Genel olarak diş sıkma ve/veya diş gıcırdatma olarak da bilinen bruksizm; çiğneme hareketlerimiz dışında istemsiz olarak gelişen, dişleri birbirine kenetleme yani sıkma ve/veya dişleri gıcırdatma ile karakterizedir. Bruksizmi uyanıkken ya da uyurken görülebilir. En sık gece, uyku sırasında ortaya çıkan uyku bruksizmi, birtakım belirtiler ortaya çıkmadan hasta tarafından farkedilmez. Bu nedenle bruksizmin bulgu ve belirtilerini bilmek, kişinin farkındalığını arttırmak açısından değerlidir.
Bruksizm neden olur?
Bruksizm üzerinde tesirli olduğu düşünülen nedenler hala tam olarak açıklanamamıştır. Lakin genetik, fizikî ve ruhsal birçok nedenin bir ortaya gelmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir.Bruksizm pek çok bireyde anksiyete, gerilim üzere ruhsal faktörlerden kaynaklanıyor olabilir. Lakin kimi araştırmalarda; Parkinson hastalığı, Demans, Epilepsi, Gece terörü, Uyku apnesi üzere uyku ile alakalı bozukluklar ve dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu üzere nörolojik ve psikiyatrik hastalıkların bruksizm meydana getirdiği yahut bu üzere rahatsızlıkları olan bireylerde bruksizm görüldüğü bildirilmiştir.
Bruksizm, antidepresan ilaçların yan tesiri olarak gelişebilmektedir. Ayrıyeten sigara,alkol ve bağımlılık yapan hususlar kullanmak bruksizm riskini artırabilir.
Bruksizm Belirtileri Nelerdir?
Bruksizm belirtileri ortasında dişlerde hassasiyet, kırılma, aşınma ve sallanma üzere hasarlar, diş eti hastalığı görülebilir. Çene ağrısı ve çene ekleminde hareket kısıtlılığı, çene ekleminde ses ya da çene kilitlenmesi, baş ağrısı, boyun ağrısı, kronik baş ağrısı şikayeti de bruksizm belirtileri ortasındadır.
Bruksizm Teşhis ve Tedavi Yöntemleri
Bruksizm, birçok olayda yalnızca uykuda gerçekleştiği için hastalar durumu fark etmeyebilirler. Bu nedenle ilerleyen hadiselerde; eklem ağrısı, kulak ağrısı, kas ağrıları ve baş ağrısı üzere şikayetler sebebiyle hastalar yanlış teşhis alabilmektedir. Hastalığın tanısı fizik muayene ve hastadan alınan hikaye ile konulmaktadır.
Bruksizmin tedavisi; soruna neyin yol açtığına bağlı olarak değişmektedir. Lakin tedavinin öncelikli maksadı dişlerde, çene ekleminde oluşabilecek kalıcı ziyanları önlemek ve ağrıyı ortadan kaldırmaktır. Uyku sırasında dişlerin birbirleri ile temasını engellemek hedefi ile kullanılan gece plağı, bruksizmin semptomatik tedavisinde kullanılan kıymetli bir araçtır. Lakin gece plağı bruksizmi yönetmek için uygun bir seçenek olsa da, bir tedavi formülü değildir. Gece plakları bruksizme tesir etmekten çok diş ve doku hasarını önlerler. Ayrıyeten kullanım zorlukları nedeniyle birçok hasta tarafından sistemli kullanılmaz.
Bruksizmin, uyku apnesi yahut öteki uyku bozukluklarına, gerilim ve anksiyete üzere ruhsal fakörlere, ağız içi dokularda dengesizlik, yanlışlı protezlere bağlı olabileceği düşünülüyorsa, ön planda altta yatan bu nedenler tedavi edilmelidir.
Genel olarak bruksizmin tedavisi için ilaç kullanımı çok tesirli değildir. Lakin uygun olaylarda medikal tedavi kullanımı uygun olabilmektedir.
Son yıllarda bruksizmsorunu yaşayanlar için ülkü bir tedavi seçeneğine dönüşen Botulinum toksin yahut bilinen ismiyle botoks, clostridium botulinum olarak isimlendirilen bakterinin salgıladığı bir proteindir. Bu unsur uygulanan bölgedeki kasın işlevini süreksiz olarak azaltır yahut yok eder. Bu sebeple bruksizm tedavisinde masseter ve temporal ( çene ve şakak bölgesindeki ) kasları gevşetmek emeliyle kullanılır. Botoks metodu uygulandıktan sonra 2-3 gün sonra kaslar gevşemeye başlar. 15 günde azamî düzeye ulaşır ve bu tesir yaklaşık 4-6 ay sürer. Botoks tedavisi nedene yönelik olmayıp, lakin semptomları ortadan kaldırmaya yöneliktir.