Dünyadaki süratli nüfus artışı beslenme problemini da beraberinde getirmekte ve her geçen gün sağlıklı ve kâfi besine ulaşmak zorlaşmaktadır. Buna tahlil bulmaya çalışan tarım kesimi, stratejik bir alan olmaya devam etmektedir. 2022 yılında 8 milyara yaklaşan dünya nüfusunun 2050 yılında 9 milyarı aşacağı varsayım edilmekte, bu durum besin muhtaçlığını kâfi ölçüde karşılamanın daha da zorlaşacağını göstermektedir. Besin gereksiniminin karşılanmasının zorlaşması ziraî üretimde daha hassas bir periyoda gelindiğinin göstergesidir. Bu durumda mevcut kaideleri ve teknolojik gelişmeleri daha dikkatli izleyerek üretimi artırmanın yolunu bulmak zorundayız. Tabi öncelikle üretimi artırmanın önündeki manilerin aşılması kaydıyla.
Ne yaparsak ya da ne yapmaktan uzak durursak ziraî üretimi daha fazla artırabiliriz?
Tarımda muhtaçlığa nazaran teknoloji geliştirilir ve kullanılırsa üretim artar. Gereksinim olup olmadığı netleşmeyen ziraî teknolojiye yapılacak yatırım üretime katkı sağlamaz, israfa katkı sağlar.
Tarımda, örneğin nem, sıcaklık, tuzluluk ölçümlerinin nokta atışı yapılabiliyor olması, akıllı sulama sistemleri, akıllı gübre kullanım sistemleri, bilgisayarlı takip sistemleri, drone kullanımı, üzere teknolojilerin varlığı tarım dalına değerli katkılar sunmaktadır. Lakin ülkemiz tarımının tamamında bu teknolojilerin kullanımı yaygın olmadığı üzere kullanılan alanlarda da teknolojinin tamamlayıcı bir bütünlük içerisinde kullanılmadığı bilinen bir konudur.
Teknolojinin kıymetli olması, tarım kesiminde çalışan çiftçinin, üreticinin geliri bunu karşılamakta yetersiz kalması, buna çiftçinin, üreticinin muhtaçlığına nazaran teknoloji geliştirememe sorunu da eklenince, tarım bölümü genel manada teknolojik gelişmelerin gerisinde varlığını sürdürmek zorunda kalmakta üretim artışı istendiği üzere gerçekleşmemektedir.
Tarımda Ar-Ge’ye ayrılan hissenin düşüklüğü ve bu nedenle Ar-Ge çalışmalarında verimsizliğe düşülmesi zincirleme bir halde ziraî üretimi olumsuz etkilemektedir
Doğru teknoloji ve gerçek prosedür nerede, üretim artışı orada
Tarımsal eserlerde randımanı ve kaliteyi artırma, az su ile yetişebilen, hastalıklara direnç gösteren ve daha kısa vakitte olgunluğa gelen bitkileri ıslah ederek ortaya çıkarma üzere uzun vadeli ve ağır çalışmaların yapıldığı bitkisel ıslah programlarında, öbür birçok ülkede olduğu üzere biyo-teknolojik metotlar baş aktör yapılırsa, ziraî üretim artar.
Bitkileri ıslah etmede ve geliştirme çalışmalarında bilgi açısından dünyaya denk bilgi birikimine karşın uygulamada hala evvelki tekniklerde ve eski alışkanlıklarda ısrar edilmesi, üretime bir katkı sunmadığı üzere, bir tarafıyla de tarımda teknolojiye, anlayış olarak hala hazır olmadığımızı göstermektedir.
Tarımsal süreçlerde ve üretim deseninde kıpırdamak yetmez dengeli, nizamlı ve toplu bir halde harekete geçmek gerekir
Tarımsal projelerde, uygulama döneminin kaçırılması, bilhassa de bütçe kabul ve onay sürecinin uzunluğu, ziraî üretimi olumsuz etkilemektedir. Proje kabul edildiğinde sürecin uzunluğundan ötürü ayrılan para pul olmaktadır. Bu süreç hakikat tayin edilir, uygulama vaktinde yapılırsa üretimin artmasına katkı sağlanır.
Çok gündem oluşturmasına karşın bir türlü uygulanmayan; su kısıtı olan alanlarda az su isteyen bitkilere öncelik verilmesi ve bu uygulamanın yaygınlaştırılması ziraî üretimi artırır. Su kısıtı olduğu bilinen alanlarda su isteyen bitkiler yetiştirmek genel ziraî üretimi olumsuz tesirler.
Tarım alanlarını tarımda kullanmak üretimi artırır. Ziraî alanları imara açmak, sanayi yerleşkesi yapmak ve varlığının dışında bir emel için kullanmak ziraî üretimi artırmaz.
Küçük çiftçilerin kırsalı terk etmek zorunda kalması ziraî üretime ve toplumsal nizama olumsuz yansımıştır. Kırsaldaki ömür alanlarını ve imkanlarını güçlendirmek ziraî üretimin artışına katkı sağlayacaktır. Ayrıyeten Yanlış kentleşmenin önü alınamazsa bundan ziraî üretimde olumsuz etkilenmeye devam edecektir.
Tarımsal dayanakların sonu kayıp olmamalı
Çiftçinin ziraî girdilerini ne kadar çok desteklersek ve bu dayanakları yerli kaynaklardan karşılayabilirsek ziraî üretim artar. Ziraî girdileri gereğince desteklenmezse, tarımdaki girdiler yerli kaynaklardan temin edilmezse ve bunun için Ar-Ge’ye gereken kıymet verilemez ise üretim artırılamaz. Üretim kâfi seviyede olmadığında, açığı kapatmak için dışardan eser getirmeye yöneldiğimiz an; kendi çiftçimize vermediğimiz dayanağı öbür ülkelerin çiftçisine, hem de daha ziyadesiyle vermiş oluruz. Bu türlü bir alışkanlıkla, değil yılı, günü bile kurtarmak zordur.
Tarım eğitiminde onlarca branş varken uygulamada, neredeyse tek branşa düşülmesi ziraî üretime olumsuz yansımaktadır
Tarım eğitiminde üniversitede başlayan hatta daha öncesi için meslek liselerinde başlayan branşlaşmanın tarım kesiminde, tarım kuruluşlarında, tarımın iş hayatında fazla karşılık bulamadığı görülüyor. A branşında olan bir teknik çalışanın işini B’ye, B branşında olan bir teknik çalışanın işini A’ya yaptırılabiliyor. Ziraî alanlarda uzmanlaşma ve branşlaşma, tarım eğitiminde olduğu üzere birebir biçimde uygulamada da karşılık bulursa ziraî üretim artar.
Tarım kesimi kadar bahis uzmanı harcayan bir dal yok üzere. Bir gün evvel alanında kelam sahibi olan bir uzman bir gün sonra vasıfsızmış üzere bir duruma düşebiliyor. Kitleler halinde oyun dışında bırakılan vasıflı vasıfsızlar tarımın en büyük handikaplarından bir olmaya devam ediyor. Bu net olarak sistemsel bir arızanın göstergesidir. Bu durumda ziraî uygulamalarda sık sık formül değişikliğine yönelişler ve tekrar tekrar başa dönüşler kaçınılmaz olmakta, bu da dolaylı olarak üretimi sekteye uğratabilmektedir.
Şimdilik ülkemizde ziraî üretim, sağlıklı beslenmeye istenilen düzeyde katkı sunacak durumda olmasa da bir formda her keseye ya da her boğaza nazaran beslenme imkanı muhakkak oranda mevcuttur. Fakat bu mevcudiyetin müddeti tükenmektedir.
Tarımsal üretimi artırmanın yollarını şimdi sistemsel olarak bütünlük içerisinde zorlamış ve bir sisteme sokabilmiş değiliz. Lakin buna mecbur kalma evresindeyiz.
Halil İbrahim ELİBİR
