İlk derece mahkemesi: Ek şartlar için YÖK’ten onay gerekir
İlanda belirtilen ek şarta ait olarak Yükseköğretim Konseyinden onay alınması gerekirken Kanunda öngörülmeyen ve de Yükseköğretim Şurasından onay alınmadan ek şartlar getirilerek ilan edilen profesörlük takımına yapılan atama sürecinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu sürecin iptaline karar verilmiştir.
Danıştay: YÖK’ün onayına muhtaçlık yoktur
Profesörlüğe atamaya ait taban şartların ilgili mevzuatta belirlendiği ve üniversitelere bunların haricinde Yükseköğretim Konseyi’nin onayını almak koşuluyla ek şartlar belirleme yetkisi tanındığı açık olup, 2547 sayılı Kanun’un süreç tarihinde yürürlükte olan haliyle 26. hususunda yer alan “bilim disiplinleri ortasındaki farklılık” ibaresi dikkate alındığında, bahsedilen ek şartların o bilim alanı için genel nitelikteki şartlar olarak anlaşılması gerekmektedir.
Bu prestijle, profesör takımlarına yapılacak atamalar için 2547 sayılı Kanun’da belirtilen şartların dışında, üniversitelerin senatoları tarafından, anılan takımlara yapılacak atamalar için belirlenen ve maddede yer almayan genel ve objektif nitelikteki ek kriterler için Yükseköğretim Konseyi’nin onayının alınması zaruridir. Fakat, üniversiteler tarafından ilan edilen bir takım için, gereksinim ve hizmet gerekleri göz önünde bulundurularak getirilen özel ve ilan edilen takıma mahsus, spesifik şartların ise, Yükseköğretim Konseyi’nin onayına tabi olmadığı kuşkusuzdur.
Bu durumda, üniversiteler tarafından ilan edilen bir takım için getirilen, özel ve ilan edilen takıma has, spesifik şartların Yükseköğretim Konseyi’nin onayına tabi olmadığı anlaşıldığından; dava konusu edilen ek şartın; objektif ve denetlenebilir, şahısları tanımlar nitelikte olup olmadığı, muhtaçlık ve hizmet gerekleri gözetilmek suretiyle getirilip getirilmediği istikametlerinden hukuka uygunluk kontrolü yapılması gerekmektedir.
T.C.
DANIŞTAY
SEKİZİNCİ DAİRE
Temel No: 2020/2164
Karar No: 2023/1938
İSTEMİN KONUSU:
. Bölge Yönetim Mahkemesi… İdari Dava Dairesinin . gün ve E:., K:. sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: … Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Mineroloji-Petrografi Anabilim Kolunda açık bulunan Profesörlük takımına atanmak için müracaatta bulunan davacı tarafından, kelam konusu takıma Doç. Dr. …’nin atanmasının uygun bulunmasına ait . tarih ve . sayılı … Üniversitesi İdare Konseyi kararının Rektörlük tarafından onanması suretiyle yapılan atama sürecinin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:
… Yönetim Mahkemesince verilen . tarih ve E:., K:. sayılı kararda; ilanda belirtilen ek şarta ait olarak Yükseköğretim Konseyinden onay alınması gerekirken Kanunda öngörülmeyen ve de Yükseköğretim Şurasından onay alınmadan ek şartlar getirilerek ilan edilen profesörlük takımına yapılan atama sürecinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu sürecin iptaline karar verilmiştir.
Bölge Yönetim Mahkemesi kararının özeti:
İstinaf müracaatına husus kararın hukuka ve tarza uygun olduğu ileri sürülen tezlerin kelam konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Tarzı Kanunu’nun 45. hususunun 3. fıkrası uyarınca istinaf müracaatının reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN TEZLERİ:
DAVACININ SAVI: Atanan …’nin akademik çalışmalarında intihal bulunduğu, intihal nedeniyle bir karar verilmesi gerektiği sav edilmektedir.
DAVALININ ARGÜMANI:
Dava konusu sürecin mevzuata uygun olarak tesis edildiği, davacı ve Doç. Dr. …’nin birebir takım için müracaatta bulunduğu, beş şahıstan oluşan profesörlük heyetinin tamamının Doç. Dr. …’nin ilgili takıma atanması tarafında görüş bildirdiği, Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Heyetinin . tarih ve . sayılı kararı ile şikayete husus Doç. Dr. …’nin makalelerinde eksper raporları ve etik şurasının incelemeleri doğrultusunda … Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi kapsamında etik ihlal olmadığı tarafında karar verildiği ileri sürülmektedir.
MÜDAHİLİN BEYANI:
Dava konusu atama sürecinin hukuka, mevzuata uygun olduğu, akademik ve bilimsel açıdan profesörlük takımına atanmış olmasının davacıya nazaran daha uygun olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI:
Müdahil tarafından istemin reddi gerektiği savunulmakta olup, davacı ve davalı yönetim tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ .’IN KANISI:
Temyiz isteminin kabulü ile Bölge Yönetim Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki dokümanlar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
Dava, … Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Mineroloji-Petrografi Anabilim Kolunda açık bulunan Profesörlük takımına atanmak için müracaatta bulunan davacı tarafından, kelam konusu takıma Doç. Dr. …’nin atanmasının uygun bulunmasına ait . tarih ve . sayılı … Üniversitesi İdare Şurası kararının Rektörlük tarafından onanması suretiyle yapılan atama sürecinin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun ” Profesörlüğe yükselme ve atama” başlıklı 26. hususunda, “a) Profesörlüğe yükseltilerek atamada;
1) Doçentlik unvanını aldıktan sonra en az beş yıl müddetle, açık bulunan profesörlük takımı ile ilgili bilim alanında çalışmış olmak,
2) Doçentlik unvanını aldıktan sonra, ilgili bilim alanında özgün yayınlar yahut çalışmalar yapmış olmak, gerekir.
Yukarıdaki (2) numaralı bentteki yayınlardan biri, müracaat evrakında esas araştırma yapıtı olarak belirtilir.
Üniversiteler, profesörlüğe yükseltilerek atama için aranan bu taban şartların yanında, Yükseköğretim Şurasının onayını almak suretiyle, münhasıran bilimsel kaliteyi artırmak maksadına yönelik olarak, bilim disiplinleri ortasındaki farklılıkları da göz önünde bulundurarak, objektif ve denetlenebilir nitelikte ek şartlar belirleyebilirler.
b) Profesörlüğe yükseltilerek atama yapılabilmesi için:
1) Üniversitelerde yahut yüksek teknoloji enstitülerinde atama yapılacak olan profesörlük takımları, rektörlük tarafından ilan edilir.
2) Profesörlük takımına başvuran adayların durumlarını ve bilimsel niteliklerini tespit etmek için üniversite yahut yüksek teknoloji enstitüsü idare kurulunca en az üçü öbür üniversitelerden yahut yüksek teknoloji enstitülerinden olmak üzere ilan edilen takımın bilim alanıyla ilgili beş profesör seçilir. Bu profesörler her aday için farklı başka olmak üzere birer rapor müellifler ve takıma atanacak birden fazla aday varsa tercihlerini bildirirler. Üniversite yahut yüksek teknoloji enstitüsü idare şurasının bu raporları göz önünde tutarak alacağı karar üzerine, rektör atamayı yapar.
c) Profesörlüğe yükseltilerek atanan kişi, bir diğer yükseköğretim kurumunda yahut bir öbür bilim kolunda boş bulunan profesörlük takımına, lakin (a) ve (b) fıkralarında belirtilen temel ve tarzlara uygun olarak atanabilir.” kararına yer verilmiştir.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Belgenin incelenmesinden, davalı … Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, 13/01/2016 tarihinde Mühendislik Fakültesi Akademik İlan Teklifi ile Jeoloji Mühendisliği Mineroloji-Petrografi Anabilim Kısmı’nda açık bulunan Profesörlük takımının ilan edildiği, kelam konusu takım için “granit jeokimyası ve petrojenezi mevzularında çalışmalar yapmış olmak” ek şart olarak arandığı ve açık bulunan Profesörlük takımına davacı ile Doç. Dr. …’nin müracaat yaptığı, heyet üyelerinin her iki adayın raporlarını incelemeleri sonucunda beş heyet üyesinin … lehine görüş bildirmesi ardından . tarih ve . sayılı … Üniversitesi İdare Şurası kararı ile Doç. Dr. …’nin Jeoloji Mühendisliği Kısmı Mineroloji-Petrografi Anabilim Kısmında açık bulunan Profesörlük takımına atamasının uygun bulunduğu, davacının Doç. Dr. …’nin yapıtlarında intihal olduğu istikametindeki argümanlarını davalı yönetime bildirdiği, … Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Konseyinin . tarih ve . sayılı yazısı ekinde yer alan Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Şurası’nın . tarih ve . sayılı kararı ile şikayete mevzu Doç. Dr. …’nin makalelerinde uzman raporları ve etik heyetinin incelemeleri doğrultusunda … Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi kapsamında etik ihlali olmadığı tarafında karar verilmesi üzerine Rektörlük Makamınca . tarih ve . sayılı Kararname ile münhal takıma Doç. Dr. …’nin atanmasının uygun bulunmasına yönelik sürecin tesis edildiği, anılan sürecin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer alan mevzuatın değerlendirilmesinden, profesörlüğe atamaya ait minimum şartların ilgili mevzuatta belirlendiği ve üniversitelere bunların haricinde Yükseköğretim Heyeti’nin onayını almak kuralıyla ek şartlar belirleme yetkisi tanındığı açık olup, 2547 sayılı Kanun’un süreç tarihinde yürürlükte olan haliyle 26. hususunda yer alan “bilim disiplinleri ortasındaki farklılık” ibaresi dikkate alındığında, bahsedilen ek şartların o bilim alanı için genel nitelikteki şartlar olarak anlaşılması gerekmektedir.
Bu prestijle, profesör takımlarına yapılacak atamalar için 2547 sayılı Kanun’da belirtilen şartların dışında, üniversitelerin senatoları tarafından, anılan takımlara yapılacak atamalar için belirlenen ve maddede yer almayan genel ve objektif nitelikteki ek kriterler için Yükseköğretim Konseyi’nin onayının alınması mecburidir. Fakat, üniversiteler tarafından ilan edilen bir takım için, muhtaçlık ve hizmet gerekleri göz önünde bulundurularak getirilen özel ve ilan edilen takıma has, spesifik şartların ise, Yükseköğretim Heyeti’nin onayına tabi olmadığı kuşkusuzdur.
Bu durumda, üniversiteler tarafından ilan edilen bir takım için getirilen, özel ve ilan edilen takıma has, spesifik şartların Yükseköğretim Konseyi’nin onayına tabi olmadığı anlaşıldığından; dava konusu edilen ek şartın; objektif ve denetlenebilir, şahısları tanımlar nitelikte olup olmadığı, gereksinim ve hizmet gerekleri gözetilmek suretiyle getirilip getirilmediği istikametlerinden hukuka uygunluk kontrolü yapılması gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta; profesörlük ilanında yer alan “granit jeokimyası ve petrojenezi mevzularında çalışmalar yapmış olmak” şartının gereksinim ve hizmet gerekleri doğrultusunda getirilebilecek özel ve ilan edilen takıma has, spesifik bir şart olduğu, hasebiyle Yükseköğretim Konseyi’nin onayına tabi olmadığı anlaşılmakla birlikte; Mahkemece ilanda yer alan şartın hizmet ve gereksinim gerekleri doğrultusunda getirilmiş olup olmadığına dair araştırma yapılarak, ek şartın hizmet ve muhtaçlık gerekleri doğrultusunda getirildiği kanaatine varılırsa takıma atanan kişinin yapıtlarında intihal olup olmadığına ait eksper incelemesi yaptırılmak suretiyle karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. hususuna uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. . Bölge Yönetim Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin . gün ve E:., K:. sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Tekrar bir karar verilmek üzere evrakın üstte belirtilen Bölge Yönetim Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak 11/04/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
