Deprem üzere doğal afetlerin yetişkinlerde ruhsal meseleler meydana getirirken çocuklar üzerindeki travmatik tesirleri daha çoktur. Pekala zelzelenin çocuklar üzerindeki ruhsal tesirleri nelerdir? Zelzelenin tesirleriyle başa çıkmanın yolları nelerdir? İşte tüm ayrıntılar…
Deprem üzere sarsıcı, can ve mal kaybına neden olabilecek büyük afetler hem yetişkinlerde hem de çocuklarda büyük travmatik sonuçlar doğurabilirken bu tesirler kalıcı bir hal alabilir. Bilhassa çocukların bu üzere doğal afetler hakkında hiçbir bilgisi yoksa olay sonrası yaşanabilen problemler ya muhakkak bir halde ya da şuur altına yerleşerek ileriki yaşlar için büyük meselelere sebep olabilir. Bu nedenle uzmanlar, anne babalar için çocuklarına sarsıntı, sel üzere doğal afetler hakkında bilgilendirme misyonunu üstlenmeye davet etti. Öte yandan uzmanlar, depremin çocuklar üzerindeki ruhsal tesirleri ve bunlarla baş etme teknikleri hakkında bilgi verdi. Bu haberimizde sarsıntının çocuklar üzerindeki ruhsal tesiri ve bunlarla başa çıkmanın yollarını uzmanlardan derledik.
ÇOCUKLARDA ZELZELE SONRASI OLUŞAN DEHŞETİN ŞİDDETİNİ OLAYIN YAŞANIŞ BİÇİMİ BELİRLER
Deprem anında ve sonrasında çocukların korkması olağan bir durumdur. Bu kaygının şiddetini ise olayın yaşayış biçimi belirler. Uzmanlar çocukların bu durumdayken neler hissettiğini anlamanın ipuçlarını şu yansıların denetimine bağlıyor:
Depremi nerede, kiminle yaşadığı; zelzelenin şiddeti, müddeti, çocuğun mizacı ve geçmiş travmatik tecrübeleri…
TRAVMALARADA EN ÇOK OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLAR ETKİLENİYOR!
Henüz okul çağına gelmemiş olan küçük çocuklar, olayları anlamakta zahmet çektikleri için içinde bulunduğu durumu söz etmekte ve hislerini yaşamakta zorlanır. Ne hissettiklerini tam manasıyla belirtemedikleri için ne yazık ki yaşanan olaylardan en çok etkilenen yaş kümesi olur. Okul öncesi devri çocuklarının ortak özelliği, rastgele bir aksilikte kendilerini sorumlu görmeleridir. “Benim yüzümden bu türlü oldu”, “Ben yaramazlık yaptığım ya da annemi kızdırdığım için bu türlü oldu” üzere benmezkezci olurlar. Okul çağındaki bir çocuk ise bilgilendirildiği takdirde, zelzele üzere doğal afetlerin mümkün sonuçlarını daha yeterli kavrar. Lakin bu yaş skalasındaki çocuklarda da “Bana ve aileme ne olacak?” formundaki sorgulamaları ve telaşları ortaya çıkabilir.
Bunun yanı sıra sarsıntı üzere sarsıcı ve yıkıcı doğal afetlerden kaynaklı çocuklarda kaybetme korkusu ya da kimi çeşitli tasalar beklenir ve gözlenir. Bu süreçte çocuğun kendisini inançta hissetmesi için anne ve babaların yapması gereken birtakım konular vardır.
Uzmanlar, zelzele sonrası çocukların kendilerini tekrar inançta hissetmeleri için dikkat edilmesi gerekenleri şu biçimde sıralıyor:
- Anne babanın korku ile baş etme biçimi ve konut ortamı çocuğun tasa ile gayretinde en değerli temsildir.
- Çocukların zelzele konuşmalarına, haberlerine ve manzaralarına maruz kalmamaları gerekir. Bunun yerine çocuğa açık ve net bir biçimde kısa bilgiler verilerek itimat ortamı oluşturulmalıdır.
- Güven ortamı oluştururken çocuğun sırtını yahut saçını okşamak, elini tutmak, göz kontağı kurmak tesirli olur.
- Çocuk meskene tekrar girme konusunda isteksizse yavaş yavaş alıştırılmaya çalışılmalıdır. Çocuğun tavrı karşında ebeveynin umursamaz, küçümseyici, sert, yok sayan bir tavır sergilememesi gerekir.
- Çocuğun sarsıntıyla ilgili niyet ve hislerine ehemmiyet verilmelidir.
- Yapılan en yaygın kusur anne ve babanın çocuklarının kendileri üzere hissettiklerini düşünmeleri ya da kendileri üzere hissetmelerini beklemeleridir.
- Çocuğun inanç alanı sarsıldığından “regresyon” ismi verilen çocuğun evvelki devirlere ilişkin reaksiyonları gösterme durumu yaşanması mümkündür. Regresyon hali çocuğun parmak emmeye başlaması yahut tırnak yemesi, anne ve babaya daima yapışık olma hali, yalnız olamaması üzere tavırlarıdır. Bu türlü periyotlarda çocuğun uykuya dalmakta zahmet çekmesi yahut dalsa bile gece sık sık uyanması nedeniyle uyku kalitesi ve hijyeni bozulmuş olabilir. Ebeveynlerin bunun bir duygusal gereksinim olduğunu bilerek davranması gerekir. Bu durumda anne ve babanın yapması gereken ne kendini çocuktan uzak tutacak ne de çocuğun yapışık olmasını sağlamayacak formda davranmaktır.
