Son periyotta ismini daha sık duymaya başladığımız demirhindi, meşhur Worcestershire sosunun da hammaddesi. Demirhindi ağacı, Afrika’nın tropikal bölgelerine, bilhassa de Sudan’a mahsus olduğu için ülkemizde çok fazla kullanılmıyor. Biz de sizler için demirhindi nedir, demirhindi nasıl yenir üzere soruların yanıtlarını sizler için araştırdık.
Osmanlı’da bilhassa ramazan sofralarının vazgeçilmezi olan şerbetin üretiminde kullanılan tamarind’in Türkçe ismi demirhindi, Arapça “temr-i Hindi” yani “Hint hurması” tabirinin değişe değişe günümüze gelmiş hali. Son devirde yine keşfedilmiş olsa da aslında demirhindi, Osmanlı’da mutfaklarda en sık kullanılan baharatlardan biriydi. Marco Polo’dan Evliya Çelebi’ye gezginlerin yapıtlarında ismi sık sık karşımıza çıkan demirhindi Orta Çağ’dan bu yana hem lezzeti hem de şifası nedeniyle dikkatleri üzerine çekmiş. Asıl doğal ortamı Afrika kıtası olan ve Sudan, Kamerun, Nijerya, Kenya, Zambiya, Somali ve Tanzanya üzere ülkelerde zaten yetişen demirhindi ağacı, buradan Arap ülkelerine ve Asya’ya, 16’ncı yüzyıldan itibaren de İspanyol ve Portekizli sömürgecilerin tesiriyle Meksika’ya ve Orta Amerika’ya taşındı. Günümüzde en büyük üretici Hindistan’ken tüketimde de Hindistan ve etraf ülkeleri ile Güneydoğu Asya ve Meksika başta olmak üzere Amerika ülkeleri önde gidiyor.
DEMİRHİNDİ MUTFAKTA NASIL KULLANILIR?
Demirhindi ağacı, baklagiller ailesinin bir üyesi ve tıpkı fasulyeye benzeyen bir kabuk içinde tanecikli bir meyve veriyor. Bu meyveler kabuklarından ve çekirdeklerinden ayıklandıktan sonra püre haline getirilerek kullanılıyor. (Hindistan mutfağında ayrıyeten ağacın taze yaprakları da yemeklere katılıyor.)
Oldukça ekşi bir tadı olan demirhindi püresini şeker üzere tatlı bir materyalle harmanlayıp kullanmak gerekiyor. Demirhindi püresinin ekşiliği narenciyeyi andırıyor. Birebir halde hafif karamelimsi ve isli bir tada da sahip.
Tatlılardan et yemeklerine, turşulardan üstte da bahsettiğimiz şerbete birçok farklı tanımda kullanılabilen demirhindi püresi ya da demirhindi meyvesi, Türkiye’de de aktarlarda ve büyük marketlerde bulunabiliyor.
