BitVM, Bitcoin akıllı mukavele yeteneklerini çatallanma olmadan geliştirmeyi hedefliyor. Bu sistem, Turing-complete Bitcoin akıllı mukavelelerini tabir etmek için yeni bir formül öneriyor. Bir teknik incelemeye nazaran sistem, fraud-proof ve bir meydan okuma-yanıt protokolünden yararlanıyor. Böylelikle, rastgele bir hesaplanabilir fonksiyonun Bitcoin üzerinde doğrulanmasını sağlıyor.
“BitVM, ağa daha fazla DeFi kullanım alanı getirecek”
Blockchain geliştiricisi ZeroSync’in kurucu ortağı Robin Linus, ağın mutabakat kurallarında yumuşak bir çatal yükseltmesi gerektirmeden Bitcoin akıllı mukavele yeteneklerini geliştirmeyi amaçlayan BitVM için bir teknik incelemeyi açıkladı. Linus, sistemin ağa potansiyel olarak daha fazla DeFi kullanım alanı ve ölçeklenebilirlik getirdiğini söylüyor. Bu bağlamda sistem için şu açıklamayı yapıyor:
Hesaplanabilir rastgele bir işlev Bitcoin üzerinde doğrulanabilir. Bu, Bitcoin üzerinde daha etkileyici akıllı kontratlar yapılmasını sağlıyor. Bilhassa de soft fork’a gereksinim duyacağımızı düşündüğümüz fonksiyonları mümkün kılıyor.
“Bitcoin tarihindeki en heyecan verici keşif!”
Eleştirmen Sam Parker’a nazaran BitVM, Bitcoin’in artık öbür Blockchain’ler kadar Turing-complete olacağı manasına geliyor. Turing-complete, kâfi vakit ve kaynak verdiğinizde rastgele bir hesaplamayı gerçekleştirebilen bir sistemi söz ediyor. Fakat Parker, şu noktaya da dikkat çekiyor:
Bitcoin teknik tarifiyle daha evvel olduğu üzere Turing-complete değil. Yalnızca programlarına gerçekçi bir biçimde yürütmek isteyebileceğimiz rastgele bir program için ‘yeterince Turing complete’ olduğunu söyleyebileceğimiz bir çalışma vakti verildi.
Teknik incelemeye nazaran potansiyel uygulamalar ortasında oyunlar ve Bitcoin kontratlarındaki geçerlilik delillerinin doğrulanması yer alıyor. Muhteşem Testnet takma isimli yorumcu, “Bu muhtemelen Bitcoin senaryosu tarihindeki en heyecan verici keşif. Neredeyse her kapıyı yıkıyor üzere. Ayrıyeten, bize Liquid ya da Ethereum Virtual Machine (EVM) emsal mukavelelere, side-chain’lere ve güçlere, çatallanma gerekmeden tek seferde erişim sağlıyor. Demomu yayınlamak için sabırsızlanıyorum.” diyerek heyecanını lisana getiriyor.
BitVM nasıl çalışır?
Kriptokoin.com’dan bildiğiniz üzere, Bitcoin’in yerleşik akıllı kontrat yetenekleri tasarım gereği temel süreçlerle hudutlu. BitVM, hesaplamaları off-chain çalıştırarak daha gelişmiş akıllı mukavele fonksiyonelliği sağlıyor. Sistem, hesaplamaları direkt Bitcoin üzerinde yürütmüyor. Bunun yerine, fruad-proof, bir meydan okuma-yanıt protokolünü ve Bitcoin’in Taproot yükseltmesini kullanıyor. Böylelikle, optimistic-rollup’lara benzeri bir halde doğruluyor. Bir kanıtlayıcı, belli girdiler verildiğinde belli bir işlevin belli bir çıktı ürettiğini sav eder. Bu sav yanlışsa, doğrulayıcı bir fruad-proof gerçekleştirebilir ve kanıtlayıcıyı cezalandırabilir. Bu sistem, rastgele bir hesaplama imkanı olan işlevi Bitcoin üzerinde doğrulamaya imkan tanıyor.
Bir Bitcoin Taproot adresinde kapsamlı programlar taahhüt etmek kıymetli ölçüde off-chain hesaplama ve bağlantı gerektirirken, on-chain ayak izi en az seviyede kalır. Hasebiyle, teknik incelemeye nazaran, taraflar işbirliği yaptığı sürece, karmaşık hesaplamayı off-chain gerçekleştirmeleri mümkün. Ayrıyeten, sadece bir uyuşmazlık durumunda on-chain yürütme gerektirir.
BitVM sınırlamaları ve eleştiriler
Potansiyeli konusunda optimist olmakla birlikte, Shinobi takma isimli Bitcoin eğitimcisi, off-chain bilgi idaresinin maliyetinin “çok büyük” olduğu konusunda uyarıyor. Ayrıyeten, BitVM’nin öbür kıymetli sınırlamasının sırf iki tarafla çalışması olduğunu ekliyor. Ordinals pazar yeri ve launchpad Bioniq’in CEO’su Bob Bodily, BitVM’nin EVM kadar düzgün olmadığını söylüyor. Ayrıyeten, daha yavaş, daha karmaşık ve daha değerli olduğunu belirtiyor.
Blockstream CEO’su Adam Back, insanların BitVM konusunda “aşırı heyecanlandığını” söylüyor. Back ayrıyeten, “pragmatik ölçeklenebilirlik sınırları” ile karşılaşabileceğini ekliyor. Linus ise bunun bir yanlış manaya olduğunu tabir ediyor. Kripto yatırım firması Paradigm’da araştırmacı olan Dan Robinson ise daha eleştirel yaklaşıyor. Bu doğrultuda Robinson, şu tenkitleri getiriyor:
Bu Turing-complete değil. Bu fonksiyonel tamlıktır. Pratikte kullanmak isteyebileceğiniz hiçbir şey için işe yaramayacaktır. Fonksiyonel tamlık, rastgele bir mantıksal misyonu yerine getirebilecek bir dizi süreç manasına gelir.
Son dakika gelişmelerden anında haberdar olmak için bizi Twitter’da, Facebook‘ta ve Instagram‘da takip edin ve Telegram ve YouTube kanalımıza katılın!
