İSO 500 çalışmasında 2022 yılında üretimden satışlara nazaran en büyük sanayi kuruluşu 418,4 milyar liralık satışlarıyla Tüpraş oldu.
2022 yılında üretimden satışlara nazaran ikinci büyük kuruluş 189,2 milyar lira ile Star Rafineri oldu.
Üçüncü sırada ise 140,1 milyarlık üretimden satışlarıyla Ford Otomotiv yer aldı.
Araştırmaya nazaran İSO 500’de üretimden satışlar 2022 yılında yüzde 119 oranında artarak 2 trilyon 48 milyar liradan 4 trilyon 485 milyar liraya çıktı.
Üretimden satışların 50’lik kümelere nazaran dağılımına bakıldığında; birinci 50 kuruluşun uzun yıllardır yüzde 50 bandında seyreden yükünün bu yıl biraz daha artırarak yüzde 52’ye çıktığı görüldü.
İlk 100 firmanın İSO 500 içindeki hissesi ise yüzde 65’lere ulaştı. Sıralamada 100-200 ortasında kalan şirketlerin İSO 500’deki tartısı yüzde 14,4 olurken, geriye kalan 300 şirket de yüzde 20,6’lık hisse aldı.
Üretimden satışlarda yüzde 33,3’lük gerçek artış
İSO 500 araştırmasının sonuçlarını açıklayan İSO Lideri Erdal Bahçıvan, sunumunda gerçek olarak yüksek satışlara dikkat çekti.
Bahçıvan, “2022 yılının dataları yıl sonu tüketici enflasyonu ile arındırıldığında üretimden satışların gerçek olarak 2021 yılına nazaran yüzde 33,3 ile epeyce yüksek bir artış sergilediği görülüyor. Gerçek değişimleri hesaplarken son yıllarda daima yaptığımız üzere bu yıl da, yıl sonu TÜFE enflasyonunu kullandık. Ama başka taraftan biliyoruz ki 2022 sonunda TÜFE enflasyonu yüzde 64,27 iken ÜFE enflasyonu yüzde 97,72’ye ulaşmıştı. Gerçekten yıl sonu ÜFE enflasyonu kullanıldığında, üretimden satışlardaki gerçek artış yüzde 10,8’e iniyor” diye konuştu.
İSO 500’ün ihracatı yüzde 14,1 arttı
İSO 500’ün ihracatı ise yüzde 14,1’lik artışla 98 milyar dolara yaklaştı. İSO 500’ün ihracat artışı, Türkiye genelinin 1,2 puan üzerinde gerçekleşti.
İSO 500’ün Türkiye sanayi ihracatı içindeki hissesi yüzde 40’lar civarında gerçekleşti.
İSO 500’ün faaliyet kârı yüzde 96 arttı
İSO 500’ün 2022’de faaliyet kârı yüzde 96 oranında artarak; 342 milyar liradan 671 milyar liraya çıktı.
Buna karşılık faaliyet karlılığı oranı, yüzde 14,8’den 2 puan düşerek yüzde 12,8’e geriledi.
Faiz, amortisman ve vergi öncesi kârın yüzde 100’e yakın bir artışla 405 milyar liradan 808 milyar liraya yükseldi.
Aynı yılda FAVÖK kârlılığı oranı, motamot faaliyet karlılığında olduğu üzere 2,1 puan düşüşle yüzde 17,5’ten yüzde 15,4’e geriledi.
Yine vergi öncesi kâr ve ziyan toplamı yüzde 121 artarak 219 milyar liradan 485 milyar liraya yükseldi. Lakin satış karlılığı oranı 0,2 puan düşüşle yüzde 9,3’e indi.
Bahçıvan bu sonuçların tüm kârlılık rasyolarında geçen yıla nazaran daha düşük bir kâr yılı geçirildiğini gösterdiğini söyledi.
“Sanayici son yıllarda temel faaliyetlerine odaklandı”
2022 yılında İSO 500’ün başka faaliyetlerden olağan gelir ve kârları 683 milyar lira iken, sarfiyat ve ziyanları 572 milyar lira olarak gerçekleşti.
Bu iki sayı ortasındaki fark alındığında, İSO 500’ün üretim faaliyeti dışı net geliri 111 milyar lira artarken bir evvelki yıla nazaran artış oranı da yüzde 14,6 ile sonlu seviyede gerçekleşti.
Son 10 yıldaki üretim faaliyeti dışı gelirlerinin periyot kâr ve ziyan toplamı içindeki hisselerine bakıldığında bu oranın, son 5 yılda yüzde 88 seviyesinden yüzde 23’lere kadar gerilediği görüldü. Bahçıvan bu durumun endüstricinin son yıllarda giderek daha fazla temel faaliyetlerine odaklandığını ve kârını gerçek işinden elde ettiğini gösterdiğine işaret etti.
2022’de finansman yükü azaldı
Araştırmaya nazaran İSO 500’ün finansman masrafları 2022’de yüzde 32,6 oranında artarak 209 milyar liradan 277 milyar liraya yükseldi.
Finansman masraflarının faaliyet kârına oranı bariz bir düşüş göstererek yüzde 61,1’den yüzde 41,3’e indi.
Veriler 2022’de finansman masraflarının işletmelere çok daha az yük olduğunu gösterdi.
Bahçıvan finansman masraflarıyla ilgili değerlendirmesinde “Burada 2022’nin düşük faiz ortamı ve kredi kullanımını sıkı kurallara bağlayan düzenlemelerin de tesirli olduğunu unutmamak gerekiyor.
O günkü finansal şartlar, bugünkü faiz ve krediye erişim şartlarıyla karşılaştırıldığında ortadaki makasın ne kadar yüksek olduğu biliniyor. Münasebetiyle finansman masraflarının faaliyet karına oranındaki görece güzelleşmenin, ne kadar sürdürülebilir olduğunu gelecek yıl açıklayacağımız 2023 yılı İSO 500 datalarında daha net bir halde göreceğiz” tabirlerini kullandı.
