Kars Antlaşması’nın 100’üncü yılı dolayısıyla Azerbaycan Kars Başkonsolosluğu, Kafkas Üniversitesi ve Nahcivan Devlet Üniversitesi tarafından “Kars Antlaşması’nın Tarihteki Önemi” konulu uluslararası konferans anlaşmanın imzalandığı Kars’ta düzenlendi.
Kars Belediyesi tarafından tadilat çalışması yapılarak hizmete sunulan Aynalı Köşk’te düzenlenen konferansa; Vali/Belediye Başkan Vekili Türker Öksüz, Kafkas Üniversitesi Rektörü Prof.Dr.Hüsnü Kapu, Nahcivan Devlet Üniversitesi Rektörü Doç.Dr.Elburs İsayev, Azerbaycan Kars Başkonsolosu Nuru Guliyev, Cumhuriyet Başsavcısı Soner Aygün, İl Jandarma Komutanı Albay Hıdır Ayçiçek, AK Parti Kars İl Başkanı Adem Çalkın, protokol üyeleri, akademisyenler, öğrenciler ve vatandaşlar katıldı.
Aynalı Köşkte düzenlenen ve Kars Antlaşması ile ilgili çeşitli materyallerin yer aldığı Kars Antlaşması Sergisi’nin gezilmesinin ardından saygı duruşu, İstiklal Marşımız ve Azerbaycan milli marşının okunması ile başlayan program, Nahcivan Devlet Üniversitesi Rektörü Doç.Dr.Elburs İsayev, Azerbaycan Kars Başkonsolosu Nuri Guliyev, Kafkas Üniversitesi Rektörü Prof.Dr.Hüsnü Kapu ve Vali/Belediye Başkan Vekili Türker Öksüz tarafından günün anlam ve önemine dair konuşmalar yapıldı.
Vali/Belediye Başkan Vekili Türker Öksüz yaptığı konuşmada, 2’nci Karabağ Savaşı’nın 1’inci yıldönümü ile 29 Eylül 1855 günü Kars Zaferi’nin kazanılması nedeniyle Sultan Abdülmecid tarafından Kars’a Gazilik Madalyası verilişinin 166’ncı yıldönümünü kutlayarak, tüm şehitlerimizi rahmet, minnet ve saygıyla andığını söyledi.
Kars’ın sahip olduğu tarihi, kültürel ve stratejik önemine vurgu yapan Vali/Belediye Başkan Vekili Türker Öksüz: “Tarihi sayısız destanlarla bezeli Anadolu coğrafyası, dünyanın en pahalı topraklarıdır. Asya steplerinden yola çıkılarak, Ani’nin fethi ve Malazgirt Zaferi’nden bu yana binlerce yıldır her karışı için ağır bedeller ödenmiş bu topraklar, kan verilerek, can verilerek vatan yapılmıştır. 43 yıl Rus işgalinde kalan Kars, Doğu Cephesi komutanı Kazım Karabekir Paşa’nın emrindeki kuvvetlerin 28 Ekim 1920’de harekete geçmesi ve 9’uncu Kafkas Tümeni’nin şehre girmesiyle, 30 Ekim 1920’de düşman işgalinden kurtarılmıştır. Kars’ın kurtuluşu, düşmana karşı top-yekün mücadele veren Türk halkına büyük moral olmuştur. Milli mücadele döneminin ilk zaferlerinden olan Kars’ın düşman işgalinden kurtuluşu, cumhuriyetimizin temellerinin atılmasındaki en büyük etkenlerden de birisi olmuştur. Kars, Birinci Cihan Harbinin Kuzey Kafkas cephesidir ve bu nedenle dağlarında, platolarında, bu kutsal topraklarda on binlerce şehidimiz yatmaktadır.” Şeklinde konuştu.
“1921 Türkiye ile Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan Arasında Dostluk Antlaşması”
Vali/Belediye Başkan Vekili Türker Öksüz, 1’inci Dünya Savaşı’ndan sonra Osmanlı Devleti’nin tamamen yıkılma sürecine girdiğini, bu süreçte Osmanlı Devleti bünyesinde bulunan milletlerin çoğu Osmanlı Devleti’nden ayrılarak kendi devletlerini kurduğunu, bu süreçte, 1918 -1921 yılları arasında Anadolu topraklarına yeni bir oluşum başladığını ve Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerinin atılmaya başlandığını belirterek:” Bu geçiş sürecinde birçok devlet TBMM ile anlaşmalar yapmıştır. Bu anlaşmaların bir tanesi Kafkas devletleri ile yapılan Kars Antlaşması’dır. “1921 Türkiye ile Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan Arasında Dostluk Antlaşması” başlığını taşıyan ve 13 Ekim 1920’de, bugün Valilik binası olarak kullandığımız binada imzalanan Kars Antlaşması, özellikle yeni kurulacak olan Türkiye Cumhuriyeti için çevresindeki devletleri birbirine yakınlaştıran ve Türkiye’nin doğu sınırını korunmasında oldukça etkili olan bir antlaşmadır. Antlaşmaya göre Türkiye’nin doğu sınırı çizilmiş Doğu cephesi kapanmış, doğu sınırı ile ilgili herhangi bir sıkıntı kalmamıştır. TBMM’yi Doğu Cephesi’nde en çok uğraştıran Ermeni sorunu da ortadan kaldırılmıştır. Birbiriyle bağlantılı bir süreç sonunda imzalanan Gümrü, Moskova ve Kars Antlaşmalarının, bugün “Ermeni Sorunu” ve bu çerçevede dillendirilen iddialarının cevaplandırması bakımından başvurulması gereken en temel hukuki kaynaklar olduğunu söyleyebiliriz.” Şeklinde konuştu.
“Kars’ın kalesindeki ay-yıldız, dünya durdukça Türkiye’ye güneş gibi doğmaya devam edecektir”
Konuşmasının son bölümünde, 101 yıl önce şanlı bayrağımızı Kars Kalesi burçlarına diken yiğit ecdadımızın emaneti olan vatanın ve Kars’ın emin ellerde olduğunu vurgulayan Vali/Belediye Başkan Vekili Türker Öksüz: “ Şanlı bayrağımızı, emin ellerdedir ve biz Karslılar, ecdadın bırakmış olduğu kutsal mirasın yılmaz bekçileriyiz. Bağımsızlık ateşini 30 Ekim’de yakan hürriyet sevdalısı şehitlerimiz, Kars’ı vatan topraklarına katan kahramanlarımız emin olsunlar ki! Kars’ın kalesindeki ay-yıldız, dünya durdukça Türkiye’ye güneş gibi doğmaya devam edecektir. Vatanımızın selameti ve bekası için gazi olmuş, şehitlik mertebesine erişmiş kahraman vatan evlatları, aziz milletimizin gönlünde ve dualarında daima yaşayacaktır. Kars Antlaşması’nın 100’üncü yılı münasebetiyle Azerbaycan Kars Başkonsolosluğu, Kafkas Üniversitesi ve Nahçivan Devlet Üniversitesi’nin ortaklaşa düzenlediği bu konferansın hayırlara vesile olmasını diliyorum. Konferansın düzenlenmesinde emeği geçen herkese şükranlarımı sunuyorum. İki devlet, tek millet olduğumuz, dost ve kardeş can Azerbaycan’la her alandaki ikili münasebetlerimizin dünya durdukça devam etmesine olan inancımla hepinize saygılarımı sunuyorum.” şeklinde konuştu.
Yapılan konuşmaların ardından Nahçıvan Radyo ve Televizyon Kurumunun hazırladığı “Kars Antlaşmasının 100. Yılı Belgeseli” izlendi ve konferansın düzenlenmesine katkılarından dolayı Nahcivan Devlet Üniversitesi Rektörü Doç.Dr.Elburs İsayev tarafından Vali/ Belediye Başkan Vekili Türker Öksüz, Kafkas Üniversitesi Rektörü Prof.Dr.Hüsnü Kapu ve Azerbaycan Kars Başkonsolosu Nuru Guliyev’e plaket takdim edildi.
İki oturumda gerçekleştirilen konferansın birinci bölümünde, Tarih Bilimleri Doktoru Profesör Emin Şıxaliyev, ‘Azerbaycan devletçilik tahinde mühim merhale, Nahçıvan muhtariyet statüsü ve bölgenin müessir dış siyasetindeki yeri” konulu sunumunu yaptı.
Konferansta sunum yapan öğretim üyeleri ve konuları ise şu şekilde gerçekleştirildi:
- Prof. Dr. Kerem Karabulut “Kars Antlaşmasının günümüzün sosyo – ekonomik konularına yansımaları.
- Prof. Dr. Hacali Necefoğlu “Sosyal medyada Kars Antlaşması ve Ermeni yalanları
- Doç. Dr. Nebahat Arslan, “26 Eylül – 13 Ekim 1921 tarihleri arasında yapılan Kars Antlaşmasının seyri”
- Tarih üzerinde felsefe doktoru Doçent Elman Caferli “Kars Antlaşmasına beynelhalg ve regional ve rakursnal bakış”
- Tarih üzerine felsefe doktoru Arzu Abdullayev “Kars Antlaşması: Tarihten günümüze”
Konferansın 2inci oturumunda ise;
- Prof. Dr. Selçuk Ural “”Resmi kaynaklarda Türkiye’nin Kafkasya politikasında yaşanan sorunlar”
- Prof. Dr. İbrahim Ethem Atnur “Kafkaslarda barışın adı: Kars Antlaşması ve Nahçıvan’ın hukuku açısından analizi.
- Tarih üzerine felsefe doktoru Doçent Elçin Zamanov “Kars Antlaşması: Nahçıvan’ın kurtuluşu uğrunda harbi – siyasi mübarizenin neticesi”
- Dr. Öğretim Üyesi Nesrin Hangül, “Kazım Karabekir Paşa’nın kaleminden Kars Antlaşması
- Dr. Öğretim Üyesi Muharrem Turp “Yusuf Kemal Tengirşenk’in kaleminden Moskova ve Kars Antlaşması
- Cebrayil Hasanzade (Hukuk fenleri) Kafedrasının muallimi “Kars Antlaşmasının Şuşa Beyannamesine hukuku ve politoloji prosesler ve onların region için perspektivi” konulu sunumlarını gerçekleştirdiler.
Düzenlenen konferans kapsamında Nahçıvan’dan gelen heyet, 30 Eylül 2021 Perşembe günü Kars Antlaşması ile ilgili tarihi yerleri gezdikten sonra Kafkas Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hüsnü Kapu ve Haydar Aliyev Merkezini ziyaret edecek.
