Yemek pişirmek ya da muhafaza etmek için demir, teflon, cam ve porselen gibi farklı materyallerden yapılmış çeşitli kapları kullanıyoruz. Peki bu kapları gerçekten amaçlarına uygun olarak mı kullanıyoruz?
Beslenmemize dikkat ediyoruz. En kaliteli yağları ve yiyecekleri satın almaya, yemeklerimizi kendi güvenilir mutfağımızda pişirmeye gayret ediyoruz. Besinlerimizi umduğumuz gibi sağlıklı ve lezzetli tüketip tüketemediğimiz ise onları pişirme yöntemlerimiz, sonrasında saklama yöntemlerimiz ve kullandığımız kaplar ile doğrudan bağlantılı.
MUTFAKLARIMIZDAKİ MALZEMELER
Çelik pişirme kapları krom, nikel ve birkaç metalin daha oluşturduğu paslanmaz bir alaşımdan üretilirler. Kolay yıpranmayan, dayanıklı ürünlerdir. Çelik ısıyı iyi iletebilen bir malzeme olmadığından pişirme esnasında ısıyı demir döküm malzeme kadar eşit dağıtamaz. Bu nedenle çelik pişiricilerin bazılarının tabanları bakır ya da alüminyumdan yapılır.
Çelik kullanım boyunca paslanmasa da, maalesef kararabilir ya da matlaşabilir. Matlaşan çelik tencerenizi önce sirkeye batırdığınız bir bezle, ardından da limon kabuğuyla ovabilirsiniz. Parlaklığını daha uzun süre koruması için ise nemli yerlerde saklamamaya özen gösterin. Çelik tencerenizin dibi tutarsa bir gece tuzlu suda bekleterek temizlemeyip deneyebilirsiniz.
Bakır kapların ısı iletkenliği çok iyidir. Yani hızlı ısınır, hızlı soğurlar. Bu durum bakır kaplarda pişen yemekleriniz için de geçerlidir. Yemekleri oldukça lezzetli pişirdiği bilinen bakır tencereler kalaylanarak kullanılır. Kalaylanmamış, yeşilleşmiş ya da çizilmiş olan bakır pişirme kaplarından gıdalara kurşun ve kadminyum gibi zararlı malzemeler geçebilir. Bakır kaplar yüzünden birçok zehirlenme vakası yaşanıyor. Bu nedenle belirt-tiğimiz sorunlara sahip kapları kullanmayın. Yiyeceğin asidik özelliği zaman içerisinde kalayı bozar, bu sebeple yemeği pişirdikten sonra tencerede tutmayın, başka bir kaba aktarın. Dibi tutan bakır tencere ya da tavayı kazımayın.
Teflon ısıya karşı oldukça dayanıklıdır. Yanmaz, paslanmaz ve yapışmaz. Ancak teflon ürünlerin ömürleri çelik ürünler kadar uzun değildir. Bu ürünleri çizmemeye özen göstererek kullanmak gerekiyor. Pişirirken ya da servis ederken metal değil, ahşap ya da silikon aletler kullanın. Teflon kaplı mutfak ürünlerinizi bulaşık makinesinde değil, elde yıkayın ve temizlerken yumuşak dokulu, teflonu çizmeyecek malzemeler kullanın. İçine su ekleyip ocakta ısıttığınızda teflon kapları kolayca temizleyebilirsiniz.
Demir döküm pişirme kapları ısıyı kap geneline oldukça eşit bir şekilde iletir ve dalgalanmalardan uzak, daha sabit ısıda pişirir. Ancak bir dezavantajı var: pişirme esnasında yiyecekler kabın zeminine yapışabilir. Ham demirdöküm pişiricileri üzerlerine su döküp, ısıtarak fazla yağından arındırabilirsiniz. Temizlemek için ise yine tencerenin içine yağ dökün, tencereyi ısıtın ve tuzla karıştırın. Bir kâğıt havlu yardımıyla tuz ve yağı tencerenin dibinde karıştırarak ovalayın. Durulamak için az bir miktar su kullanabilir ve sonrasında kaba yeniden yağ ekleyerek, tencereyi ya da tavayı yağ ile ovup bakım yapabilirsiniz. Kolayca temizlenemeyip, üzerinde kalabileceği için deterjan kullanımının fazla önerilmediği ham demir döküm pişiricileri her zaman kuru halde bırakmak gerekiyor. Hem ocakta hem de fırında kullanılabilen demir döküm pişiricilerin bir kısmının üzerinde emaye gibi koruyucu tabakalar da bulunabilir. Emayeli olan ürünleri deterjanla temizleyebilir hatta bulaşık makinesinde bile yıkayabilirsiniz.
Seramik kaplar sağlık için bir tehlike oluşturmaz, çizildikleri zaman kurşun içeren teflon gibi ya da bakır, kadmiyum gibi zararlı bileşenler yaymaz. Seramik pişirme kapları elde ve nazikçe yıkanmalıdır, yani tel toplar ve süngerlerin sert kısımlarını kullanmaktan kaçının. Pişirme esnasında da yine metal değil, ahşap ya da silikon yardımcı ekipmanları kullanmayı tercih edin. Seramik kaplarınızın petek dokulu zeminleri zamanla kararırsa, kabın zeminini sütle kaplayıp kaynatarak bakım yapabilir, bu sorunun önüne geçebilirsiniz.
Cam silisyum dioksit, sodyum ve kalsiyum oksit karışımıdır ve geçirimsiz bir yapıya sahiptir, yani asidden etkilenmez. Cam kaplar yemek pişirmek ve saklamak için oldukça sağlıklı alternatiflerdir. Güçlendirilmiş cam kapları ocak, fırın ve mikrodalgada kullanabilirsiniz. Çizilmemesi için de sert malzemelerle ovmamanız yeterlidir. En sorunsuz malzeme olan cam ürünler sıcak su ve bulaşık deterjanı ile kolayca temizlenebilir. Kireçlenen ve lekelenen cam malzemeler için ise çözüm yine sirke.
Toprak kaplarda yemek pişirirken düşük ısı tercih edilmelidir, çünkü toprak kapların ısı iletkenliği düşüktür ve ısıyı eşit olarak dağıtamaz. Ani ısı değişikliklerinden etkilenen bu kapları fırına vereceğiniz zaman da fırının önceden ısıtılmamış olduğundan ve kabı koyduktan sonra ısınmaya başladığından emin olun. Toprak kapları temizledikten sonra da iyice durulamaya ve kurulamaya özen gösterin. Çatlak kaplar hijyenik olmadığından kullanmamanızı öneririz.
Granit pişirme kapları, görünümleriyle teflon kapları andırırlar. Teflon gibi yapışmazlık özelliğine sahip olsa da teflonun tersine, oldukça güvenli kullanım sunan bu ürünler bulaşık makinesinde yıkanabilir. Dayanıklıdır, metal karıştırıcılar ile çizilmez. Piyasada granit olmayan, yalnızca ince bir tabaka granit ile üzeri kaplanmış, yani çizilebilir ve özelliğini yitirebilir metal tencere ve pişirme kaplarıyla karşılaşabilirsiniz. Güvenilir markaları tercih ettiğiniz sürece granit pişiricileri kullanırken sorun yaşamazsınız.
