSU:
… Yönetim Mahkemesinin. tarih ve E:., K:. sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
İstanbul ili, Silivri ilçesi, . Ceza İnfaz Kurumunda 2. müdür olarak vazife davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. unsurunun birinci fıkrasının (C) bendinin (a) alt bendi uyarınca 1/30 oranında aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına ait . Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Disiplin Amirliğinin . tarih ve . sayılı sürecinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:
… Yönetim Mahkemesince verilen . tarih ve E:., K:. sayılı kararla; davacının olay günü nöbetçi müdür olmasına karşın kurumda olmadığı, … isimli mahkumun tahliye süreçlerinin mahkum kabul vazifelisi ile infaz ve müdafaa başmemuru tarafından gerçekleştirildiğinin anlaşıldığı, bu durumun tahliyenin yolunu belirleyen Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün 45/1 Nolu Genelgesine alışılmamış olduğu, bu nedenle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. unsurunun birinci fıkrasının (C) bendinin (a) alt bendinde belirtilen, “kasıtlı olarak; verilen buyruk ve vazifeleri tam ve vaktinde yapmamak, vazife mahallinde kurumlarca belirlenen adap ve temelleri yerine getirmemek” hareketine uyduğu ve davacı hakkında tesis edilen dava konusu süreçte hukuka terslik bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN ARGÜMANLARI:
Kurumda 2. müdür olarak çalışan işçiye hakkaniyete alışılmamış uygulama yapıldığı, kendisine disiplin cezası verilmesinin ferdî çatışmalar sebebiyle olduğu hasebiyle dava konusu sürecin hukuka karşıt olduğu belirtilerek kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Dava konusu sürecin hukuka uygun olduğu belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ FİKRİ:
İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki evraklar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
İstanbul ili, Silivri ilçesi, . Numaralı . Ceza İnfaz Kurumunda 2. müdür olarak vazife davacının, 28/12/2014 tarihinde nöbetçi müdür olmasına karşın kurumda olmadığı, … isimli mahkumun tahliye süreçlerinin mahkum kabul vazifelisi ile infaz ve muhafaza başmemuru tarafından gerçekleştirildiğinden bahisle hakkında yapılan disiplin soruşturması sonucunda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. hususunun birinci fıkrasının (C) bendinin (a) alt bendi uyarınca 1/30 oranında aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına ait sürecin iptali istemiyle temyizen bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun, 125. hususunun birinci fıkrasının (C) bendinin (a) alt bendinde, “Kasıtlı olarak; verilen buyruk ve misyonları tam ve vaktinde yapmamak, vazife mahallinde kurumlarca belirlenen metot ve temelleri yerine getirmemek, vazifeyle ilgili resmi evrak, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak, hor kullanmak” fiili aylıktan kesme cezasını gerektiren fiil ve haller ortasında sayılmış, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Disiplin amiri ve disiplin cezaları” başlıklı 124. unsurunun ikinci fıkrasında, “Kamu hizmetlerinin gereği üzere yürütülmesini sağlamak hedefi ile kanunların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin Devlet memuru olarak emrettiği ödevleri yurt içinde yahut dışında yerine getirmeyenlere, uyulmasını zarurî kıldığı konuları yapmayanlara, yasakladığı işleri yapanlara durumun niteliğine ve yük derecesine nazaran 125 inci hususta sıralanan disiplin cezalarından birisi verilir.” kararına yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un “Disiplin şuraları ve disiplin amirleri” başlıklı 134. unsurunda; disiplin heyetlerinin kuruluş, üyelerinin misyon mühleti, görüşme ve karar metodu, hangi memurlar hakkında karar verebilecekleri ve disiplin amirlerinin tayin ve tespitinde uygulanacak asıllar ile bunların yetki ve sorumlulukları üzere konuların Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği karar altına alınmıştır.
24/10/1982 tarih ve 17848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Disiplin Şuraları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmelik’in 19. hususunun ikinci fıkrasının (a) bendinde; “Memurların uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ve memurluktan çıkarma cezalarından biriyle cezalandırılması gereken disipline muhalif davranışlarını öğrendikleri tarihten itibaren kanunen belirli müddetler içinde disiplin soruşturmasını başlatarak; gerekli cezayı uygulayarak, disiplin cezası verme yetkisinin vakit aşımına uğramasını önlemek,” zorunda oldukları belirtilmiştir.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Disiplin cezaları, kamu hizmetinin gereği üzere yürütülebilmesi bakımından kamu vazifelilerinin mevzuat uyarınca yerine getirmek zorunda oldukları ödev ve sorumlulukları ifa etmemeleri yahut mevzuatta yasaklanan fiillerde bulunmaları durumunda uygulanan yaptırımlar olup, memurların özlük hakları üzerinde direkt ve kıymetli sonuçlar doğurmaları sebebiyle subjektif ve ferdi tesirleri bulunduğu üzere kamu misyonunun gereği üzere sürdürülmesi ve kamu nizamının sağlanması bakımından objektif ve kamusal değere sahiptirler.
Bu bakımdan disiplin soruşturmalarının yapılmasında izlenecek yol, ceza verilecek fiiller ve ceza vermeye yetkili makam ve konseyler olumlu olarak mevzuatla belirlenmekte, doktrin ve yargısal içtihatlarla da husus ile ilgili disiplin hukuku prensipleri oluşturulmaktadır. Buna nazaran, disiplin cezası verilebilmesi için kusurlu halin tespitinden sonra muhakkak müddetler içinde ilgili memur hakkında tarafsız bir soruşturmacı görevlendirilerek disiplin soruşturması açılması, kelam konusu soruşturmada memurun lehine ve aleyhine olan tüm kanıtların toplanarak ekleriyle birlikte bir soruşturma raporunun oluşturulması ve bu biçimde memurun hangi fiili, nerede, ne vakit, nasıl, ne formda işlediğinin somut, hukuken kabul edilebilir ve kanıtlarla kuşkuya yer vermeyecek açıklıkta ortaya konularak yetkili disiplin amiri yahut disiplin konseyi tarafından bir disiplin cezası verilmesi gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen kararlar doğrultusunda; disiplin kabahati teşkil eden fiillerle ilgili olarak soruşturma yapılması zarurî olduğu üzere soruşturmanın muhakkak yordamlar çerçevesinde yapılması da isnada maruz kalanların hukuksal garantisidir. Soruşturma buyruğu verilmesi; bağımsız ve üst yahut denk misyonda olan bir soruşturmacı atanması, olayla ilgili şahit ve soruşturulanın tabirlerinin alınması, tabir alınmadan bireye haklarının ve soruşturma konusunun bildirilmesi, isnat olunan fiille ilgili lehe ve aleyhe ayrıca kanıtların araştırılması, soruşturma sonucunda bir rapor hazırlanması ve bu raporda; olayın kıymetlendirilmesi soruşturmacının kanaat ve teklifini belirtmesi ve raporun ilgili makama sunulması, soruşturmayı yapan kişi ile soruşturmada elde edilen kanıtları kıymetlendirecek kişi yahut heyetlerin farklı olmasının, yasal mühlet içerisinde isnat olunan fiiller bildirilerek sanığın savunmasının alınması gerekliliği disiplin hukukunun temel prensiplerinden olduğu üzere türel güvenlik prensibinin de gereğidir.
Uyuşmazlıkta, davacının kusurlu olduğu tez edilen aksiyonu hakkında, 28/12/2014 tarihinde tutulan tutanakla disiplin soruşturmasına başlanıldığı, aksiyonları net formda açıklanmadan sadece 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun, 125. hususunun birinci fıkrasının (B) bendinin (a) alt bendi uyarınca hakkında disiplin soruşturması yapıldığı belirtilerek soruşturma müsaadesi alındığı ve anılan husus kararı kapsamında davacıdan birinci savunmasını yapmasının istenildiği, akabinde davacının verdiği savunma dilekçesinde kullandığı sözler sebebiyle aksiyonunun kusurlu olarak değil kasıtlı olarak kıymetlendirilebileceği belirtilerek ve yeniden hareketleri net halde aşikâr edilmeden anılan Kanun’un 125. unsurunun birinci fıkrasının (C) bendinin (a) alt bendi uyarınca son savunmasının istenilmesi ardından disiplin cezası sürecinin tesis edildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, davacı hakkında 657 sayılı Kanun kararlarına uygun formda soruşturma müsaadesi, savunma ve son savunma alınmadan, yoluna uygun yapılmış bir disiplin soruşturması bulunmadan disiplin cezası sürecinin tesis edildiği görüldüğünden, tesis edilen dava konusu süreçte hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu prestijle, davanın reddi istikametindeki Yönetim Mahkemesi kararında tüzel isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. unsuruna uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın üstte özetlenen münasebetle reddine ait temyize bahis … Yönetim Mahkemesinin . tarih ve E:., K:. sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yine bir karar verilmek üzere belgenin anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. hususu uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. unsurunun 1. fıkrası uyarınca bu kararın bildirim tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 06/02/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
