Hazine ve Maliye Bakanlığı, eylül ayına ait bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.
Buna nazaran, eylülde bütçe gelirleri, geçen yılın birebir ayına kıyasla yüzde 113,2 artarak 441 milyar 265 milyon liraya, bütçe masrafları de yüzde 99,8 artışla 570 milyar 482 milyon liraya ulaştı.
Ocak-eylül devrinde ise bütçe gelirleri geçen yılın birebir devrine kıyasla yüzde 74,2 yükselerek 3 trilyon 439 milyar 983 milyon liraya çıktı. Bütçe sarfiyatları de tıpkı devirde yüzde 95,6 artarak 3 trilyon 952 milyar 585 milyon lirayı buldu.
Böylece merkezi idare bütçesi eylülde 129 milyar 218 milyon lira, ocak-eylül devrinde ise 512 milyar 602 milyon lira açık verdi.
Merkezi idare bütçesinden ocak-eylül devrinde 3 trilyon 952 milyar 585 milyon lira harcama yapılırken, bütçe gelirleri 3 trilyon 439 milyar 983 milyon liraya ulaştı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, eylül ayı bütçe gerçekleşmeleri raporunu açıkladı.
Buna nazaran, merkezi idare bütçe sarfiyatları Eylül 2022’de 285 milyar 567 milyon lira iken bu yılın tıpkı ayında yüzde 99,8 artışla 570 milyar 482 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2023’te merkezi idare bütçe sarfiyatları için öngörülen 5 trilyon 589 milyar 85 milyon lira ödeneğin yüzde 10,2’si kullanılmış oldu.
Geçen yıl eylülde 45 milyar 511 milyon lira faiz dışı açık elde edilirken, bu yılın birebir ayında da 58 milyar 454 milyon lira açık verildi.
Faiz hariç bütçe sarfiyatları, geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 97,9 artarak 499 milyar 719 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç sarfiyatların bütçe ödeneklerine nazaran gerçekleşme oranı ise 2022’nin birebir ayında yüzde 10,1 iken geçen ay da yüzde 10,1 olarak hesaplandı.
Eylülde işçi sarfiyatları, geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 118,5 artarak 134 milyar 355 milyon lira olurken, işçi sarfiyatları için bütçede öngörülen 952 milyar 308 milyon lira ödeneğin yüzde 14,1’i kullanıldı.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi sarfiyatları, eylülde geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 82,8 artışla 17 milyar 354 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 150 milyar 392 milyon lira ödeneğin yüzde 11,5’i kullanılmış oldu.
Söz konusu periyotta, mal ve hizmet alım sarfiyatları için bütçede öngörülen 419 milyar 443 milyon lira ödeneğin yüzde 10’u harcandı. Eylülde yüzde 89,3 artışla 41 milyar 952 milyon lira mal ve hizmet alımı sarfiyatı gerçekleşti.
Cari transferler eylülde, geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 88,1 artarak 211 milyar 952 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 1 trilyon 940 milyar 901 milyon lira ödeneğin yüzde 10,9’u kullanıldı.
Eylülde 37 milyar 122 milyon lira sermaye masrafı gerçekleşirken, sermaye transferi 33 milyar 287 milyon lira olarak gerçekleşti. Borç verme masrafları ise 23 milyar 707 milyon lira oldu. Faiz sarfiyatları geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 113,7 artışla 70 milyar 764 milyon lira olarak kayıtlara geçti.
Bütçe gelirleri
Merkezi idare bütçe gelirleri, geçen yılın eylül ayında 206 milyar 940 milyon lira iken geçen ay yüzde 113,2 artarak 441 milyar 265 milyon liraya yükseldi. Bütçe iddiasına nazaran bütçe gelirlerinin eylül ayı gerçekleşme oranı 2022’de yüzde 8,1 iken geçen ay yüzde 9 oldu.
Vergi gelirleri tahsilatı, geçen ay, Eylül 2022’ye nazaran yüzde 122,6 artarak 386 milyar 224 milyon liraya çıktı. Vergi gelirlerinin bütçe varsayımına nazaran gerçekleşme oranı ise 2022’de yüzde 7,9 iken geçen ay yüzde 9 olarak hesaplandı.
Genel bütçe vergi dışı öteki gelirleri yüzde 63,4 artışla 46 milyar 608 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli yönetimlerin öz gelirleri 6 milyar 797 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 1 milyar 636 milyon lira olarak kaydedildi.
Vergi tipleri prestijiyle eylülde geçen yılın tıpkı ayına nazaran gelir vergisi yüzde 97, kurumlar vergisi yüzde 199,7, dahilde alınan katma paha vergisi yüzde 248,5, özel tüketim vergisi yüzde 161,5, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 127,1, ithalde alınan katma kıymet vergisi yüzde 71, damga vergisi yüzde 86,8, harçlar yüzde 76,7, başka vergiler tahsilatı yüzde 137,9 arttı.
Ocak-eylül devri gerçekleşmeleri
Merkezi idare bütçe sarfiyatları Ocak-Eylül 2022 devrinde 2 trilyon 20 milyar 760 milyon lira iken bu yılın tıpkı devrinde yüzde 95,6 artışla 3 trilyon 952 milyar 585 milyon liraya yükseldi. Böylece 2023’te merkezi idare bütçe sarfiyatları için öngörülen 5 trilyon 589 milyar 85 milyon lira ödeneğin yüzde 70,7’si kullanılmış oldu.
Faiz hariç bütçe sarfiyatları ocak-eylül periyodunda geçen yılın birebir devrine kıyasla yüzde 92 artarak 3 trilyon 481 milyar 721 milyon liraya çıktı. Faiz hariç sarfiyatların bütçe ödeneklerine nazaran gerçekleşme oranı yüzde 70,4 olarak hesaplandı.
Personel masrafları kelam konusu periyotta yüzde 117,8 artışla 96 milyar 890 milyon lira olurken işçi sarfiyatları için bütçede öngörülen 952 milyar 308 milyon lira ödeneğin yüzde 100,9’u kullanıldı.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi sarfiyatları, bu devirde geçen yılın birebir periyoduna kıyasla yüzde 97,8 artarak 137 milyar 15 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 150 milyar 392 milyon lira ödeneğin yüzde 91,1’i kullanılmış oldu.
Ocak-eylül periyodunda mal ve hizmet alım sarfiyatları için bütçede öngörülen 419 milyar 443 milyon lira ödeneğin yüzde 65,3’ü harcandı. Bu periyotta yüzde 83,8 yükselişle 273 milyar 997 milyon lira mal ve hizmet alımı masrafı gerçekleşti. Cari transferler yüzde 96 artarak 1 trilyon 624 milyar 5 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 1 trilyon 940 milyar 901 milyon lira ödeneğin yüzde 83,7’si kullanıldı.
Söz konusu periyotta 236 milyar 349 milyon lira sermaye masrafı, 133 milyar 771 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme sarfiyatları ise 115 milyar 695 milyon lira olarak hesaplandı. Faiz sarfiyatları yüzde 127,3 artarak 470 milyar 864 milyon lira oldu.
Ocak-eylül periyodu bütçe gelirleri
Merkezi idare bütçe gelirleri, geçen yılın ocak-eylül devrinde 1 trilyon 975 milyar 260 milyon lira iken bu yılın tıpkı devrinde yüzde 74,2 artışla 3 trilyon 439 milyar 983 milyon liraya çıktı. Bütçe varsayımına nazaran, bütçe gelirlerinin ocak-eylül devri gerçekleşme oranı 2022’de yüzde 77,4 iken bu yılın birebir periyodunda yüzde 69,8 oldu.
Vergi gelirleri tahsilatı, kelam konusu devirde geçen yılın ocak-eylül periyoduna nazaran yüzde 81 artarak 2 trilyon 982 milyar 35 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe kestirimine nazaran gerçekleşme oranı ise yüzde 69,8 olarak kayıtlara geçti.
Genel bütçe vergi dışı başka gelirleri de yüzde 34,7 artarak 383 milyar 116 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli yönetimlerin öz gelirleri 55 milyar 595 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 19 milyar 237 milyon lira olarak belirlendi.
Vergi tipleri prestijiyle ocak-eylül devrinde geçen yılın birebir periyoduna nazaran gelir vergisi yüzde 93,9, kurumlar vergisi 31,4, dahilde alınan katma bedel vergisi yüzde 175,5, özel tüketim vergisi yüzde 119,3, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 119,4, ithalde alınan katma paha vergisi yüzde 54,9, damga vergisi yüzde 102,2, harçlar yüzde 76,6 ve öbür vergi gelirleri yüzde 98,7 arttı.
