Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan karara nazaran, Trabzon 2. Asliye Ceza Mahkemesi, baktığı bir davada, 5271 sayılı CMK’nın 273. unsurunda yer alan, mahkemenin kararına karşı istinaf istemi için “kararın açıklanmasından itibaren 7 gün mühlet tanınmasına” ait kararın iptali istemiyle dava açtı.
Dava dilekçesinde, istinaf kanun yoluna müracaat mühletinin, kararın açıklanmasından itibaren başladığı belirtilerek, kararın münasebetinin duruşma tutanağına geçirilmediği durumlarda gerekçeyi bilmeyen sanık tarafından istinaf mühletinin kararın açıklanmasından itibaren başlatılmasının sanığa ağır külfet yüklediği savunuldu.
İptal istemini görüşen Yüksek Mahkeme, CMK’nın 273. unsurunun 1 numaralı fıkrasının, “İstinaf istemi, kararın açıklanmasından itibaren 7 gün içinde kararı veren mahkemeye bir dilekçe verilmesi suretiyle yapılır.” biçimindeki birinci cümlesinde yer alan “… kararın açıklanmasından itibaren…” ibaresinin Anayasa’ya ters olduğuna ve iptaline karar verdi. İptal kararı, 9 ay sonra yürürlüğe girecek.
– Kararın gerekçesinden
Anayasa Mahkemesinin münasebetinde, CMK’nin 232. hususunda, lokal mahkeme kararının ana çizgileriyle duruşmada anlatılmasının, münasebetinin de en geç 15 gün içinde dava belgesine konulmasının öngörüldüğü, itiraz için taraflara mühlet tavır dilekçesi verilmesi zaruriliği getirildiği belirtildi.
Başvurucunun istinaf kanun yoluna başvurma hakkını gereği üzere kullanabilmesi için kararın hangi münasebetle verildiğini bilmesi gerektiği vurgulanan münasebette, “Nitekim kanun yolunda ileri sürülecek istinaf sebepleri, kararın sırf sonucuyla değil, gerekçesiyle de ilgili olabilir. Bu bakımdan ceza yargılamasında temelli evraklardan olan ve kararın maddi ve türel temelini oluşturan gerekçeyi içerir kararın kanun yoluna müracaat hakkını kullanabilmesi için taraflara bildirilmesi gerekir.” tespiti yapıldı.
Hükmün gerekçesiyle birlikte açıklanmadığı, yalnızca karar sonucunun tefhim edildiği durumlarda hak kayıplarının önüne geçilebilmesi için duruşmada hazır olan taraflara müddet tavır dilekçesi verme imkanı tanındığı aktarılan münasebette, şunlar kaydedildi:
“Hükmün gerekçesiyle birlikte açıklanmadığı, yalnızca karar sonucunun tefhim edildiği durumlarda, istinaf kanun yoluna müracaat mühletini kararın açıklanmasından itibaren başlatan ve kanun yoluna başvuracak tarafa öncelikle müddet tavır dilekçesi, gerekçeli kararın bildirisinden sonra ise istinaf nedenlerini bildirir ikinci bir dilekçe sunma mecburiliği öngören kuralın ulaşılmak istenen gaye bakımından zarurî olmadığı, mahkemeye erişim hakkına gerekli olmayan bir sınırlama getirdiği anlaşılmaktadır.
Mahkemeye erişim hakkına getirilen sınırlamayla ulaşılmak istenen yasal gaye ve şahısların mahkemeye erişim hakkından yararlanmasındaki ferdi fayda ortasında makul bir orantının kurulamadığı anlaşılmaktadır. Bu prestijle kuralın, münasebeti açıklanmayan kararlar tarafından mahkemeye erişim hakkını güçleştirdiği ve kuralla hedeflenen hedefe ulaşıldığında elde edilecek kamusal faydayla kıyaslandığında bireylere çok külfet yüklediği, mahkemeye erişim hakkını orantısız, münasebetiyle ölçüsüz bir biçimde sınırladığı anlaşılmaktadır.”
Gerekçede, düzenlemedeki, “.hükmün açıklanmasından itibaren.” ibaresinin iptal edilmesi nedeniyle doğacak hukukî boşluğun kamu faydasını ihlal edecek nitelikte görüldüğü, bu nedenle kurala ait iptal kararının, kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak 9 ay sonra yürürlüğe girmesine karar verildiği belirtildi.
