İleri yaş periyodunda görülen bağışıklık düzeyindeki düşüklük, hastalıklara karşı o kimseleri daha da savunmasız hale getiriyor. Pekala bunun sebebi ne? İşte karşılığı…
Hürriyet Muharriri Osman Müftüoğlu, bağışıklık yaşının nasıl gençleştirilebileceğini ve sıhhat açısından dikkate almamız gereken birtakım kıymetli noktaları kaleme aldı.
Yazar Osman Müftüoğlu’nun bugünkü köşe yazısı:
Pandeminin başlangıcından bu yana bağışıklık sorunu sıhhat gündemimizin bir numaralı unsuruydu. İki numaralı gündem unsuru ise 65 yaş üzerindekilere getirilen kısıtlamalar oldu. Yasaklar daima onlarda ağırlaştırıldı, rastgele bir kısıtlama olduğunda da gözler çabucak ve anında onlara çevrildi. Aslında bu sürpriz bir gelişme de değildi. Çünkü bir ve iki numaralı gündem hususları aslında iç içeydi: Yaş ilerledikçe bağışıklık zayıflıyor, hastalığa yakalanma ihtimali de onu ağır geçirme mümkünlüğü da artıyordu. Pekala, bağışıklık gücündeki yaşa bağlı azalmanın nedeni neydi? Ve bir soru daha: Bu güç azalması yavaşlatılabilir, bağışıklık yaşı düşürülebilir miydi? Bu ve misal soruların cevapları için buyurun…
BİR BİLGİ: 65 YAŞ VE ÜZERİNDEKİLERDE RİSK NEDEN DAHA YÜKSEK
65 yaşı geçenlerin COVID-19’u daha ağır geçirmelerinin iki temel nedeni var. Birincisi bu yaşlarda kronik hastalıkların (şeker hastalığı, hipertansiyon, KOAH, kalp yetmezliği…) daha sık görülmesi. İkinci nedene gelince… İkinci neden de en az birincisi kadar değerli: Bağışıklık sisteminin yaşlanmış olması. Ayrıyeten şu bilgi çok net ve açık: Yaşımız ilerledikçe bağışıklık sistemimiz de yıpranmadan hissesini alıyor. Gençlik ve orta yaş periyotlarındaki gücünden çok şey kaybediyor. Tam da bu noktada, yeni bir haftaya başlarken sizinle sevindirici bir bilgiyi de paylaşmam gerekiyor: Bağışıklık yaşınızı düşürmeniz, daha genç bir bağışıklık sistemine sahip olabilmeniz mümkün. Nasıl mı? Lütfen sağdaki kutuyu dikkatli okuyun.
ÇARE SİZSİNİZ HER GÜN YÜRÜYÜN
EĞER bağışıklık yaşınızı küçültmek, 70’li yaşlarda bile 30’lu yaşlardaki bağışıklık gücünüzü koruyup sürdürmek, velhasıl genç ve güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olmak istiyorsanız, yapacağınız en değerli yatırım, atacağınız bir numaralı adım yürümek olsun. Bilimsel bir araştırmada da net ve açık olarak gösterildi ki günde 10 bin adım atanların bağışıklık hücreleri neredeyse 20’li 30’lu yaşlardaki gençlerin kadar güçlü, faal ve maharetli. Bu bilginin kaynağı çalışmalarını uzun müddettir büyük bir dikkatle izlediğim değerli bir araştırma merkezinin yöneticisi Prof. Janet M. Lord.
İŞTE O İLAÇ: HER GÜN 10 BİN ADIM
PROF. Janet M. Lord, Birmingham Üniversitesi’nin (İngiltere) değerli araştırma merkezlerinden birinin, ‘Institute of Inflammation and Ageing’in yöneticisi. Bilhassa D vitamini ve idmanın sıhhat faydaları ve yaşlanmayı yavaşlatıcı tesirini araştıran değerli bir bilim insanı. O da benim üzere yaşlanmaya bağlı kas kaybı ve yaşlanmayı hızlandıran kronik iltihap problemine takıntılı. Prof. Dr. Janet M. Lord diyor ki: “Yaşamlarını daima ve sistemli idmanla devam ettiren şahısların T hücreleri daha fazla. Ve bu hücrelerin askeri eğitimi gördükleri timus bezleri daha yavaş küçülüyor.”
YAŞLANINCA BAKIN NELER OLUYOR?
DAHA evvel de yazdım, bağışıklık sistemi muazzam bir tertip. Hücreleri, doku organları içine alan harika bir orkestra. Bu orkestranın en kıymetli hücresel ögeleri ise T ve B LENFOSİTLERİ. Bu hücrelerden “T”leri “mikroplarla göğüs göğüse savaşan askerlerimiz”, B’leri ise “o askerler olsun olmasın, her an misyon yapmaya hazır silahlarımızı, antikorlarımızı üreten çalışkan hücrelerimiz” olarak düşünebilirsiniz. Çok güzel biliyoruz ki yaşlandıkça T ve B hücrelerimiz sayıca azalmaya başlıyor. Münasebetiyle enfeksiyonlarla uğraş etme gücümüz 60’lı yaşlar sonrasında yetersiz hale geliyor. Pekala bu işin bir dermanı, bir ilacı, bir aşısı filan yok mu? T ve B hücrelerinin yaşlanması, sayıca azalması, onları üreten dokuların, organların (kemik iliği, timus bezi, lenf bezleri, bağırsaklardaki bağışıklık organizasyonu) ileri yaşlarda bile genç ve güçlü tutulması mümkün olamaz mı? Olur! Ancak birtakım kaideleri var. İsterseniz tam da bu noktada 2 numaralı kutuya geçelim.
ÖZETİ ŞUDUR: HAREKET EDİN!
EĞER bağışıklık pasaportunuzun mühletini uzatmak ve daha genç bir bağışıklık sistemine sahip olmak istiyorsanız, öncelikle neleri yiyip içeceğinize değil, ne ölçüde ve sıklıkla hareket ettiğinize odaklanın. Adımlarınızın sayısını arttırın, lokmalarınızın sayısını azaltın. Bugünün son cümlesi de tekrar Prof. Janet M. Lord’dan geliyor: “Sadece hareket edin! Ne kadar hareket ederseniz o kadar kârdasınız.”
BAĞIŞIKLIK YAŞINIZI KÜÇÜLTMEK İSTİYORSANIZ…
TAVSİYE 1: Her gün yürüyün. Günde 5 bin adımdan daha azına razı olmayın. Mümkünse 10 bin adımı hedefleyin. Adımların tamamını tek seferde atmak zorunda da değilsiniz. Antrenmanı gün içerisine yaymanızda birebir sonucu verecektir.
TAVSİYE 2: UYKUNUZDAN TAVİZ VERMEYİN. 6-8 saatlik kaliteli bir uykuyu hedefleyin. Erken yatıp, erken kalkmak vazgeçilmezlerinizden biri olsun. Uyku eksikliği ve kalitesizliği bağışıklık sistemini süratle yaşlandırıyor.
TAVSİYE 3: GERİLİMİNİZİ YÖNETMEYİ VE HUZUR HALKANIZI GENİŞLETMEYİ HEDEFLEYİN. Gerilimler, korkular çoğalıp huzur azaldıkça bağışıklık sistemi daha süratli yaşlanıyor.
TAVSİYE 4: YETERLİ, İSTİKRARLI VE ÇEŞİTLİ BESLENİN. Bitki yüklü besinlere yönelin, şekeri hayatınızdan uzaklaştırmaya uğraş edin.
NOT: Dikkat ederseniz, zannedildiğinin tersine beslenme problemi birinci değil, dördüncü sırada yer alan bir belirleyici.
